هاتف از این مقاله، مقایسه نظام طبقاتی کاست در ریگ ودا و شاهنامه فردوسی است که دو ساختار اجتماعی که در دو جامعه هند - و ایران را به وجود آورده است. اگر چه آریایی هایی که به هند مهاجرت کرد نام مردمانی صحرانشینی بودند؛ ولی تصور این که بین آنها هیچ گونه طبقات اجتماعی وجود نداشت، مشکلی به نظر میرسید ؛ چون سروده های ریگ ودا به طور مشخص و مختصر به سه طبقه مختلف اشاره دارد. این طبقات در ریگ ودا با عنوا...

هدف از این مقاله بررسی انسان شناختی آریا ورنا و داسا ورنا به معنای نظام طبقاتی کاست در جامعه هند است. مطالعه حاضر با استفاده از روش اسنادی انجام شده است. نتایج نشان « ریگ ودا » از نگاه کتاب دینی می دهد اگرچه آریایی هایی که به هند مهاجرت کردند مردمانی صحرانشین بودند، ولی تصور اینکه بین آنها هیچ گونه طبقه اجتماعی وجود نداشت مشکل به نظر می رسد، چون سرودهای ریگ ودا به طور مشخص و مختصر به سه طبقه مخ...

یکی از مظاهر فرایند های فرسایش در مناطق خشک، فرسایش بادی است. همواری نسبی، فقر پوشش گیاهی، وزش بادهای غالب و وجود سازند های سست آبرفتی مهم ترین عوامل ایجاد فرسایش بادی است. این شرایط در مناطق پست مرکزی و جلگه های ساحلی جنوب ایران وجود داشته و توده های ماسه ای حجیمی که در این مناطق به طور پراکنده تشکیل شده است، نتیجه حاکمیت همین شرایط است. آن چه مسلم است، ماسه های بادی همواره به عنوان یک مخاطره ...

با وجود پژوهش های گوناگون صورت گرفته در حیطة فرهنگ ایران باستان، تا کنون ارتباط میان عقل و عشق و نسبت میان معرفت های ناشی از این دو،یعنی معرفت حصولییا عقلی و معرفت حضورییا شهودی در ایران پیش از اسلام کمتر مورد توجه قرار گرفته است. درحالی که این موضوع در فلسفه،عرفان و ادبیات و به طورکلی، فرهنگ ایران دوران اسلامیبسیار مهم و مورد توجه بوده و میان آنها در متون گوناگون جلوه های مختلفییافتهاست. این م...

ماسه در مطالعه فرسایش آبی و بادی، جایگاه انکارناپذیری دارد و بررسی کیفی و کمّی آن در شناخت فرآیندهای غالب فرسایشی و کنترل آن نقش بسزایی دارد. در این تحقیق به بررسی کمّی و کیفی ذرّات ماسه به روش مقایسه تحلیلی بین دو منطقه ساحلی و مناطق داخلی پرداخته شده است. جهت دستیابی به این هدف، دو محدوده مطالعاتی در جاسک و جنوب غرب ریگ مرنجاب، برگزیده و پژوهش در آن­ها آغاز شد.  در این پژوهش، نخست از تصاویر ماهو...

امر مقدس در متون مقدسه هندوان به¬عنوان اسناد مهم دینی و تاریخی، نمودهای برجسته و متنوعی دارد. ریگ¬ودا یکی از متون شروتی است که در آن تجلیات امر قدسی ایزدان و غیرایزدان ذکر شده است. به نظر می¬رسد منشأ قداست¬بخشی به امور در ریگ¬ودا، هیبت و حس خشیّت است که خود در اثر مواجهه مستقیم با پدیده¬های طبیعی شگرف و تامّل درباره آنها و به حکم سودمندی یا زیان¬بخشی است. خدایان مورد خطاب سرودهای ریگ¬ودا، صور فرد...

پژوهش حاضر به بررسی نقش جهات باد بر مورفولوژی تپه­های ماسه­ای ریگ­جن پرداخته است. برای دستیابی به این هدف آمار باد ایستگاه­های سینوپتیک اطراف ریگ بررسی شد و جهت باد غالب و جهت انتقال ماسه تعیین شد. سپس به کمک بررسی عکس­های هوایی، تصاویر ماهواره­ای گوگل ارث و بازدید میدانی ضمن تعیین دقیق مرز جغرافیایی ریگ، انواع تپه­های ماسه­ای موجود در ارگ شناسایی و نقشه مورفولوژی ارگ تهیه شد. نتایج نشان داد که...

شخصیت رستم(1) در شاهنامه و ایندرا در ریگ ودا ـ کتاب مقدس هندی ها ـ آن قدر به هم شباهت دارد که هر دو در یک پژوهش کنار هم مقایسه و تحلیل شوند. این پژوهش با طرح شباهت ها در وظایف، اعمال و شخصیت هر دو اسطوره و با ذکر شواهدی از هر دو کتاب می کوشد این نظریه را تقویت کند که رستم دگردیسی/تغییر یافته ایزد ایندرا است؛ ایندرا که زمانی مورد ستایش هر دو قوم آریایی هند و ایران بود، در سال های بعد در ایران با...

آیین مربوط به هئومه و سومه به ترتیب ، یکی از آئی ن های محوری در ایران و هند روزگار باستانبوده است . این آئین به افشردن هئومه/سومه اختصاص داشته است . آن گونه که از اوستا و ریگ ود اپیداست صورت اول یۀ هئومه/سومه گیاهی بود که به سبب خواص آن مورد توجه بوده است .خاصیت این گیاه موجب شد تا به تدریج آئینی خاص برای آن به وجود آید . آئین تهی ۀ شرابهئومه/سومه با آداب و رسوم خاصی همراه بود . به قدری این آئی...

در بهمن و اسفند 1384برنامۀ بررسی و شناسایی باستان­شناختی محوطۀ ریگ­سرای در شمال شهر ورزنه بر اساس یافته­های سطحی انجام و در طی آن نزدیک به صد محوطه شناسایی شد.ریگ سرای منطقه ای قدیمی است که در زیر تپه های شنی در حاشیۀ غربی تالاب گاوخونی مدفون شده است و با شهر ورزنه از سمت جنوب حدوداً 7 کیلومتر فاصله دارد. یکی از مهم ترین محوطه های شناسایی شده در این بررسی، محوطۀ سبای 9، موضوع مقالة حاضر است. با ...