فَترت رسولان مسأله ای است که در قرآن و روایات مورد اشاره قرار گرفته، ویژگیهای آن در احادیث اهل بیت علیهم السلام مورد تأکید قرار گرفته است. اینکه در دوره یا دوره هایی خاص، خداوند هیچ رسولی را به سوی خلق مبعوث نکرده، حقیقتی است که سوالات، شبهات و مسائلی را تداعی می کند. پذیرش این واقعیت، تعارض ظاهری با بعضی از معارف همچون آیات دالّ بر عمومیت نبوت، روایات مبیّن واقعیت خالی نبودن زمین از حجت همچنین قا...

از آنجا که زبان نمی تواند صورت ثابت و یگانه ای داشته باشد و همواره به تبع دگرگونی ها و تحولات جامعه دستخوش تغییراتی می گردد، در هردوره ای از تاریخ ویژگی ها و مختصاتی پیدا می کند که شکل آن را از زبان دوره ی قبل از آن متمایز می سازد. زبان فارسی نیز دنباله ی طبیعی و تحول یافته ی زبان فارسی میانه است و فارسی میانه نیز خود صورت بازمانده ی فارسی باستان است. آنچه در بررسی تاریخ زبان فارسی بسیار چشمگیر...

ظهور حکومت صفویه(1135-907ق) در قرن 10ق/16م نشانه ی آغاز دوران جدید در تاریخ ایران است. دوره زمامداری خاندان صفویه موجب دگرگونی هایی در نظام سیاسی مذهبی و فرهنگی ایران کهن شد که از جمله شاخص های ویژه ی آن عبارت اند از: احیای سنت سلطنت قدیم، دستیابی به مرزهای تاریخی ایران، استقرار نظامی و سیاسی جدید و رسمیت مذهب تشیع و گسترش آن، ترقی و ایجاد زمینه ی مناسب برای توسعه ی سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، تجد...

نخستین مکانی که در سده های نخستین اسلامی به منظور آموزش مورد استفاده قرار می گرفت؛ مسجد بود. اما با شکل گیری نظامیه ها در دوره ی سلجوقی، مدارس مستقل به وجود آمدند. پس از این دوره، مدارس علوم دینی به عنوان یکی از بناهای مهم معماری دوره اسلامی ایران، قلمداد می شود. در این میان، مفهوم آموزش و رویکردهای آموزشی هر دوره، به علت تغییر در ایدئولوژی غالب و حکومت ها، رویکردی متفاوت از دوره ی دیگر داشته ا...

گاهنگاری تپه ی موسوم به هگمتانه، همواره مورد مناقشه باستان شناسان بوده است. محمدرحیم صراف، اولین کاوشگر ایرانی تپه ی مذکور، 12 فصل به طور متناوب از سال 1362 تا 1379 هـ.ش. در این تپه به کاوش پرداخت، و همواره دو سؤال اساسی را مدنظر داشت: 1. گاهنگاری تپه؛ 2. ماهیت کاربری. صراف، در طی سال های کاوش خود و پس از آن، نتوانست جواب روشنی برای این دو سؤال بیابد. پس از وی آذرنوش، از سال 1383 تا 1387 هـ.ش. ...

حسن عطار شاعر نیوکلاسیک قرن نوزدهم میلادی میانه روی «سنّت و نوآوری»در نظم اشعاراست. سنّت در شعر او گاهی شکل و گاهی محتوا را در بر می گیرد. هدف وی از به کارگیری قالب های کلاسیک درفرم بازگرداندن شعر از شیوه های عامیانه دوران «فترت» به جایگاه اصلی خود از نظراستحکام سبک بود. ازحیث محتوا درون مایه های قدیمی با همان تعابیر کلیشه ای در اشعار او آشکار گردید؛ اما وی هنرمندانه همان تعابیر تقلیدی را با اوزا...

 امام محمد غزالی از شخصیت‌های برجسته علمی درتاریخ اسلام که افکار وآثار او علاوه بر تأثیر در علم و سیاست زمانه خویش، بر سده­های پس از خود نیز موثر واقع شد و حیات فکری او داوری‌های گوناگونی را درطول تاریخ به خود دید. بااین حال برخی از جنبه‌های ورود غزالی به دستگاه سلطان سنجر سلجوقی و پذیرش تدریس نظامیه نیشابور هنوز جای بررسی دارد؛ این مطلب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که بدانیم  چرا پس از یک دور...

فرش دستباف یکی از شاخصه های هویت ایرانی است که در جهان شناخته شده است و در بازنگری قدمت فرش، پیوند آن را با اسطوره های این سرزمین می توان دریافت. در این پژوهش، به فرش عصر پیشدادی و کیانی، با هدف شناخت و تحلیل کاربردهای آن، به روایت شاهنامه فردوسی توجه شده است. به دلیل ماهیت تجزیه پذیر الیاف فرش و در دسترس نبودن نمونه بافته هایی از گذشته های دور، بازخوانی تاریخ فرش ایرانی را در منابع مکتوب می تو...