عوامل شکل گیری جنبش معارف پروری در آغاز سدۀ بیستم و وقایع مرتبط با آن، با مباحثه ها و مناظره های متعددی در میان محققان، مورخان و تئوریسین های انقلابی همراه است. استاد عینی و ف. خواجه اف ازجمله محققان تجددخواهی هستند که دربارۀ نحوۀ شکل گیری این جنبش و مسائل مرتبط با آن اظهارنظر کرده اند. بررسی محققان در این زمینه نشان دهنده تأثیر احمد کلّه (پدر ادبیات نوی تاجیک)، احمد دانش و دیگر معارف پروران تاج...

پژوهش حاضر بررسی اندیشه تحزب در روزنامه های فارسی زبان خارج از کشور است که با مطالعه بر روزنامه های اختر، قانون، چهره نما، پرورش، ثریا، حکمت و حبل المتین انجام گرفته است. تلاش روزنامه برای آشنایی ایرانیان و خوانندگان با عدم ساختار حاکمیت قانونمند در ایران و خاورمیانه و آسیا که عامل عقب ماندگی ایرانیان و مسلمانان دانسته شده، همچنین تلاش مطبوعات و محافل روشنفکری برای آشنایی ایرانیان و دیگر خوان...

با اینکه پدیده مطبوعات در ایران، سالها پیش از پیروزی مشروطه در سال1252ق، توسط میرزا صالح شیرازی ظهور یافته بود، به واقع اوج شکوفایی مطبوعات و تأثیرگذاری آن را باید دوره مبارزات مشروطه و پس از آن دانست. فرمان مشروطه در حالی توسط مظفرالدین شاه امضا شد که مطبوعات به آرامی شیوه های نقد را متأثر از مطبوعات فارسی زبان خارج از ایران و نیز مطبوعات قفقاز آموخته و به عرصه نقد اوضاع سیاسی و اجتماعی پا گذا...

هدف نهایی از خلقت انسان و غایت و نهایت همه¬ی اولیای خداوند و بندگان صالح او قرب به خداوند و آرام گرفتن در جوار اوست. حقیقت قرب، معرفت راستین حق در سایه¬ی عبودیت است که با رعایت تکالیف و عبادات و ملازمت اعتقاد حق، اعمال صالحه ارتقاء می¬یابد. مراتب قرب و معرفت و اطاعت مترتب بر آن از طریق تمسک به وجه الله و حبل المتین، سلوک در مسیر صراط مستقیم، بندگی خاص، توجه و مراقبت بر یاد خدا و ایمان و عمل صال...

قرآن، کتاب آسمانی و حبل المتین هویت بخش مسلمانان در طول تاریخ است. در باور پیروان دین اسلام، این کتاب، دستورنامه ای غنی و ارزشمند برای تربیت همه جانبه انسان در عرصه فردی و اجتماعی و در همه زمان ها و مکان ها، و از جمله در دوران معاصر، است. لکن اثبات این امر و دفاع از آن نیازمند توجه به نکته ها و مباحثی است که نوشتار حاضر عهده دار بررسی برخی از آنهاست. مفروض و مدعای این مقاله آن است که بدون توجه ...

قرآن، کتاب آسمانی و حبل المتین هویت بخش مسلمانان در طول تاریخ است. در باور پیروان دین اسلام، این کتاب، دستورنامه ای غنی و ارزشمند برای تربیت همه جانبه انسان در عرصه فردی و اجتماعی و در همه زمان ها و مکان ها، و از جمله در دوران معاصر، است. لکن اثبات این امر و دفاع از آن نیازمند توجه به نکته ها و مباحثی است که نوشتار حاضر عهده دار بررسی برخی از آنهاست. مفروض و مدعای این مقاله آن است که بدون توجه ...

این پژوهش به بررسی شیوه های بازنمایی کارگزاران اجتماعی در برخی از مطبوعات اوایل دوره ی مشروطه در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی می پردازد. تحلیل گفتمان انتقادی از جمله رویکردهای نوین در تجزیه و تحلیل گفتمان و متن است. این رویکرد، صورت نوین و توسعه یافته ی تحلیل گفتمان نقش گراست که علاوه بر بافت موقعیتی، مفاهیمی همچون قدرت و ایدئولوژی را نیز وارد تحلیل می کند تا تحلیل از سطح توصیف فراتر رفته و به س...

حکومت قاجاریه پس از مواجهه با تهدیدات نظامی و اقتصادی تمدن جدید، در چند مقطع با محوریت اقتباس علوم و فنون جدید، برای اصلاح و نوسازی بخش­هایی از نهادها و تأسیسات دولتی  اقدام کرد. افزون­براین، با آشنایی ایرانیان با تحولات و اندیشه‌های جدید، در این دوره شاهد شکل‌گیری اندیشه‌های انتقادی و گفتمان­های ترقی در جامعه هستیم. روزنامة حبل‌المتین کلکته یکی از مهمّ‌ترین مطبوعات دهه‌های پایانی دورۀ قاجاریه ا...

نشریات در تاریخ معاصر یکی از ابزارهای مؤثر اطلاع‌رسانی هستند. در دورۀ قاجاریه، هم‌زمان با سلطنت فتحعلی شاه، عباس میرزا تعدادی از ایرانیان را برای فراگیری علوم و فنون به اروپا اعزام کرد. یکی از آنان به‌نامِ میرزا صالح با خرید دستگاه چاپ و آموختنِ به‌کارگیری آن، به کمک مهندسی فرانسوی نخستین روزنامه را با عنوان «کاغذ اخبار» در دورۀ محمدشاه به‌راه انداخت. گام دوم را امیرکبیر در زمان حکومت ناصرالدین ش...

نهضت مشروطه که برخی از آن به انقلاب مشروطه نیز یاد می کنند، اتفاقی است که در اواخر دوران 151 ساله حکومت قاجار در ایران روی داد و روند حکومت را که تا پیش از آن بر اساس تفکر فردی و استبدادی و سلطه پادشاه بر کشور حاکم بود، به روندی قانونی تبدیل کرد هر چند این روند دیری نپایید و دوباره حتی با وجود قانون، استبداد فردی بر کشور سایه افکند و برای دهها سال دیگر ایران را زیر سلطه خاندانهای مستبد نگه داشت...