تفکر وحدت ملی، در اندیشه روشنفکران حلقه برلن به تاثیر از اندیشه­های آریایی­گری در آلمان ایجاد شد. این تفکر در دوره رضاشاه، منجر به استقرار یک دولت ملی مقتدر شد که سعی داشت به طور مهندسی شده  جامعه ایران را متمدن کند. بررسی نقش تفکر حلقه برلن در روشنفکری دوره رضاشاه اهمیت بسزایی دارد. حلقه برلن، به عنوان مهمترین حلقه روشنفکری ایران در دوره جنگ جهانی اول، با مطرح کردن مفهوم «ایرانیت» و «روح ملی ا...

این مقاله با رویکردی تحلیلی - انتقادی در باره یک کتاب دانشگاهی به نگارش درآمده است. اثری جامعه­شناسانه که به عنوان یک متن کمک درسی برای آشنایی دانشجویان رشته های مختلف علوم اجتماعی و علوم سیاسی در ایران و جهان با سیر تحول جریان روشنفکری در ایران معاصر به رشته تحریر درآمده است. بر این اساس، نگارنده مقاله ابعاد مختلف شکلی،­ روشی، نظری و محتوای علمی کتاب را در بوته نقد و محک آزمون نهاده است تا میز...

اگر چه بعد از دوره مشروطه، حال و هوای مدرنیزاسیون غربی، از جمله سکولاریسم، در ایران دمیدن گرفت، تا پیش از وقوع انقلاب اسلامی کمتر مساله اصلی روشنفکران در تمام ابعاد آن بود. این در حالی است که با تاسیس حکومت دینی عموم روشنفکران و صاحب­نظران به تصریح یا به تلویح و اشاره مفهوم سکولاریسم و ملزمات آن را در جامعه دینی ایران مورد پرسش و چالش قرار دادند. تا آن جا که برخی برای تلاش روشنفکران از نظریه­پر...

در تحقیق حاضر سعی شده است نقش روشنفکران در شکل گیری اندیشه سیاسی- دینی معاصر ایران مورد تحقیق وبررسی قرارگیرد با مطالعه تئوریهای که درباره اندیشه ی دینی وتوسعه سیاسی وجود دارد فرض نگارنده این است که عملکرد روشنفکران سبب تقویت اندیشه سیاسی-دینی ومولفه های آن از قبیل: مشارکت سیاسی، انتخابات، فرهنگ سیاسی، احزاب سیاسی، حاکمیت قانون، آزادی مطبوعات وپلورالیسم وتکثرگرایی شده است چرا که تقویت اندیشه سی...

واقعیت تلخ رویاروییهایی درونی که امروزه جهان اسلام بدان دچار است، بسیاری از اندیشمندان را به چاره اندیشی واداشته است. گره گشایی از وضعیت موجود هیچ راهی جز گفتگو ندارد. این نوشتار پس از مروری بر مفهوم گفتگو و برخی ویژگیهای آن، با تکیه بر تجربه زیسته (lived experience) به اهمیت گفتگوی ایرانی ـ عربی و زمینه های آماده برای موفقیت آن و قابلیت تعمیم الگوی این گفتگو برای همه دیگر انواع گفتگوها در امت ...

در جستجوی الگوی هویت در اندیشه روشنفکران ایرانی، ضرورت داشت به این پرسش پرداخته شود که چه عواملی نگاه روشنفکران ایرانی به هویت را تحت تأثیر خود قرار داده است؟ و آیا می توان توضیحی از تنوع الگوها به دست داد؟ با بهره گیری از جامعه شناسی معرفت «وبری» و جستار روشی توماس اسپریگنز، تلاش شده تا تحول و تنوع الگوها توضیح و نشان داده شود که چگونه نظریه های متعدد هویتیِ روشنفکران ایرانی، تحت تأثیر بحران زم...

تلاش روشنفکران ایرانی برای هویت یابی و شناخت هویت ایرانی در طول یک قرن و نیم اخیر به ظاهر پراکنده و گاه متضاد یا در تناقض با هم قرار می گیرند. اما واقعیت این است که روشنفکران جامعه ی ما، هر یک لایه ای از لایه های مختلف هویت ایرانی را بازگو کرده اند. انقلاب مشروطه از جمله دوران های مهم تاریخ کشور ما به شمار می رود که طی آن روشنفکران مختلفی به دنبال یافتن راهکارهایی جهت پیشرفت و ترقی کشور و همچنی...

برآمدن رضاخان یکی از مهمترین حوادث تاریخ معاصر ایران است. عوامل مختلفی را برای این مسئله عنوان کرده‌اند. از دخالت بیگانه تا هرج‌ومرجی که ایران را پس از مشروطه فرا گرفته بود. در این میان باید به نقش روشنفکران اشاره کرد که با پشتیبانی فکری و عملی از رضاخان، نقش مهمی در صعود او به قدرت داشتند. روشنفکران این دوره با دوری از آرمان‌های مشروطه، راه نجات کشور را در ایجاد «دولت مقتدر»، «گسترش ناسیونالیس...