خلیج فارس از رنسانس به این‌سو، از آبراهی با موقعیت ارتباطی و جایگاهی منطقه‌ای به موقعیتی استراتژیک، اقتصادی، سیاسی، ژئوپلیتیک و ژئوانرژی در مناسبات و تعامل‌های بین‌المللی بدل شد. به نظر می‌رسد منطقة خلیج فارس، این نقش منحصر به فرد و بی‌بدیل را تا نیمة نخست قرن بیست و یکم دارد. از ابتدای قرن بیستم تا پایان دهة هفتاد که مصادف با تولد کشور‌های کوچک حوزة جنوبی خلیج فارس است، به کمک انگلستان، تلاش‌ه...

بر هم خوردن نظام دو قطبی، سبب تغییر ماهیت ژئوپلیتیکی ایران و بدست آوردن نقش جدید در منطقه و جهان شد؛ بطوریکه در نظام دگرگون شوندة جهانی، موقعیت ایران در سیستم تابع خاورمیانه بحساب آمد. پایان جنگ عراق و کویت، آغاز طرح استراتژی مذاکره از طرف ایران شد که در پی آن، استراتژی اتکاء بخود در مقابل سدبندی کلینتون را به همراه داشت. ضعف ذاتی نیروی زمینی عربستان سعودی، تنگناهای ژئوپلیتیکی عراق در دسترسی به...

در تحلیل و تبیین نقش و جایگاه ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک ایران در اقتصاد بین الملل نمی­توان نقش سواحل خلیج فارس و منطقه مکران را نادیده گرفت به نحوی که هم منطقه مکران و هم سواحل خلیج فارس دروازه صادرات واردات حجم عظیمی از کلاهای اقتصادی و فراورده‌های انرژی محسوب می‌شوند. سؤال اصلی مقاله این است که نقش و تأثیر سواحل خلیج فارس و منطقه مکران در اقتصاد بین الملل چیست و با توجه به تأثیر استراتژیکى آن‌...

پژوهش حاضر با در نظر داشتن ابعاد متکثر امنیت در عصر حاضر به موضوع تحقیق می‌پردازد. نزدیکی جغرافیایی و میزان تعاملات سیاسی اقتصادی و... همسایگان و همچنین آسیب‌پذیری‌های متقابل آنان به حدی است که می‌توان امنیت و ناامنی در خلیج فارس را به هم پیوسته ارزیابی نمود. ایالات متحده آمریکا که پس از جنگ جهانی دوم سیاست خارجی فعالی را در قبال تحولات جهانی و منطقه‌ای در پیش گرفت. از طرف دیگر یکی از اصلی‌ترین...

خلیج فارس، با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک و استراتژیک خود در معادلات بین المللی، اهمیت روزافزونی یافته و کشورهای این حوزه همانند سایر مناطق دنیا ناگزیر از مواجهه با این شرایط نوین هستند. در چنین شرایطی و با توجه به ضرورت شکل گیری سازوکارهای نوین امنیت منطقه ای و تلاش کشورهای منطقه برای پاسخگویی به این چالش، شاهد تلاش گسترده بازیگران فرا منطقه ای برای حضور در منطقه ای در راستای اهداف امنیتی هستیم. ...

بیش از سه سال است که بیداری اسلامی منطقه بسیار وسیعی از جهان عرب را در برگرفته است. این میان، منطقۀ خلیج فارس به دلیل ساختار سیاسی متصلب و غیر دمکراتیک و وجود شکاف های عمیق اقتصادی و اجتماعی بستر مساعدی برای بیداری اسلامی بوده است؛ اما موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک این منطقه برای جهان غرب و همسویی نظام حاکم در این کشورها با غرب، سبب گردیده غربیان موج بیداری اسلامی را مدیریت و مانع سرایت آن به ...

دهه 81-1971 میلادی، به عنوان دوره اوج جنگ سرد و تقابل ابرقدرت های آن روز جهان شناخته می شود. در آن زمان مناطق مختلف جهان صحنه درگیری های فراوان سیاسی و ژئوپلیتیک بوده و از جمله مهمترین آن ها خلیج فارس بوده است. در دوره زمانی یاد شده منطقه خلیج فارس شاهد خروج بریتانیا بود و در حالی که هنوز حضور همه جانبه ایالات متحده آمریکا در آن عملی نشده بود، بر اساس دکترین نیکسون، مدیریت امور این منطقه، به قد...

ایجاد بی ثباتی در امنیت یک منطقه جغرافیایی از دو مؤلفه “درون زا” و “بیرون زا” ناشی می شود و هر یک از این مجموعه عوامل متأثر از یکدیگر می باشد. پیکربندی امنیت منطقه خلیج فارس از دیرباز متأثر دو عامل درونی و بیرونی بوده است، هرچند که در بازه های زمانی مختلف نقش هر یک از این عوامل با تغیییراتی روبرو شده است. در نظم ژئوپلیتیکی حاکم بر نظام بین الملل، یکی از دلایلی که موجب بی ثباتی امنیت منطقه خلیج ...

روابط تجاری و اقتصادی کشورها تحت تأثیر عوامل گوناگونی قرار دارد یکی از این عوامل که تأثیر تعیین کننده ای بر این گونه همکاری ها دارد روابط سیاسی بین کشورها می باشد. روابط سیاسی کشورهای واقع در یک منطقه جغرافیایی به دلیل همسایگی دارای ملاحظات گوناگونی است و هر چه شرایط یک منطقه از حساسیت ژئوپولیتیک و ژئواستراتژیک بیشتری برخوردار باشد. روابط تجاری و اقتصادی تأثیر بیشتری از روابط دیپلماتیک و فراز و...

جزیره مصنوعی به جزیره ای گفته می شود که به جای عوامل محیطی طبیعی، توسط انسان ساخته شده باشد. این جزایر اغلب روی تپه های طبیعی دریایی ایجاد می شوند و از طریق جزایر کوچک به وجود می آیند و ممکن است شکل توسعه یافته یک جزیره کوچک طبیعی باشند. پروژه عظیم ساخت جزایر مصنوعی از سوی دولت امارات متحده عربی و تأثیر گسترده زیست محیطی و حقوقی آن به محیط پیرامونی و کشورهای منطقه خلیج فارس، موضوعی است که طی س...