یکی از مباحث مهم عقلی و معرفت شناسی که مورد توجه فلاسفه مسلمان است "حقیقت مفاهیم کلی و تقسیم بندی معقولات یا مفاهیم کلی و اوصاف آنها" است. این تقسیم بندی اهمیت زیادی در مباحث فلسفی و معرفت شناسی دارد. اما همواره در تاریخ تفکر فلسفه یکی از بحث های جدی ،نزاع در مورد حقیقت کلی بوده است و این بحث از دوره افلاطون و شاید قبل از وی نیز مطرح است . تفسیرهای مختلفی در باب مفهوم کلی صورت گرفته است ؛از جمل...

مقوله و مقوله بندی نگاهی خاص به هستی است. ارسطو در کتاب متافیزیک و رساله ی مقولات به طور مجزا به این بحث می پردازد. آنچه ارسطو در مورد مقوله در رساله ی مقولات بیان می کند را «مقولات منطقی»، و مباحث مطرح شده در متافیزیک را «مقولات فلسفی» می نامیم. مقولات منطقی و فلسفی ارسطو دو نگاه متفاوت به بحث مقولات می باشد. با در نظر گرفتن این تفاوت نمی توان مقولات را از منطق حذف کرد و آنرا کاملا بحثی فلسفی ...

ما در این رساله پس از بررسی اختصاری علم حضوری و معقول ثانی،ارتباط این دو شاخه از علم را در دو مقام مورد نظر قرار داده ایم زیرا بر اساس یک طرح کلی ریخته شده از سوی علامه طباطبایی،معتقدیم این دو قسم از علم در دو جا به یکدیگر مرتبط هستند.در مقام اول نشان می دهیم که انتزاع و پیدایش هر گونه مفهومی از جمله معقول ثانی پس از یک یافت درونی(علم حضوری)است.آنگاه درستی این قاعده کلی را در اهم معقولات ثانیه ...

رساله حاضر از طریق طرح پرسش هایی اساسی و تفکیک هایی بنیادین بدنبال بازسازی نظریه معنی داری نزد فرگه،راسل و صدرالمتالهین شیرازی است.بر اساس تفکیک زبان منطقی از زبان طبیعی می توان گفت که هر سه فیلسوف بر اساس مبانی منطقی،معرفتی و متافیزیکی خاص خود از زبان طبیعی فاصله می گیرند و زبان منطقی در منظومه فکری آن ها رجحان می یابد.بر اساس پرسش دوم،اتم معنادارای نزد هم فرگه و هم راسل اسم دانسته می شود و مل...

سوبژکتیویسم به مثابۀ یک طرح معرفت‌شناختی، از مؤلفات بنیادین تفکر مدرن شناخته می‌شود. این طرح با کوژیتوی دکارتی و تلقی انسان به عنوان «جوهر اندیشنده» پایه‌گذاری شد و با فلسفة استعلایی کانت و اعطای نقش خودبنیادی به بشر در عمل شناخت اهمیتی بی‌مانند در معارف بشری دوران جدید یافت. اما با آغاز قرن بیستم و تغییرات پارادایمیکی که در فلسفه رخ داد، اندیشه‌هایی پدیدار شد که طرح سوبژکتیویسم، این بنیاد مستح...

معقول ثانی فلسفی چیست؟ چه تمایزی با نوع منطقی آن دارد؟ ملاک خارجیّت یا ذهنیت معقول ثانی فلسفی و منطقی چیست؟ این بحث از کجا آغاز شده است و چه فراز و فرودی داشته است؟ آرای دو حکیم بزرگ اسلامی ملاصدرای شیرزای و علامه طباطبایی در این خصوص چیست؟ معقول ثانی فلسفی یکی از زیر بنایی ترین مسائل فلسفه اسلامی است. این رساله از طریق تحقیق کتابخانه ای به دنبال چگونگی بیشتر و مقایسه آرای ملاصداری شیرزای ...

این نوشتار ضمن ارائه توضیح مختصر دربارة مواد ثلاث، بر این باور تکیه دارد که مواد ثلاث، معقول ثانی فلسفی اند و فیلسوف که به واقع نظر دارد، اهتمام جدّی به بحث مواد دارد و طرح بحث جهات در فلسفه استطرادی است؛ برخلاف منطق که به گونه­ای اصیل به جهات می­پردازد.

موضوع این جستار، بررسی نسبت مفاهیم اعتباری حقیقی(مفاهیم فلسفی ومنطقی) وواقع خارجی وذهنی آنها دروحدت وکثرت است. مسأله این است که آیا وحدت یا کثرت واقع خارجی وذهنی (منشاءانتزاع) مفاهیم فلسفی ومنطقی، مستلزم وحدت یا کثرت مفهوم است؟آیا وحدت یاکثرت مفهوم فلسفی ومنطقی ازوحدت وکثرت منشاءانتزاع آنها حکایت دارد؟ درپاسخ به پرسش های مزبور، فرضیه ها وگزاره هایی صورت بندی می شوند. روش انجام این تحقیق، تحلیلی...