هدف از پژوهش حاضر، بررسی شناخت جهان مسیحی از مانی و دین او است. مانویت؛ از مهم‌ترین موضوعات ردیه‌نویسی در میان متکلمین و رفض‌شناسان مسیحی بوده، و همین ردیه‌ها تا سال‌ها منبع مطالعات مدرن درباره مانویت بوده‌اند. این نکته، گذشته از این‌که از فقدان منابع دست اول درباره مانویت ناشی می‌شد، واجد یک وجه گفتاری نیز بود. از نگاه نخستین متکلمان مسیحی، مانویت کارکرد «دیگری» را دارد، دیگری‌ای که می‌بایست ط...

مانی در کیش خود از عناصری استفاده نمود تا کیش نوین او مورد توجه همگان قرار بگیرد. وی عناصری از زرتشت و بودا و مسیح را با اندیشه خود تطبیق داده و به اشاعه آن پرداخت. خاستگاه فرهنگی مانوی در بین النهرین بوده و به سبب تبار ایرانی مانی، طبعاً اسطوره ها و باور دینی- عرفانی او صبغه ی ایرانی هم گرفته است. عقاید او ثنویتی محض را می نمایاند که مانی مبشر آن بود. او برای نظام آفرینش دو اصل قائل بود که شهری...

از گذشتة دور، حل و توجیه مسئلة «شرّ» ازجمله پرسش‌های همیشگی و دشوار بشر در مسیر فهم هستی بوده است. سابقه و دیرینة‌ این مسئله در عرصه دین و نیز ادبیات، نشانة نقش آن در جهان‌بینی بشر نسبت به ریشه‌های وجودیِ آن ‌است و این یکی از دلایل مهمِ توجه ویژة سنت‌های کلامی‌فلسفی به این مسئله است. فیلسوفان و متالهین آگاه بوده‌اند که توجیه شرّ در زمینة باور و اعتقاد دینی کاری است سترگ؛ بنابراین تلاش آنان همواره م...

دین مانوی در زمان ساسانیان، که در ایران حکومتی دینی برپا کرده بودند، گسترش یافت. امّا بزرگان دین زردشتی، که حکومت پادشاهان ساسانی را نیز تحت تأثیر خود قرار داده بودند، با این دین سر به مخالفت برداشتند و سرانجام مانی را محاکمه و اعدام کردند و دینش را از ایران برانداختند. این مخالفت ها و ضدیّت ها در پاره ای از متن های پهلوی و پازند، ازجمله متن پازند شکند گمانیک، کتیبه های کردیر و متن پهلوی دینکرد س...

دین مانی سرشار از آموزه‌های عرفانی است که ریشه در اندیشه‌های گنوسی، ایرانی و یونان باستان داشته و با باورهای مسیحی و بودایی پربارتر شده است. بی‌شک یکی از عوامل رشد و پیشرفت سریع این دین ویژگی‌های عرفانی آن است. عرفان مانوی در بطن آموزه‌ها و مفاهیم دینی مانویت نهفته، و کمتر به شکل مجزا به آن توجه شده است. این عرفان با تأکید بسیار، راه نجات روح انسان از اسارت عالم ماده را در کسب معرفت می‌داند. وص...

مانی و مانویان به فراست دریافتند که بهترین وسیله ترویج و تبلیغ دین، نگارش و بهره‌وری از هنرهای کلامی و تصویری است. از این رو، حجم عظیمی از گنجینه‌های تصویری آثار مانی و پیروان او بازمانده است. سنت دیرپای نگارگریِ دست‌نویس‌های مانوی، خود نشان از توجه کاتبان مانوی به زیبایی و فاخر بودن نوشته‌هایشان دارد. از طرفی دیگر، جزئیاتی ناب پیرامون شخصیت‌ها و اشیاء موجود در این نگاره‌ها، در خور توجه است. در ...

مبانی نظری کیش مانوی اصولاً عرفانی است. زهد، ریاضت، گیاه‌خواری، تزکیه و تهذیب نفس، نیکی، راستی، پاکی، جوان‌مردی، باور به جدایی مطلق نور و ظلمت و خیر و شر، و اهمیت کسب معرفت در این دین برای دست‌یابی به رستگاری از مباحث مهم مانویت است. مانویان معرفت به ذات خداوند را شرط اصلی رستگاری می‌دانستند. از این‌رو، باورهای این دین در حوزة معرفت‌شناسی در خور توجه است. از سوی دیگر، مولوی نظمی را در شیوه تفکر ...

فصلی را به وضع دین زرتشتی قبل از تشکیل شاهنشاهی ساسانی، یعنی در دوره های ماد، هخامنشینی و اشکانی اختصاص دادیم تا به موقعیت دین زرتشتی و نقش و مقام روحانیان در گذشته آشنا شویم، و علت جذب شدن سریع آنها به همکاری با اردشیر و دودمان ساسانی بهتر قابل درک شود. فصل بعدی ما را چگونگی تشکیل حکومت ساسانی تشکیل میدهد که در آن کلیه زمینه هایی که منجر به روی کارآمدن ساسانیان شد، مورد بحث قرار خواهد گرفت . خ...

چکیده: رابطه دین ودولت در ایران یکی از دغدغه های محققان علوم اجتماعی است.این رابطه دربرخی ادوار اهمیت بیشتری پیدا کرده است . یکی از این ادوار، دوره ساسانیان است . در دوره ساسانی دین در رابطه نزدیکی با دولت قرار گرفت ونقش مهمی در تحولات اجتماعی و سیاسی ایفا کرد.در دوره ابتدایی حکومت ساسانی ، به دلیل علایق دینی خاندان ساسانی و نقش روحانیت زرتشتی ،دولت در یک رابطه تعاملی با دین قرار گرفت . در ادا...

کرتیرومانی؛ بر پایه متون زردشتی و مانوی هدف از ارائه ی این پژوهش این است تا در باره کرتیر و اقدامات وی که تا حدودی در منابع تاریخی کمتر سخن رفته، مطالبی به صورت گسترده و یکجا گردآوری شوند و نیز بتوان نقش کرتیر را در اوایل دوره ی ساسانی آن گونه که بوده است بیان نمود. در این پژوهش نگارنده برآن است تا چالش های ایدئولوژیکی بین این دو شخصیت سیاسی- دینی یعنی کرتیرو مانی را بررسی نموده و بتواند مشخص ...