گزارش بخشى از دقتها و کنکاشهاى "المیزان" درمیدان مباحث لغوى و بلاغى است.  نویسنده بر این باور است که پرداختهاى ادبى در المیزان چشم‌گیر است، در کنار مراجعه به منابع لغوى از قبیل صحاح‌اللغه، مفردات راغب و... . علامه براى تصویر معنى لغوى واژه‌ها از آیات، عرف و سیاق کلام خداوند سود مى‌برد، در مواردى اظهارات اهل لغت را در پرتو قرآن به نقد مى‌گیرد و براى اشعار عرب نیز اعتبار چندانى قایل نیست. آنجا ...

مقوله ی قرائات از مباحث مهم علوم قرآنی است. گستردگی این مبحث مهم در تفسیر مجمع البیان و رویکرد امین الاسلام طبرسی به آن، که غالبا مستند به آرای پیشینیان می باشد ،این مبحث را از مباحث اصلی تفسیر مجمع البیان گردانیده است، به طوری که نیاز به واکاوی و بررسی مجدد دارد. این رساله که به دنبال بررسی مسأله ی اختلاف قرائات در تفسیر مجمع البیان، موضع طبرسی و ترجیحات او در این عرصه با توجه به منابع دیگرب...

مقایسه ترجمه های فارسی قرآن (معاصر و قبل از آن)، بیانگر ناهماهنگی و اختلاف در آنها است که این اختلاف گاهی عمیق و گاهی جزئی است. بازگشت اختلاف در ترجمه های فارسی قرآن به علل و عوامل متعددی است. از جمله این عوامل می توان به نگرشهای ادبی مختلف بر ساختار نحوی یا بلاغی جملات، آراء تفسیری گوناگون، اختلاف در مسائل کلامی، اختلاف در قرائت آیه و غفلتهای مترجمان اشاره کرد. نقدهای متعدد و پراکنده ای که ت...

شهرت و رواج قرائت حفص از عاصم و مطابقت غالب قرآن­های موجود با این قرائت، بررسی سند آن را حائز اهمیت می‌سازد. این مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی، به نقد دیدگاه­های موجود در این­باره می‌پردازد. در برخی منابع رجالی فریقین، ابوعبدالرحمن سلمی، عاصم و حفص تضعیف شده­ و عثمان یکی از مشایخ ابوعبدالرحمن است. بررسی­ها نشان می­دهد اثبات عثمانی بودن ابوعبدالرحمن نیازمند مستندات قوی است. تضعیفات عاصم در نقل حد...

یکى از علومی که در فهم، ترجمه و تفسیر کلام الهى تأثیر مستقیم دارد، «علم قرائات قرآن کریم» است. به همین سبب، این علم از دیرباز، موردتوجه مفسران قرآن بوده و تلاش جمعىِ ایشان بر این بوده که با توجه به قرائت‌های مختلف و تأثیر دادن آن‌ها در فهم قرآن، بتوان بهترین برداشت را مطابق قرائت مقبول عرضه نمود. همین اثرگذارى، در تفسیر نیز خود را می‌نمایاند. پرسشی که این پژوهش درصدد پاسخگویی به آن است آنکه اختل...

خاندان بنی حفص از مریدان و شاگردان ابن تومرت موسس دولت موحدین به شمار می آمدند. آنها در ابتدا به عنوان والی موحدین بر تونس فرمان راندند. ولی بعدها پس از نابودی امپراتوری موحدین، دولت بنی حفص توسط ابوزکریاء اول در سال 625 ه. اعلام استقلال کرده و امور افریقیه را بدست گرفتند و برای نخستین بار تونس را به عنوان پایتخت مغرب ادنی انتخاب کردند. همزمان با زوال امپراتوری موحدین و درآستانه به قدرت رسیدن د...

یکی از علوم قرآن کریم که در فهم، ترجمه و تفسیر کلام الهی تأثیر مستقیم دارد، «علم قرائات قرآن» است. به همین سبب، این علم از دیرباز، مورد توجه مفسران قرآن بوده و تلاش جمعیِ ایشان بر این بوده که با توجه به قرائتهای مختلف و تأثیر دادن آنها در فهم قرآن، بتوان بهترین برداشت را مطابق قرائت مقبول عرضه نمود. همین اثرگذاری، در ترجمه نیز خود را می نمایاند. در این مقاله، پس از مرور بر تعاریف و عناوین پایه ا...

از دیرباز، تواتر قرآن از جمله مسائل بنیادین علم قرائت بوده که به دلیل طرح پاره ای مسائل پیرامونی، کیفیت آن به خوبی فهم نشده است؛ برخی در مسیر دفاع از قرآن و انگیزش مذهبی، قائل به تواتر قرائت ها شده و بعضی نیز تواتر قرآن را به میزان معینی از آیات محدود نموده اند. همچنین در دوران معاصر، برخی از مفسران و محققان تنها قرائت حفص از عاصم را متواتر و شایسته اعتنا قلمداد نموده و به سایر قرائات وقعی ننها...