به رغم نفوذ تاریخی روحانیان در ایران و تبعیت جامعه از آنان، در دهه های اخیر، شدت و گستره تبعیت جامعه از این قشر کاهش داشته است؛ اما علل این کاهش چیست؟ به لحاظ نظری، به سه دسته علت کلان در این زمنیه می توان اشاره کرد: عللی که به تحولات ساختاری اشاره دارند؛ عللی که تأکیدشان بر تحولات در روحانیان است و عللی که بر مخاطبان آنان (مردم) متمرکزند. در این مقاله، تأکید بر علل مربوط به مخاطبان روحانیان اس...

این مقاله بر نقش روحانیان در شکل دادن به مدارس جدید در ایران می‌پردازد. بیشتر تحلیل‌هایی که به مطالعه مدارس جدید در ایران پرداخته‌اند، نقش روحانیان را منفی بازنمایی کرده و یا تأثیر این نیروی اجتماعی را در برپایی مدارس جدید مسکوت یا نادیده انگاشته‌اند. ادعای این مقاله این است که روحانیان نقش فعالانه‌ای در شکل‌گیری مدارس جدید در ایران داشتند. این مقاله با یک رویکرد پدیدار‌شناسانه و با جمع‌آوری شو...

در جنگ ایران و عراق یکی از گروه‌هایی که نسبت به جنگ موضع گرفتند مراجع و روحانیت حوزه علمیه قم و نجف بودند. بی‌تردید رهبری دینی مسلمانان شیعه در هر دوکشور و موضع‌گیری آنها نقش مهمی در نوع واکنش مقلدانشان و موفقیت یا شکست هر یک از طرفین جنگ را می‌توانست برخوردار باشد. پژوهش حاضر در صدد است مواضع روحانیان حوزه علمیه قم و نجف در جنگ ایران و عراق را به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار دهد. نتیجه این تحقی...

تحقیق حاضر کوششی به منظور کشف «علل کاهش نفوذ اجتماعی روحانیان در ایران» است. در این مسیر، کندوکاوی در میان آثار مربوط به روحانیت انجام گرفت؛ که مرور آثار، کمک شایانی برای ارائه ی فرضیه های تحقیق بود. پس از این مهم، معنای نفوذ اجتماعی و چگونگی ایجاد یا کاهش آن مورد بحث قرار گرفت؛ که مباحث، منتج به ارائه ی مدلی برای کاهش نفوذ اجتماعی شد. نشان داده شد که برای کاهش نفوذ اجتماعی می باید سه تحول کلان...

در بررسی دوره‌های مختلف تاریخ ایران، سده‌های اول تا سوم هجری به دلیل تحولات و دگرگونی‌های عمیق جامعۀ ایرانی، حضور گستردۀ اعراب در سرزمین‌های ایران‌شهر، مواجهۀ دو جهان‌بینی زردشتی و اسلامی و شیوه‌های مقاومت و پایداری جامعه نسبت به تسلط اعراب، اهمیت زیادی دارد. در این دوره، دین زردشتی از جایگاه غالب و مسلط گذشته تنزل یافت و دین اسلام با گسترش تدریجی جای آن را گرفت؛ بنابراین، صیانت از وحدت درونی ج...

رساله بر اساس عناوین تعیین شده در کتب کلاسیک کلام اسلامی و مقایسه آنها با عناوین مشابه در کتب کلامی زردشتی تنظیم شده است . بدین ترتیب که مسائل کلام زردشتی از متون استخراج شده و ضمن ترجمه آنها و تطبیق و مقایسه آنها با زبانهای اروپایی ، معادلهای مناسب آنها در کلام اساسی آورده شده است . تعریف کلام و تفاوت آن با فلسفه ، کلام زردشتی و تکوّن ، معرفت شناسی کلامی ، مسئله ذات و صفات و رویت ، رعایت صلاح و...

این مقاله، «پژوهشی میان‌‌رشته‌ای» در «فلسفۀ اخلاق» و «فرهنگ و زبان‌های ایران باستان» است که با رویکردی نوین «فلسفۀ اخلاق زردشتی» را تشریح می‌کند. این مقاله «فلسفۀ اخلاق زردشتی» را گونه‌ای از «پیامدگراییِ فراگیرِ فایده‌گرا و لذت‌گرا» می‌داند که برپایه «هستی‌شناسی، مابعدالطبیعه و الهیات زردشتی» بنا نهاده شده است. تضاد بنیادین میان «نیک» و «بد»، «لذت» و «درد» و «نیروهای زندگی» و «نیروهای مرگ» در «فل...

این پژوهش با موضوع بررسی عوامل موثر در تدوین کتب دینی در دوره ی باستان و تاثیر آن در کیش زردشتی بیان شده است. این تحقیق بصورت روش کتابخانه ای انجام گرفته است و از منابع و ماخذ مختلف استفاده شده است و عواملی که در ثبات کیش زردشتی و گسترش آن بعنوان یک دین موثر بوده اند پرداخته است. در این زمینه کتابهای دینی مختلفی در خصوص آیینها و روشهای پرستش و اعتقادات دینی توسط پادشاهان و موبدان در سکه ها و کت...

رساله بر اساس عناوین تعیین شده در کتب کلاسیک کلام اسلامی و مقایسه آنها با عناوین مشابه در کتب کلامی زردشتی تنظیم شده است . بدین ترتیب که مسائل کلام زردشتی از متون استخراج شده و ضمن ترجمه آنها و تطبیق و مقایسه آنها با زبانهای اروپایی ، معادلهای مناسب آنها در کلام اساسی آورده شده است . تعریف کلام و تفاوت آن با فلسفه ، کلام زردشتی و تکوّن ، معرفت شناسی کلامی ، مسئله ذات و صفات و رویت ، رعایت صلاح ...

دربارة تعیین زمان زردشت و دین هخامنشیان توافق هایی نسبی به دست آمد، اما آن چه هم چنان مورد بحث است دین ایرانیان پیش از زردشت است. عمده ترین مسئله در بررسی تاریخ دین زردشتی، ناپیوستگی میان سه پیکرة اساسی منابع است که عبارت اند از: اوستا، سنگ نبشته های هخامنشی، و ادبیات زردشتی که هیچ یک انعکاس دهندة دین عامة مردم نیست و گه گاه پاره ای از عقاید مردم در آن ها بازتاب یافته است. اما به هر حال منطقی ت...