در صورت مشتمل بودن فعل اخلاقی بر ابعاد مثبت و منفی، از پیوند اخلاق و سیاست، گریزی نیست. توصیه های مثبت و منفی اخلاقی، برای سیاست، در عمل، از اجتناب ناپذیری پیوند مزبور حکایت می کند. اما به نظر می رسد منظور مدافعان جدایی اخلاق و سیاست، پیوند وجه مثبت و مطلق ارزش های اخلاقی با افعال اقتضایی سیاست باشد. شاید این پاسخ، حالتی از موجه نمایی را در صورت، حفظ کند، اما در برابر سؤال اساسی علل و عوامل شکا...

مسئله خودآیینی هنر در زیباشناسی آدورنو از غنی‌ترین و تاثیرگذارترین مباحث زیباشناسی معاصر است. آدورنو از یک سو  از استعاره «موناد» (در معنای لایبنیتسی) برای توصیف اثر هنری خودآئین استفاده می‌کند و از سوی دیگر همین اثر را به مثابه کالایی مطلق معرفی می‌کند. این مقاله در پی بازگشایی این پرسش است: از نظر آدورنو چگونه در وضعیت سیطره مناسبات کالایی، اثر هنری خودآیین متحقق می‌شود؟ فهم این مسئله در نظری...

خودآیینی عقلانی بیانگر آن است که آدمی چگونه می تواند فاعلیت معرفتی خود را محفوظ بدارد و اختیار تنظیم و اداره ی عقلانی خود را داشته باشد. این ارزش معرفتی غالباً در مقابل دگرآیینی عقلانی طرح شده که مطابق آن، باورنده، به علل درونی یا بیرونی، فاقد توانایی لازم برای اِعمال فاعلیت معرفتی خود است. از آغاز دوران مدرن، برخی فیلسوفان و متفکران به تصریح یا تلویح گمان کرده اند که باور دینی ناقض خودآیینی عقلا...

مسئله­ی مورد بررسی در این مقاله عبارت از این است که آیا اندیشه­ی اخلاقی کانت، چنان که شلر ادعا کرده است، صورت­گرایانه است یا خیر. در اینجا پس از توضیح معنای صورت­گرایی و پیشینه­ی انتقاداتی که از این منظر به تفکر کانت شده است، از طریق توضیح برخی از مفاهیم اصلی تفکر اخلاقی کانت، مانند خیر مطلق، تکلیف، امر مطلق و خودآیینی اراده، سعی کردیم نگرش صورت­گرایانه­ی او را در اخلاق نشان دهیم. گفته شده که ت...

مسأله ی اصلیِ این تحقیق همانا ”دفاع از نقد اخلاقی هنر“ است. به دیگرسخن، مسأله و پرسشی که این تحقیق در مقام پِیجوییِ آن برمی آید عبارت است از اینکه آیا رواست که دست در نقد اخلاقی آثار هنری زنیم یا نه. آیا می توان با معیارهای اخلاقی به نقد و ارزیابی آثار هنری پرداخت یا نه؟ در واکنش به این مسأله، در تاریخِ فکر و فرهنگِ بشر، سه موضعگیری کلّی صورت گرفته است. (1) کسانی با پیشقراولیِ افلاطون بر آن شده اند ک...

هدف ازتحقیق حاضر ارزیابی نظریه‏ی خودآیینی هنر است. در این تحقیق از روش اسنادی یا کتابخانه‏ای برای جمع‏آوری اطلاعات استفاده شده است. با توجه به بعد نظری و کیفی پژوهش حاضر، جامعه آماری و روش نمونه گیری براساس روش کمی نبوده بلکه گزیده‏ای از دیدگاههای ارائه شده در باب هنر در خلال دو قرن ماقبل است. در این پژوهش ابتدا تعریف مفهومی هنر و نظریه‏های مربوط به زیبایی ارائه شده است سپس به بررسی منشأ هنر و ...

از ابتدای فلسفه تاکنون دیدگاه های مختلفی در باب نسبت ارزش اخلاقی و ارزش زیباشناختی اثر هنری ارایه شده است. گونه شناسی دیدگاه ها در این زمینه اهمیت بسزایی در مطالعات هنر و اخلاق دارد. در این نوشتار با روش گردآوری کتابخانه ای و تحلیل محتوا مهم ترین دیدگاه های موجود در باب نسبت هنر و اخلاق در بستر فلسفه غرب تحلیل و دسته بندی می شود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که دیدگاه ها را می توان ذیل سه عنوان ...

مسئله اراده الهی از جمله مباحثی است که از دیر باز در اندیشه خردورزان خداباور مطرح بوده است، در قلمرو تفکر اسلامی نیز این موضوع همواره محل تضارب آراء واقع شده است. از نظرگاه حکمت متعالیه، اراده الهی، جزء صفات کمالیه ذاتی و همان علم به نظام احسن می باشد، گرچه به عقیده این گروه اراده خداوند نیز همانند برخی دیگر از اوصاف او دارای مراتب است و لذا خداوند در مرتبه فعل نیز متصف به این صفت می باشد. البت...

پیشرفت چشمگیر فناوری های نوین زیستی در دهه های اخیر ضرورت توجه به مسائل اخلاقی برخاسته از کاربست این فناوری ها را بیش از پیش آشکار کرده است. اصول چهارگانه ی اخلاق زیستی در پاسخ به همین نیاز تدوین شده اند و در اختیار دست اندرکاران این بخش قرار گرفته اند. با این حال، اطلاق این اصول بر موارد جزیی، چنان که در ابتدا به نظر می رسد، سهل و ساده نیست و نیازمند آگاهی کافی نسبت به این اصول و نحوه ی اطلاق ...

مسئله­ی مورد بررسی در این مقاله عبارت از این است که آیا اندیشه­ی اخلاقی کانت، چنان که شلر ادعا کرده است، صورت­گرایانه است یا خیر. در اینجا پس از توضیح معنای صورت­گرایی و پیشینه­ی انتقاداتی که از این منظر به تفکر کانت شده است، از طریق توضیح برخی از مفاهیم اصلی تفکر اخلاقی کانت، مانند خیر مطلق، تکلیف، امر مطلق و خودآیینی اراده، سعی کردیم نگرش صورت­گرایانه­ی او را در اخلاق نشان دهیم. گفته شده که ت...