مثنوی معنوی مولانا جلال‌الدین بلخی گذشته از جنبه­های مشهور شاعرانه و عارفانۀ آن، مانند هر متن دیگر، جنبه­هایی دارد که بیان‌کنندۀ زمانه و روزگارِ زیستۀ آفرینشگر آن است و عوامل مؤثر و تحول‌سازی از آن روزگار، بافت و ساختار روایی و عناصر داستانی آن را تحت‌تأثیر قرار داده است. از این دیدگاه می­توان مثنوی معنوی را متنی تاریخی به‌شمار­آورد که پژوهشگر تاریخ با تفسیر عناصر آن   می­تواند...

مثنوی مولوی به عنوان یکی از آثار مشهور عرفانی از دیرباز مرکز توجّه شاعران دیگر بوده است. به همین دلیل، بارها تقلیدهایی از آن صورت گرفته است. یکی از مثنوی‌هایی که به تقلید از آن سروده شده است و از نظر صورت و محتوا شباهت‌هایی به مثنوی مولوی دارد، مثنوی طاقدیس اثر ملاّ احمد نراقی است. این مقاله متضمّن مقایسة این دو مثنوی و نتایج مترتّب بر آن با رویکرد انتقادی است. از نظر عوامل صوری، مقایسة این دو نشان...

مثنوی معنوی اثر ارزشمند مولانا جلال الدین محمد بلخی است که گذر روزگاران آن را به دست فراموشی نسپرده است. شاید یکی ازدلایل ماندگاری مثنوی، داستان های دلنوازی است که موجب تلطیف کلام متعالی مولانا گردیده و هرروزه پنجر? جدیدی بر آن گشوده می شود و مخاطبان او را به نگاهی تازه براین داستان ها دعوت می کند. گاه برخی از داستان ها به صورت شگفتی با اصول و شیوه های داستان نویسی نوین گره می خورد و این امر بر...

یکی از کتاب هایی که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته و به دست تصویرگران مختلف برای کودکان و نوجوانان تصویرسازی شده و به چاپ رسیده است، مثنوی معنوی است. مثنوی معنوی کتابی تعلیمی به زبان شعر در زمینه عرفان اسلامی است که در آن مولانا در قالب حکایات و قصه ها معارفی را بیان کرده و سرشار از آموزه های اخلاقی است. در این تحقیق سعی شده تصاویر کتاب های مصور چاپ شده در چهل سال اخیر با موضوع مثنوی معنوی ب...

مثنوی جلال و جمال سرودۀ محمّد نزل‌آبادی از جمله سروده‌های عاشقانه تمثیلی می‌باشد‌ که برخلاف مثنوی مشهور لیلی و مجنون نظامی، تقریباً ناشناخته مانده است. در این تحقیق علاوه بر معرّفی این منظومه، به بررسی و مقایسۀ شخصیّت‌های تمثیلی این داستان با داستان لیلی و مجنون پرداخته شده و سعی شده است بدانیم در کدام یک از دو منظومه بیشتر از شخصیّت‌های تمثیلی استفاده شده است؛ و کاربرد کدام نوع از شخصیّت‌های تمثیلی ...

دژهوش ربا یاقلعة ذات الصور که مثنوی معنوی با آن به پایان می رسد، یکی از مهم ترین و جذاب ترین داستان های مثنوی است که تاکنون شرح های مختلفی بر آن نوشته شده است.گنبد سرخ نظامی در هفت پیکر هم در مجموعه آثار نظامی جایگاه ویژه و والایی دارد. با توجه به وجود پاره ای مشابهت ها بین این دو داستان، در مقالة حاضر سعی شده است تا با دیدی تطبیقی این دو داستان، تحلیل و بررسی شوند. نتیجة تحقیق حاکی از این است ...

داستان عرفانی «گنج­نامه» از جمله اقوال شمس است که به شکل محاوره­ای و بسیار کوتاه در مقالات آمده که مولوی با تأثر از ساختار و محتوای این حکایت، داستان طولانی و ساختارمندی خلق کرده است. البته اگرچه تأثیر نقش بسیاری از حکایات و قصه­های مقالات شمس بر مثنوی معنوی امری است که محققان فراوانی به آن اشاره کرده­اند؛ تأثیر داستان یادشده بر داستان موردنظر در مثنوی (گنج­نامه مثنوی) به میزانی است که می­تواند...

مقاله حاضر، خوانشی متفاوت از داستان نخست مثنوی به منظور بازجست انعکاس سایه وار زندگی خصوصی مولانا و ارتباطات اجتماعی وی با افراد مهم و تأثیرگذار در زندگی اوست. لذا ضمن تأیید و صحه گذاشتن بر قرائت ها و تأویلات متعدّدی که تا کنون محقّقان برجسته ی ایرانی و غیرایرانی از این داستان به عمل آورده اند، داستان را در «بستر تاریخیِ» زندگی مولانا تحلیل خواهیم کرد. می دانیم مولوی خاطرات آشنایی و زندگی با شمس و...

تاثیر و حضور همیشگی افسانه ها و داستان های غول ها در زندگی انسان باعث ماندگاری آنها در ذهن شده است. ردپای غول ها را می توان در کهن الگوها یافت. یکی از دلایل حضور آنها از قدیم تا به امروزه در ذهن انسان ها، این است که بسیاری از کارهایی که انسان ها نمی توانستند انجام بدهند را غول ها انجام می دادند. از اهداف این تحقیق استفاده از آگاهی و دانش درباره زندگی مفهومی غول و استفاده آن در تصویرسازی غول در ...