این رساله حاضر پژوهشی است پیرامون علل تنوع گرایشهای سیاسی روشنفکران در دهه چهل و پنجاه. اینکه از لحاظ نظری و عملی تنوع گرایشهای سیاسی در میان روشنفکران از چه منبع و عللی سرچشمه می گیرد از جمله مسائل مهم هر جامعه ای است . تمامی تحولات مهم و انقلابها در دنیا به دنبال یک تحول فکری - فرهنگی در میان مردم پدید آمده است و دلیل این امر نیز آن است که تا تغییری دراندیشه، روحیه و اخلاق مردم صورت نگیرد تغی...

هرمنوتیک را مى توان با عنوان فشرده «دانش تفسیر متون» معرفى نمود. علم هرمنوتیک براى رشته هایى که با متون دینى سروکار دارند، اهمیت بسزایى دارد. در این مقاله ابتدا با تعریفى اجمالى از هرمنوتیک، به تأثیر آن بر فهم متون دینى اشاره شده، با تبیین نظریه مؤلّف مدارى، مفسّرمدارى و متن مدارى، هدف از تفسیر متون دینى، درک قصد و مراد جدى صاحب سخن دانسته شد; یعنى تفسیر متن دینى، مؤلّف مدار است. از طرفى، تفسیر مت...

عصر قاجاریه به دلیل رویارویی ایران با تمدن و استعمار مغرب زمین دارای ویژگی ها واهمیت خاصی می باشد. ایران عصر قاجاریه که با انباشتی از عقب ماندگی، ضعف وناتوانی های سیاسی،اجتماعی،اقتصادی وفرهنگی مواجه بود،با استعمار قدرتمند غرب که به دنبال وقوع انقلاب صنعتی و در پی سه قرن تلاش به پیشرفتهای قابل توجهی دست یافته بود روبه رو شد.در چنین شرایطی نخستین آشنایی ها و اگاهی های گروهی از ایرانیان با نوآو...

چکیده: ازجمله عواملی که می توان دربسیج افکارعمومی وبه فعلیت رساندن آن دراداره عمومی دروقوع انقلاب اسلامی نقش عمده ای داشته اندنقش وخیزش جریانات روشنفکری اعم ازچپ واسلامی بود.که هرکدام ازاین روشنفکران نقش وکارکردجداگانه ای دروقوع انقلاب اسلامی درایران داشته اند.برینتون درمبحث تغییربیعت روشنفکران درچهارجامعه موردبررسی خویش(فرانسه،انگلیس،روسیه وآمریکا)وتاثیرآنهابروقوع انقلاب دراین کشورهامباحثی هم...

پیدایش مفهوم روشنفکری اساسا پیوندی عمیق با مدرنیته دارد این وضعیت در خصوص روشنفکران ایرانی نیز صدق می کند چرا که نخستین آشنایی و مواجه ایرانیان با غرب منجر به شکل گیری اندیشه های روشنفکری شد. روشنفکران ایرانی از آغاز تا کنون تحت تاثیر منطق تقابل های دوتایی مدرنیته یا همان متافیزیک حضور فلسفه غرب، مرزهای هویتی خود را در پیوند با غرب و در گسست با ارزشهای سنتی و دینی خود تعریف می کنند به گونه ای ک...

مقاله حاضر دیدگاه یکى از فیلسوفان دین، ویلیام آلستون، را در دفاع از منزلت معرفتى تجربه دینى بررسى مى کند. توجیه و توجیه معرفتى در معرفت شناسى آلستون از جمله مباحث مقدمى در این مقاله است. نویسنده براى بررسى رویّه اى که به تکوین باورهاى دینى منجر مى گردد، رشته استدلال هایى را پى مى گیرد که در آن آلستون به مقایسه رویه ادراک حسى و رویه ادراک دینى از منظر توجیه معرفتى مى پردازد. وى پس از طرح دو تلقى ...

 برخى پرسشهاى مهم در حوزه جامعه‌شناسى مطرح گردیده تا از زاویه نظریات قرآنى مورد دقت قرآن‌پژوهان قرار گیرد. نویسنده در آغاز با طرح این مطلب که واکنشها معمولاً متأثر از دو عامل فرهنگ و نگرش پژوهندگان و محیط داورى پدید مى‌آیند، به رویکرد دین‌ستیزى جامعه‌شناسى در غرب اشاره کرده است و سپس براى ایجاد جامعه‌شناسى بدون چنان نگاهى به طرح پرسشها و محورهایى پرداخته است که تحقیق در آن، زمینه‌ساز دست‌یابى به...

مقاله حاضر بخش دوّم از مقاله تربیت دینى از دیدگاه کانت است. در قسمت اوّل مباحث مقدماتى مورد بررسى قرار گرفت، مباحثى چون: هویت انسان، مفهوم دین و تربیت از نظر کانت; با توجه به دریافت دیدگاه کانت راجع به این امور در این مقاله به مفهوم تربیت دینى از دیدگاه کانت به طور خاص پرداخته مى شود.

 ارزیابى مبانى پلورالیسم دینى از منظر درون دینى و قرآنى و انگیزه‌ها و زمینه‌هاى اجتماعى و سیاسى آن است. نگارنده، پس از تعریف پلورالیسم به تعدّد و تکثر ادیان حق به تاریخچه آن پرداخته و خاستگاه پلورالیسم را غرب و دنیاى مسیحیت دانسته که به تدریج به شبه قاره هند و دنیاى عرب و سپس به ایران وارد شده است. در ادامه زمینه‌هاى معرفتى و اجتماعى پلورالیسم دینى را فرو کاستن اعتبار دین مسیحى، عملکرد و رفتار س...

پیدایش گروه روشنفکران در ایران و به‌دنبال آن آغاز جنبش روشنفکری با هدف نوسازی جامعه، به آستانه مشروطیت بازمی‌گردد .روشنفکران عصر مشروطیت تا پایان دوره پهلوی اول نقش تاریخی دوران‌سازی را به‌عهدهداشتند. آنان پیشگامان مدرنیته و نوسازی بودند. خاستگاه اجتماعی و اندیشگی این روشنفکران و مفاهیم و مسائلی که به آن می‌پرداختند از زمینه‌های موضوعی جامعه‌شناسی تاریخی و از مباحث اصلی جامعه‌شناسی روشنفکران ای...