به دنبال ظهور کشاورزی متمرکز، با ظهور شهرهای بزرگ مرکزی مواجه هستیم که منجر به برقراری روابط اقتصادی و سیاسی نسبتاً پیچیده ای در سراسر خاور نزدیک شده است؛ در این بین مناطقی با زمین های کشاورزی وسیع تر و حاصلخیزتر توانستند جمعیت بیشتری در خود جای دهند. دشت آبرفتی شوشان کاملاً مناسب برای تولید محصولات کشاورزی بود. زمین های کشاورزی یا تحت تملک طبقه حاکم و اشراف، معابد و یا در دست کشاورزان آزاد بود. ...

دین عمومی یونان باستان، دینی با ویژگی های منحصر به فرد بود، دینی اسطوره ای و مبتنی بر پرستش خدایان متعدد، خدایانی که در اساطیر و باورهای یونانیان ظاهر و رفتاری انسان گونه داشتند. دینی که به واسطه ی عدم وجود کتابی مقدس و تعدد معیارهای اخلاقی، فاقد نظام منسجم معرفتی و اعتقادی بود. در همین دوران و در زمان حکم رانی اساطیر، جهان بینی نوینی به نام جهان بینی فلسفی ظهور کرد که تفکر عقلانی را مبنای پژوه...

در دولت‌های نخستین، مهم‌ترین جنبة مشروعیت شاهان، تقدس نهاد شاهی بود که از شاه یک میانجی میان آسمان و زمین می‌ساخت. این تقدس عموماً به دو گونه کسب می‌شد: در گونة نخست، شاهان تجلی خدایان یا از تبار ایشان تلقی می‌شدند و یا به‌عنوان یکی از خدایان پرستیده می‌شدند(شاهی آسمانی). در گونة دوم شاهان هرچند مدعی اشکال پیشین الوهیت نبودند اما خود را برگزیدة خدایان و نمایندة آنان بر روی زمین قلمداد می‌کردند. ...

در ایران باستان دین مردان همواره یکی از عوامل سرنوشت ساز جامعه بوده و از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده اند و در طبقه بندی های اجتماعی در رأس جامعه قرار می گرفته اند. اجرای مراسم مذهبی و خواندن سرود های دینی بر عهدۀ آنان بود که بعدها با قدرت گرفتن آنان در تصمیم گیریهای پادشاهان و دادن مشاوره به آنان نقش مهمی را ایفا می کردند. از اهمیت آنان در متون اوستایی و پهلوی سخن گفته و دربارۀ وظایف آنان مطال...

عیلامیان از اواخر هزاره­ی چهارم یا اوایل هزاره­ی سوم ق.م. حدود 2500 سال بر بخش­هایی از فلات ایران، خصوصاً جنوب­غربی آن حکمرانی کردند و نهایتاً در اواخر نیمه­ی اول هزاره­ی اول ق.م. به­دست آشوریان مضمحل شدند. از طرف دیگر با مهاجرت گروه­های ایرانی به سرزمین­های جنوبی و قلمرو عیلام، تعامل تدریجی بین عیلامیان و اقوام مهاجر ایجاد و در ادوار بعدی با تشکیل امپراتوری هخامنشی، عیلام به یکی از مراکز مهم در ...

بسیاری از پدیده‌ها و تحولات تاریخی ایران باستان و از جمله دورة هخامنشی ریشه در ساختار قبیله‌ای جامعه و قدرت دارد. یکی از این پدیده‌ها هفت خاندان بزرگ است که به رهبری داریوش موفق شدند بردیا / گوماته را سرنگون کنند. نویسندگان باستان تأیید می‌کنند که از این زمان تا پایان دورة ساسانی هفت خاندان با اسامی گوناگون نقش مهمی در ساختار سیاسی، اقتصادی و نظامی ایران باستان ایفا ‌کرده‌اند. گبریاس یکی از اعض...

خوراک از مهمترین مولفه های سبک زندگی مردم هر سرزمین به حساب می آید که از عناصر مختلفی متاثر می شود. دین و پزشکی از مهمترین این عوامل به شمار می آمده اند. دین زرتشت که به ویژه پس از رسمیت یافتن، نفوذ بسیاری در حوزه های مختلف زندگی ایرانیان یافت، وارد قلمرو طب و طب خوراک هم شد و مهمترین مولفه ی شکل دهنده آن شد. انحصار آموزش پزشکی توسط نهاد دینی سبب شد بسیاری آموزه های پزشکی جنبه دینی یابد. توصیه ...

اندیشه سیاسی افکاری است که در مورد چگونگی سامان سیاسی حیات انسانی ابراز شده است. تا آنجا که می تواند برای پژوهش های نظری «سیاست» اهمیت داشته باشد، شکل گیری هیچ نظام سیاسی در طول تاریخ بی نیاز از اندیشه سیاسی نبوده است. به موازات آنچه در پژوهش های تاریخی- تطبیقی در رابطه با تحول زبان، فرهنگ و باورهای اقوام آریایی آمده است، بررسی تحول اندیشه سیاسی اقوام آریایی از دوران کهن تا دوران باستان در نجد ...

بشر جویای حقیقت برای بیان احساسات خویش از نمادها، نشانه ها و رموزی بهره می جوید. نماد همچون سر یا رازی است که همواره باید از نو ارزش آن را درک نمود و رمز مناسب ترین زبان برای بیان مفاهیم عرفانی ، باورهای روحانی و آسمانی است. هاله تقدس ، یکی از نشانه ها و رموزی است که برای بیان حقیقت جویی و خلوص نیت مقدسان و صالحان مورد استفاده قرار می گیرد. این ذات باشکوه و اسرارآمیز از نمادهایی شکل گرفته که با...

بررسی جغرافیای تاریخی غرب و جنوب غرب ایران در هزارۀ سوم و دوم ق.م. از بغرنج‌ترین مباحث پیش روی پژوهشگران در دهه‌های گذشته بوده و عیلام، گوتی، لولوبی، اوان، سیماشکی، مرهشی و کاسی، شاخص‌ترین جای نام‌های مورد بحث آنها بوده است. در این پژوهش ضمن بررسی نظریات مرتبط با جایگاه هر کدام از جای نام‌های مذکور، با تحلیلی دوباره و با کمک گرفتن از یافته‌های فرهنگی مناطق غرب و جنوب غرب ایران به جای‌یابی این م...