در سراسر زندگی انسان و در باور همه ی قوم ها و ملّت ها، نیروهایی دیده شده است که همواره پهنه ی هستی را میدان ستیز و جنگ کرده تا بتوانند بر هستی چیرگی یابند. نیروهای نیک در یک سو و بدکاران در سوی دیگرِ این نبرد همیشگی لشکر آراسته اند. در باور ایرانیان باستان، جهان مینوی و هستی گیتیانه، پیوسته دست خوش نبرد پیروان اهورایی و دیوهای اهریمنی می شده است. خاستگاه دیو و اهریمن و دیگر پتیاره های آسیب رسانند...

فرض کنیم r حلقه ای یکدار و شرکت پذیر باشد. یک r-مدول m را دیو (دیو ضعیف) می نامیم هرگاه هر زیرمدول (جمعوند مستقیم) از m کاملاً پایا باشد. یک r-مدول m را نیم-درون ساده می نامیم هرگاه فاقد زیرمدول اساسی کاملا ًپایا باشد. ابتدا نشان می دهیم در یک دامنه تعویض پذیر با میدان کسرهای k، یک r-مدول یکنواخت فارغ از تاب یک مدول دیو است اگر و تنها اگر هر عنصر k در k، به طوری که km مشمول در m باشد، متعلق به r ...

مقالة دیو در شاهنامه، برداشتی است از واژة دیو که پیش از اسلام در فرهنگ ایرانی رایج بود و پس از ورود اسلام به ایران مانند بسیاری از پدیده‌های دیگر تغییر کرد و جای خود را به «جن» داد. آنچه در این مقاله اهمیت دارد، طرح برخورد انسان با دیوان است. زیرا انها همواره عامل مخل زندگی آدمی و نافی ارزش‌های بشری به شمار آمده‌اند. فردوسی ضمن معرفی این موجودات و مختصات آنها مبارزة بی‌امان ایرانیان را با افکار...

دیوواژه ای است ابهام آمیز در بودن یا نبودن، در شکل ظاهر و شمای ذهنی و نقش آفرینی مثبت یا منفی که در فرهنگ فارسی تعابیر گوناگونی برای آن بیان شده است. تقابل نیروهای خیر و شر، تقسیم جهان به دو پهنه نور و تاریکی و عقیده به ستیز دائمی میان پدیده های اهورایی و اهریمنی، باوری رایج در میان تمام اقوام و ملت هاست؛ پیکاری که تا جهان برپاست، ادامه دارد و پیروزی نهایی در آن با جبهه نور است. رد پای چنین باو...

در دورۀ گورکانیان (932ه.ق/1526م. تا 1274ه.ق/ 1857م.)، بخصوص اکبر شاه توجه بسیاری به اشاعۀ فرهنگ و هنر نشان داده شد. ازجمله خدمات دوره اکبر شاه ترجمه کتاب‌های سانسکریت به فارسی و مصور نمودن آن‌ها بود. یکی از این نسخ، رامایانای مصور موجود در گالری فریر(Freer) به سفارش عبدالرحیم، وزیر اعظم اکبر شاه، داستان نبرد رام چندر، با بزرگ‌ترین دیو، راون است. بررسی تأثیرپذیری نقش‌مایۀ دیو در نسخه رامایانای ف...

رویکرد «نظریه محور» در باب شک دکارتی1این مقاله به دنبال تحقیق در شک دکارتی و پی افکندن نگاهی دیگر به این موضوع است. در این نوشتار پس از تعیین روش شناسی تحقیق در فلسفه دکارت و تفکیک دو مقام رویکرد و روش در دو منظر درونی و بیرونی، به این نکته پرداخته می شود که تا حال در نزد بیشتر دکارت پژوهان با دید حداقلی به موضوع شک نظرشده است؛ درحالی که آرای دکارت نشان از این دارد که می توان با دید حداکثری نیز...

دکارت، با اندیشه های خود، تحولی عظیم و اساسی در سیر تفکر فلسفی جهان غرب ایجاد نمود. اهمیت فلسفه دکارت در این بود که سعی نمود خود را از سلطه اندیشه های متفکران گذشته رها ساخته و به طور مستقل به تفکر و جستجوی حقیقت بپردازد. اما از آنجائی که نمی توان هیچ اندیشه ای را کامل و بی نقص دانست، تفکر دکارت نیز آماج اعتراضات متعددی، در زمان خود او و دوران سپس تر، قرار گرفت. یکی از مهمترین این اعتراضات، که ...

گرشاسپ بزرگ­ترین پهلوان اسطوره­ای ایران است و رستم نیز جهان­پهلوان شاهنامه است. یکی از شگفت­ترین و رازآمیزترین دشمنان گرشاسپ، دیوی است گَنْدَرْوَ نام که پهلوان پس از رنج بسیار، او را در کنار دریای فراخ­کرت از پای درمی­آورد. اکوان ­دیو نیز از رازآمیزترین دشمنان رستم است که تهمتن با کوشش بسیار، سرانجام او را در نزدیکی دریایی از پای می­افکند. در این جستار، با روش توصیفی­تحلیلی، دو داستان «نبرد رستم با ...

دکارت را به‌درستی پدر فلسفة‌ جدید می‌نامند. اما باید دید چرا فلسفه‌ای که دکارت طرح آن را درمی‌اندازد، با وصف «جدید» همراه است. تازگی نظام فلسفی دکارت به این است که می‌کوشد تصویر تازه‌ای از انسان، خدا و جهان عرضه کند؛ تصویری که با آنچه از این سه مقوله در فلسفة سنتی سراغ داریم، متفاوت است. انسان دکارتی با انسان ارسطویی بسیار فرق دارد. انسان ارسطویی حیوان ناطق است؛ یعنی به‌جهت برخورداری از نفس است...