در لابلای، مطالعه کتب سنّی و شیعه به دو رویکرد متفاوت برخورد می کنیم، از یک سو رجالیان متقدم شیعه در بررسی نقد راویان مذهب مخالف، رویکردی معتدل و نرم خویانه دارند و در مقابل، رویکرد رجالیان اهل سنّت، رویکردی سختگیرانه و تندروانه بوده است. برآیند این برخورد سختگیرانه و بازتاب آن، موجب حذف راویان ثقه و بزرگ شیعه بخاطر گرایش به مذهب تشیع، و به اتّهام انحراف از راه راست، رفض، بدعت و انتقاد از خلفا از...

میراث حدیثی شیعه، مجموعه ای مستحکم و متقن و کارآمد است. یقین به این امر با ترسیم فضای صدور احادیث و بررسی بستر تاریخی نقل حدیث شیعه مسجّل می گردد. درمیان جامعه حدیثی و اکثر راویان، صفات والایی چون، کثرت زهد و عبادت، صداقت، دینداری، نیّت خالص و تلاش صادقانه در راه نشر معارف، مشهود بود. صفاتی که مددکار ویژگی اصلی روایت گری (امانت داری) بودند. این مهم از اعتماد امامان به راویان و تجلیلی که از آنان د...

در میان شروط مطرح شده برای پذیرش روایت راویان از سوی حدیث پژوهان متاخر، عنصر مذهب نقش محوری در تقسیم حدیث به انواع اربعه ایفا می کند و این خود سوالی را برای نگارنده پدید آورد که آیا واقعا مذهب راوی چنین نقش محوری را داراست که بر اساس آن بتوان درجات روایات را پی ریزی کرد. لذا برای پاسخ به این پرسش بر آن شدیم که دیدگاه صاحب نظران متقدم این فن، محمد بن حسن طوسی مشهور به شیخ طوسی(م464) و احمد بن عل...

علم رجال در پی آن است که با شناخت هویت دقیق راویان، میزان اعتماد به آنان در حوزۀ روایت‏گری را نشان دهد و به توثیق یا تضعیفشان رهنمون شود. آرای رجالیان، چه توثیق و چه تضعیف، بر بنیادهایی نهاده شده و تابع قواعد و ضوابطی است و روشن داشتِ آن‏ها می‏تواند بر منظومه فکری ایشان پرتویی افکند و راه را بر ارزیابی دقیق‏تر آن هموار سازد. پژوهش پیش رو بر آن است تا مبانی و قواعد توثیق را در کتاب رجال تفسیر...

علم رجال یکی از دانش‌هایی است که زمینه حجیت حدیث را فراهم می‌سازد. از این­رو جریان قرآنیون که از مخالفان سنت محسوب می‌گردد بخشی از شبهات و اشکالات خود را معطوف به این علم نموده است. این اشکالات در دو حوزه قابل بررسی است؛ اول: اشکالاتی که بر اصل علم رجال وارد می‌دانند همچون دخالت احساسات شخصی در جرح و تعدیل راویان و عدم اطلاع از احوال درونی آنها، دوم: شبهاتی که ناظر به علم رجال شیعه است و بیشتر ...

چکیده درباره زرارة بن اعین، از اصحاب امام باقر7 و امام صادق7 و از راویان مشهور و در خور اعتماد شیعه، روایات مدح و ذم متعددی وارد شده، اما دانشمندان امامیه با توجیه روایات ذم، از منظر تقیه یا ضعف سند یا ضعف متن، وی را توثیق کرده‌اند، بلکه در شمار برترین راویان و خواص اصحاب امامان به شمار آورده‌اند. ناصر بن عبدالله قفاری، از علمای معاصر وهابی، در کتاب اصول مذهب الشیعة، با استناد به...

در میان شرایط مطرح شده برای پذیرش روایت راویان از سوی حدیث پژوهان متأخر، عنصر مذهب نقش محوری در ‫تقسیم حدیث به انواع اربعه ایفا می­کند و این خود سوالی را به وجود می آورد که آیا واقعا مذهب راوی چنین نقش محوری را داراست که بر اساس آن بتوان درجات روایات را پی ریزی کرد؟  این نوشتار بر آن است که مقوله مذهب راوی را نزد چهره شاخص رجالی شیعه، ابوالعباس نجاشی، بررسی نماید. با بررسی جایگاه راویان واقفی ...

در این نوشتار، روایات عصمت که در کُتُب معتبر حدیثی شیعه، همچون «الکافی، معانی‌الأخبار، الخصال و کفایةالأثر» وجود دارند، مورد بررسی سندی متنی قرار گرفته است و مشخّص شده که مهم‌ترین مستند عصمت امامان (ع)، وجود نصوص قرآنی و روایاتی است که در میان امامیّه بر آنها اتّفاق نظر وجود دارد. هدف اصلی مقالة حاضر بررسی روایاتی است که لفظ «عصمت» در آنها به کار رفته است و با بررسی انجام گرفته، این روایات حدوداً 47 ...

اخبار راویان و محدثان غیرامامی از امامان، بخشی از منابع حدیث امامیه را به خود اختصاص داده است که گاه آموزه ها و مفاهیمی را به ارمغان آورده اند. راویان زیدیه به عنوان یکی از فرق شیعه غیر امامی تاثیر قابل ملاحظه ای در حدیث امامیه دارند. از این رو، این امکان وجود دارد که در یک نگاه کلی با بازشناسی موضوع روایات اینان، میزان راهیابی اخبار و نظرات آنها را در منابع حدیث امامیه شناسایی کرد. اهمیت انجام...

بررسی روش اطمینان به صدور حدیث، تاریخی همپای عصر صدور حدیث دارد. اعتبارسنجی احادیث در بین اصحاب امامیه در دوره­های مختلف امری رایج بوده است. نقد محتوای آموزۀ منسوب به امام(ع)، معیار اعتبار سنجی در دوران ائمه(ع) و محدثان پیشین شیعه است. در این پژوهش، عوامل رویکرد اعتبار سنجی مبتنی بر نقد محتوای آموزه­های منسوب به امامان شیعه و پیامدهای آن بررسی و بر این نکته تأکید شده است که این روش، معیار پیشین...