میرزا عبدالرسول زنوزی خویی، متخلص به فنا، از نام‌آوران عصر دنبلی‌هاست. آمیختگی ‌نام دنبلی‌ها با تاریخ خوی که در دورۀ احمدخان دنبلی و پسرش حسینقلی خان برجسته است، حکایت‌ سال‌های طلایی علم و ادب و معرفت در تاریخ ادبیات آذربایجان و به‌تبع آن در ایران زبانزد شده است و باید گفت یکی از اعصار مهم ادب فارسی محسوب می‌شود. در این دوره، شهرت دادگری و دانش‌پروری خان‌های دنبلی، شهر خوی را به مأمنی برای گروه...

در این مقاله با توجه به این که خاندان نجفقلی­خان دنبلی در تبریز دورة قاجاریه نفوذ داشت، اهمیت ازدواج بین نخبة محلی و خاندان سلطنتی مورد تحقیق قرار می­گیرد. تاکنون به این موضوع در تحقیقات تاریخ ایران کمتر توجه شده ​است. نجفقلی­خان «ثانی» به دلیل فداکاری در جنگ ایران و روس مورد توجه عباس­میرزا واقع شد و در دیوانسالاری قاجار ترقی یافت. به­علاوه او با دختر وی به نام مهرجهان ازدواج کرد. نگارنده مرسل...

در این مقاله با توجه به این که خاندان نجفقلی­خان دنبلی در تبریز دورة قاجاریه نفوذ داشت، اهمیت ازدواج بین نخبة محلی و خاندان سلطنتی مورد تحقیق قرار می­گیرد. تاکنون به این موضوع در تحقیقات تاریخ ایران کمتر توجه شده ​است. نجفقلی­خان «ثانی» به دلیل فداکاری در جنگ ایران و روس مورد توجه عباس­میرزا واقع شد و در دیوانسالاری قاجار ترقی یافت. به­علاوه او با دختر وی به نام مهرجهان ازدواج کرد. نگارنده مرسل...

چکیده با مرگ کریم خان زند و منازعات خونین بین بازماندگان زندی بر سر میراث او و به دنبال آن کاهش و زوال قدرت دولت مرکزی ، به رسم تاریخ سیاسی ایران ، بار دیگر فرصتی ایجاد شد تا قدرت های منطقه ای و ایلی در ایلات و ولایات مختلف  براساس میزان توان و قدرت سیاسی و نظامی خود ،درصدد بسط قدرت خویش ، خودمختاری ، دستیابی به سلطنت و یا نقش آفرینی در معادلات قدرت  برآیند. آذربایجان با موقعیت ویژه و مهمِ خود، ...

فتحعلی خان کاشانی متخلص به «صبا» پرکارترین شاعر دور? قاجار است. اگرچه زادگاه وی کاشان بوده، اما اجدادش آذربایجانی و از خاندان «دنبلی» بوده اند. تاریخ تولد صبا را 1179 هجری قمری یا 1180 نوشته اند. مهمترین آثاری که از صبا بر جای مانده است عبارتند از: شهنشاه نامه، خداوندنامه، عبرت نامه، گلشن صبا و دیوان اشعار. کثرت و تنوّع اشعار صبا باعث شده برخی تذکره نویسان در مورد وی اغراق کنند و او را بر شاعران...

تاریخ­نگاری و تاریخ­نگری مورخان ایرانی در عصر زندیه به­عنوان یکی از حلقه­ها و ادوار تاریخ­نگاری شایسته مداقه و بررسی است. آذر بیگدلی از نویسندگان پرکار ایرانی سده دوازدهم محسوب می­شود. در ادبیات تاریخی از وی به­عنوان شاعر و تذکره‌نویس یاد می­شود؛ اما یکی از جنبه­های زندگی علمی وی توجه و عنایت او به تاریخ است که حاصل آن نوشته تاریخی کم‌نظیری است که وی در ضمن اثر ادبی خود گنجانده است؛ بنابراین، ه...

یکی از وقایع نگاری های اواخر سلطنت فتحعلی شاه قاجار- که تا کنون معرفی، بررسی و تصحیح انتقادی نشده و در زاویه ناشناختگی و گمنامی مانده است- کتابی خطی تحت عنوان «تاریخ فتحعلی شاه قاجار»، از نویسنده ای به نام محمد حسین بدایع نگار اورجانی است. مولف، این کتاب را به دستور فتحعلی شاه در سال 1248ق. به رشته تحریر کشیده است و تنها یک نسخه از آن موجود است و آن نیز، در کتابخانه ملی تبریز نگهداری می شود. او...

چکیده محور تحلیل تاریخی نگارندة مقاله این است که هویت سیاسی ـ اجتماعی ایران در نیمة اول قرن نوزدهم چه ابعادی داشته و چگونه منابع تاریخ نگاری در بازنمایی معانی و مفاهیم آن به ایفای نقش اجتماعی پرداخته اند. دستاورد بحث حاضر نشان می دهد که برخی معانی و مفاهیم هویتی در منابع تاریخ نگاری، متأثر از وضعیت عصر تأسیس، درصدد جست وجو و کشف خاستگاه ایرانی در جغرافیای سرزمینی ایران برای قاجاریان، انتساب آن...