چکیده هر حکومتی برای پیشبرد اهداف و آرمانهای خود در جوامع انسانی نیازمند یک دستگاه اداری منظم و قدرتمندی است که بتواند در سایه ی آن به اهداف مورد نظرش دست یابد، ایران نیز ازین قاعده مستثنی نیست. در این پژوهش به بررسی نقش دیوانسالاران نوگرا در شکل گیری مشروطه و برخی اصطلاحات در دوران قاجار می پردازد. اندیشه بشر همواره در طول تاریخ دچار تحول و دگردیسی بوده است. دیوانسالاری نیز از این قاعده مستث...

نظام های حکومتی ایران در دوره بعد از اسلام، بازتولید نظام سیاسی ایران قبل از اسلام بود که در فر آیند سیاسی چندصدساله و هم زمان با اسلامی شدن جامعه ایرانی و کسب استقلال تدریجی از خلافت صورت پذیرفت. غزنویان نخستین حکومت ترک نژاد ایرانی بودند که برعکس بسیاری از حکومت های ایرانی، قدرت یافتن آنان مبنای قبیله ای نداشت. حاکمان غزنوی نه رؤسای قبایل، بلکه غلام سپاهسالارانی بودند که رده های مختلف نظامی ر...

از زمان ظهور اسلام در پهنۀ آسیای مرکزی چند نوع امپراتوری حکم رانده­اند؛ امپراتوری اعراب، شامل امویان و عباسیان، امپراتوری غزنویان و سلجوقیان، امپراتوری مغولان و تاتارها، و امپراتوری روس‌ها. دوران اقتدار امپراتوری عباسیان بیش از یک قرن و نیم دوام نیاورد و به‌تدریج حکومت­هایی مستقل از شرقی­ترین نقاط این امپراتوری سر بر‌آوردند. نقش دستگاه خلافت تنها به مشروعیت بخشیدن به این حکومت­ها محدود شد. در ا...

بعد از شکل‌گیری حکومت اسلامی به دست پیامبر اکرم (ص) در مدینه و گسترش قلمرو آن به سراسر جزیرة العرب و سپس به مناطق مهم تحت سلطه دو امپراتوری روم شرقی و ایران ساسانی، ایجاد و توسعه تشکیلات اداری و مالی منسجم و گسترده ضروری بود. به گواه اطلاعات مندرج در منابع تاریخی، میراث دیوانی ایرانی از طریق دبیران ایرانی بیش از میراث رومی وارد دیوانسالاری اسلامی شد. مسأله اصلی مقاله این است که زمینه‌ها و عوامل...

مطلب حاضر ، حاوی اطلاعاتی درباره یکی ا ز کتابهای ناشناخته از ابوالعباس احمد بن علی مشهور به ابن بابه کاشانی از ادیبان سده پنجم است. ابن بابه ، اطلاعات اساسی خود را از بخشهای گمشده تاریخ بیهقی برگرفته است ودانستنیهای ارزنده ادبی و تاریخی از تاریخ غزنویان ارائه کرده است . از ردس مال الندیم که از منابع درجه اول عصر غزنویان به شمار می رود چند نسخه خطی وجود دارد اما تاکنون چاپ نشده است .

این مقاله، شکافهای موجود تئوری و عمل مدیریت دولتی را بین کشورهای غربی و غیر غربی آشکار می سازد. با بررسی دیوانسالاری ملی در چارچوبی جهانی، طرحی تدوین می نماید که می توان برای پر کردن شکافها، توسعه دانش مدیریت و بهره گیری کارگزاران از نظریه سازمانی بکار برد. بر اساس این طرح، مقاله می کوشد تا نشان دهد چگونه متغیرهای محیط بین المللی، نظیر پیشرفت مستمر و مداوم تکنولوژی اطلاعات، حضور نهادها و موسسات...

نظام دیوانسالاری ساسانیان در نظامهای پیش از اسلام ایران باستان از اهمیّت ویژه ای برخورداراست. در پایان نامه حاضر سعی شده است شکل گیری و گسترش نظام حکومتی ایران دوره ی ساسانی (224-651 م) مورد بررسی قرار گیرد. محور این تحقیق. پیرامون بخش های اداری دیوانسالاری در دوران ساسانی باتکیه بر نقش دبیران است. در این میان، موضوعات مختلفی مربوط به این نظام مورد توجه قرار گرفته اند. روند قدرت یابی و استقرار ح...

بعد از شکل گیری حکومت اسلامی به دست پیامبر اکرم (ص) در مدینه و گسترش قلمرو آن به سراسر جزیرة العرب و سپس به مناطق مهم تحت سلطه دو امپراتوری روم شرقی و ایران ساسانی، ایجاد و توسعه تشکیلات اداری و مالی منسجم و گسترده ضروری بود. به گواه اطلاعات مندرج در منابع تاریخی، میراث دیوانی ایرانی از طریق دبیران ایرانی بیش از میراث رومی وارد دیوانسالاری اسلامی شد. مسأله اصلی مقاله این است که زمینه ها و عوامل...

مجموعه ایالات و نواحی واقع در حیطه نفوذ و قلمرو سیاسی سلجوقیان، مطابق معیارِ میزان و سطح نفود و تأثیرگذاری نظام دیوانسالاری در آنها در سه نوعِ ایالات دیوانی، ایالات اقطاعی و ایالات تابعه قابل بررسی است. با تثبیت جایگاه حکومت سلجوقی در دوره سلطنت آلپ ارسلان به تدریج بخش مهمی از سرزمین ها و ایالات واقع در قلمرو سلجوقی در حوزه نفوذ و اداره مستقیم نظام دیوانسالاری قرار گرفت که این نوع ایالات را می تو...

دیوانسالاری در ادوار مختلف تاریخ ایران جایگاه و کارکرد خاصی داشته است. در یک دوره تاریخی قدرتمند بود و در دوره¬ای دیگر از قدرت آن کاسته می¬شد. از این¬¬رو، یکی از مسائل مطروحه جایگاه این نهاد در ساختار حکومتی تیموریان است. تیمور بنیانگذار این حکومت علی رغم اشتهار در جنگها برای ایجاد یک دیوانسالاری مرکزی منسجم تلاش نکرد و حکومت خود را با اتکا به قدرت فردی و نیروهای وفادار تابع خویش اداره کرد. هر ...