بیتردید ابن خلدون یکی از متفکران بزرگ جهان اسلام و بلکه کل جهان است. اندیشههای بی بدیع و خلاق و مبتکرانۀ وی در تاریخ جامعه شناسی، فلسفۀ تاریخ، دولت وحکومت، نسبت به متفکران پیش از وی قابل قیاس نمیباشد، به حق میتوان وی را پایه گذار و مؤسس جامعهشناسی نوین و فیلسوف تاریخ نامید. آنچه در این مقاله مشاهده مینمایید، تفکر و اندیشۀ وی در باب فلسفۀ نوسان قیمتهاست. نویسنده تلاش کرده تا دیدگاه این متفکر را ...

این مقاله تلاش دارد که سابقه مفهوم صنعت و فناوری را در ادبیات علمی تمدن اسلامی بکاود و اگر نظریه‌ای پرداخته شده است، آن را با ادبیات جدید باز بنمایاند. پرسش اساسی این است که آیا در تمدن اسلامی، مفاهیم صنعت و فناوری توسط متفکران مسلمان مورد بحث و تحلیل واقع شده است یا خیر؟ به استناد آثاری که دانشمندانی مانند فارابی، اخوان‌الصفا، ناصرخسرو، ابن‌خلدون، خواجه نصیرالدین طوسی و میرفندرسکی بر جای نهاده...

در مورد نسبت و رابطه میان عرفان اسلامی و دیدگاه تشیع همیشه این سوال مطرح بوده که کدامیک اصل و دیگری فرع محسوب می‌شود. این سوال زمینه‌ای برای اکثر متشرقین و گروهی از منتقدان فراهم ساخت تا بدون توجه به مبادی تاریخی و مبانی هریک از ایندو دیدگاه، به اتهامی دامن زنند که هنوز هم نمونه‌هایی از آن در میان متفکران اسلامی دیده می‌شود. این گروه معتقدند متفکران عارف مسلک شیعی، مطالب خاصی از عرفان اسلامی به...

تاریخچه معرفت شناسی نشان می دهد که متفکران مسلمان همواره به اهمیّت و ابعاد مختلف علم و معرفت توجه داشته و به فراخور نیاز، مطالبی را در این زمینه ضمن مباحث خود ارائه کرده اند و یکی از عوامل اصلی توجه متفکران مسلمان به علم و معرفت اهمیتی است که اسلام به مقولۀ علم داشته است. در نگاه اوّل در بسیاری موارد اثر یا فصل مستقلّی در این مورد دیده نمی شود؛ اما حکمای مسلمان گاه معرفت را از حیثیت هستی شناسانه و...

تقسیم علم به تصور و تصدیق دومین تقسیم بندی علم حصولی است که در کنار اصطلاح سوم یعنی «حکم» مورد توجه متفکران بوده و بخش مهمی از مباحث علم حصولی را به خود اختصاص داده است. بهترین تعریف تصور، تعریف ابن سیناست که تنها صدر المتالهین به آن عطف توجه کرده است. دیدگاه مرحوم علامه طباطبایی مکمل نظریه ابن سیناست

در دوران معاصر روند فزاینده اشتغال زنان در جامعه ما، به همه ابعاد و شئون زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی سایه انداخته و تاثیرات بلافصل آن بر حوزه فرهنگ، اقتصاد و حتی سیاست جامعه کاملا آشکار است .تبیین دقیق و شفاف چارچوب های ارزشی و حدود و ثغور شرعی که بتواند مبنای عمل آحاد جامعه و دستگاه های حاکمیتی قرار گیرد یک ضرورت است. در این رساله تلاش کردیم تا با غور و بررسی در آثار مهمترین اندیشمندان اسلا...

نگارنده ضمن بررسی «ماهیت جامعه» از دیدگاه جامعه شناسان و متفکران معاصر اسلامی معتقد است جامعه به لحاظ ماهوی فی الجمله اصالت دارد، یعنی گرچه متفکران اسلامی اصالت به مفهوم «دورکیمی» را قبول ندارند ولی در مورد جبرهای اجتماعی به مفهوم «گورویچی» اتفاق نظر دارند. با فرض پذیرش اصالت، جامعه قانونمندی‏های ویژه‏ای خواهد داشت که منحصر به فرد و جدای از قانونمندی‏های افراد است. این قانونمندی‏ها از دیدگاه ق...

کیهان‌شناسی در آغاز کار خود پایة مشترک فلسفه، دین، و علم بوده است. در فرهنگ اسلامی، کیهان‌شناسی یا بر محوریت خلق از عدم (دیدگاه متکلمین) استوار شده بوده، یا مبتنی بر جهانی قدیم بوده است (دیدگاه فلاسفه)، و از مسئلة چندجهانی غالباً ذکری به میان نیامده است. در اوایل دهة 1970، پس از ارائة آن‌چه «اصل انسان‌محوری» نامیده می‌شود، ایدة چندجهانی وارد حوزة کیهان‌شناسی شد. در میان متفکران مسلمان متقدم دو ن...

ناسیونالیسم و مدرنیسم و ارتباط آنها از دیدگاه متفکران گوناگون و جریان‌های فکری مختلف،همواره مورد بحث بوده است. متفکران بسیاری در زمینۀ مقولات قومیت، ملت و ملی‌گرایی و ارتباط آنها با مدرنیته به اظهار نظر پرداخته‌اند. اختلاف نظر اصلی میان اندیشمندان و جریان‌های فکری مختلف همواره بر سر این موضوع بوده که آیا می‌توان شکل‌گیری ملت را نیز همانند شکل‌گیری ملی‌گرایی در ارتباط با مدرنیسم قلمداد کرد یا خی...