غیاث الدین جمشید کاشانی آخرین ریاضیدان دورۀ باشکوه تمدن اسلامی است که تأثیر زیادی بر‏ آموزش ریاضیات‏، ریاضیات محاسباتی و به خصوص ریاضیات معماری گذاشته است. در این مقاله، روش کاشانی در محاسبۀ سینوس °1، محاسبۀ عدد π، استخراج ریشۀ nام و مقایسۀ آن با روش استوین، مسائل مرتبط با ارث مطابق شرع مقدس اسلام و قضیۀ اعداد متحابه در نوشته های او مورد بررسی قرار گرفته است. مهم ترین نکتۀ مقاله، تأکید بر نقش پ...

چکیده یکی از فنون شعری که قسمت قابل توجهی از شعر همه ی عصرهای ادبی و از جمله عصر مملوکی را به خود اختصاص داده, فن هجو است. این غرض شعری در گذشته غالبا در پی نبردهای شخصی و قبیلگی به وجود می آمد و یکی از راه های مبارزه و کسب درآمد بود. همراه با گذر زمان هجو نیز دچار تغِیراتی شد و در هر دوره ای ویژگی-های خاص خود را پیدا کرد. هجو ابتدا با قطعاتی کوتاه آغاز گردید و برای دفاع از فرد و قبیله بکار می ...

ادبیّات به ویژه شعر عصر جاهلی از لحاظ شکل و فصاحت و بلاغت در اوج قرار داشت و شاعران از اغراض و فنون مختلف شعر بهره می گرفتند تا بتوانند آن را در سوق عکاظ عرضه نمایند و برای خود و قبیله شان افتخار کسب کنند. هجو ازکهن ترین اغراض شعری است؛ زیرا هجو از عواطفی ناشی از کینه، بغض، تنفّر، دشمنی ها یا امیال درونی نشأت می گیرد که همیشه در انسان وجود داشته و گاهی به صورت هجو آشکار گردیده است. از سوی دی...

میرزامحمد عظیم‌الدین سامی (۱۸۳۷-۱۹۰۸م) یکی از شخصیت‌های معروف ادبیات و فرهنگ بخارا در نیمۀ دوم عصر نوزدهم میلادی است. او مدت زیادی در دربار امیرمظفر و امیرعبدالاحد به‌عنوان واقعه‌نگار رسمی و دبیر مکاتبات و اسناد مهم تاریخی ایفای وظیفه کرده است. آثار سامی شامل تاریخ سلاطین منغیتیه، تحفۀ شاهی، و مثنوی‌های دخمۀ شاهان و مرآه‌الخیال است. مهم‌ترین ویژگی مثنوی د...

این پایان نامه پژوهشی پیرامون بررسی فنی هجویات حطیئه می باشد که در سه بخش تنظیم شده است ، بخش اول به تعریف هجو و مباحث مرتبط به آن اختصاص دارد . در بخش دوم زندگی و شخصیت حطیئه مورد بررسی قرار گرفته است. بخش سوم که اساسی ترین قسمت پایان نامه است، هجویات حطیئه و مباحث مربوط به آن چون تاثیر اسلام بر هجویات او، علل و انگیزه های ترغیب حطیئه به هجو، بیان اسلوب سبکی هجو حطیئه و تحلیل آن در سه سطح زبان...

چکیده نقد ادبی و زبان بایستۀ آن حتی به فرض حضور آن در ادبیات گذشتۀ ایران، سابقۀ چندانی ندارد چرا که زبانِ رایج و هنجار گفتمان پیشامدرن زبان مدح/هجو بوده است؛ نویسندگان و شاعران این دوره به تناوب گاه زبان مدح را به کار گرفته­اند، گاه نیز از زبان هجو استفاده کرده­اند. اما با فرا رسیدن مشروطیت و استقرار گفتمان مدرن، به تدریج زبان مدح/هجو جای خود را به زبان نقد داده، زبان نقد زبانِ هنجار گفتمان ادبی...

علی‌رغم اهمیت هجو در مطالعات روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و ادبیات، این نوع ادبی هنوز به گونه­ای بایسته، مورد توجه واقع نشده است. نگاهی اجمالی به پژوهش­های انجام شده درباره­ی آن، در مقایسه با سایر گونه­های ادب غنایی، به خوبی مبین این مسأله است. موضوع پژوهش حاضر، بررسی نوآوری­های یغمای جندقی در هجوسرایی است. معرفی هجو و اهمیت آن، شناساندن شگردها و نوآوری­های یغما در هجوسرایی و فراهم آوردن زمینه­ی آشن...

در تعلیمات دینی و اخلاقی میرسیدعلی همدانی رسالۀ «قدوسیه» که به لحاظ حجم خُرد و از نظر مظمون برجسته است، مقام ارزنده دارد. این اثر به باب ها تقسیم نشده؛ بلکه موضوعات آن پی درپی و با تکرار خطابۀ «ای عزیز» بیان می شود. زبان این اثر ساده و موجز است و تناسب کلام، سجع، توصیف عالی و واسطه های تصویر، منطق گفتار را پرقوت و شیوۀ بیان را جذاب و گوارا کرده است. در رسالۀ «قدوسیه» مسائل اخلاق حمیده در دین مبی...

طنز یکی از گونه های ادبی است که برخی از نویسندگان و شاعران آن را برای بیان آراء و عقاید خود و ارتباط با مخاطبان برمی گزینند عطّار عارفی حقیقت بین اصول دینی و عرفانی را با توسّل به تمثیلات، حکایات و پند و اندرزها با بیانی طنز آمیز تأکید می کند. وی رسالت ارشاد مردم جامعه ی خود را با بهره گرفتن از طنزسرایی از زبان دیوانگان جامعه به انجام می رساند. زبان عطّار نرم، دلنشین و ملایم برای خوانندگان است. عطّ...