اگرچه تصوّف خود از ابتدا منشأ ادبیات انتقادی بوده، اما اشعار منتقدانه جامی در قرن نهم، مسیر ادبیات انتقادی را متوجه خاستگاه آن و جامعه صوفیان کرد. در این تحقیق، آنچه که از بررسی منابع مطالعاتی و هم‌چنین اشعار جامی به دست آمده این است که نگاه منتقدانه جامی محصول تلاقی واقع‌گرایی صوفیه نسبت به امر حکومت و علاقه‌مندی حکومت به تصوّف برای کسب مشروعیت می‌باشد و هدف ادبیات انت...

چکیده: با برآمدن تیمور به سال780ه بر سریر قدرت، دوره ی مهمی در تاریخ میانه ایران شروع شد. حکومت برخاسته از تکاپوهای تیمور که نام سلسله تیموریان به خود گرفت، به مدت بیش از یک قرن در ایران با تحولات مختلف دوام یافت. هرچند تیموریان، بیشتر با کارهای فرهنگی شهرت دارند، امّا ساختار شکل گیری این سلسله همچون حکومت های پیشین برخاسته از سیستم قبایلی بود. این نکته می تواند ناظر به خاستگاه نظامی حکومت آنه...

«مشروعیت سیاسی» یکی از مفاهیم بنیادین در علوم اجتماعی و سیاسی است و به مثابه مهم­ترین ضرورت و الزام سیاسی برای استمرار و تثبیت حکومت­ها تلقی می­شود؛ این مفهوم با سه شاخص مهم یعنی خاستگاه حقانی و قانونی حکومت و حکمرانان، رضایت عمومی نسبت به حکومت و کارآمدی شناخته می­شود. در نهج­البلاغه، جامعه و حکومت نه از منظر سکولار  یا تقابل جامعه مدرن در مقابل جامعه سنتی بلکه در چارچوب اصول و آموزه­های اسلام...

با ورود مغولان به قلمرو ایران و تشکیل دولت ایلخانی، تحوّلی مهم در زمینة مبانی مشروعیت حکومت ها درایران رخ داد. حاکمان ایلخانی، از مبانی جدید مشروعیتی که در میان مغولان پذیرفته شده بود پیروی می کردند.از زمان غازان خان و رسمیت یافتن اسلام در حکومت ایلخانی تلاش شد تا از مشروعیت دینی نیز بهره گرفتهشود؛ اما مشروعیت چنگیزی همچنان بیشترین اهمیت را داشت. با برافتادن حکومت ایلخانی و در نبود فردیبرخوردار ...

امام علی(ع) و رویکرد مردمی به مقوله حکومت و خاستگاه آن دکتر علی محسنی چکیده: این نوشتار درصدد آن است تا بنیانهای نظری و عملی مفهوم مردمسالاری دینی به عنوان یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران و مفاهیم نوینی که در ادبیات و گفتمان سیاسی کشورمان در سالهای اخیر مطرح شده را مورد بررسی قرار دهد. بدین منظور مؤلفه ها و لوازم تحقق مردمسالاری دینی نظیر تعلق حکومت به مردم و نقش تعیین کننده مردم د...

پژوهش در خصوص خاستگاه آزادی مدرن مستلزم بررسی دو نکته است. یکی شرایطی که منجر به تقاضای آزادی شد و دیگری مبدأ این ایدئولوژی که آزادی را به عنوان یک آرمان اساسی جامعه ارتقاء داد (ایدئولوژی که نیروی محرک شکل‌گیری جهان امروزی است). این تفکر که آزادی مدرن را محصول بخشی از جهان می‌داند و مربوط به تقریباً هزار سال پیش می‌شود، متناقض است. اما امروزه به این دیدگاه رسیده‌ایم که شرایط محتمل بیشتری برای ...

تحولات سیاسی و اجتماعی پیوند عمیقی با رشد و گسترش طبقه متوسط جدید دارد. یکی از ویژگی‌های جوامع در حال نوسازی، ظهور و رشد این طبقه اجتماعی است. مصر به‌عنوان بزرگ‌ترین کشور عربی دارای سابقه نوسازی به طول دو قرن است و همین مسئله باعث‌شده تا همواره بستر تحولات اجتماعی باشد و علاوه بر گروه‌های اسلام‌گرا، جریانات، احزاب و گروه‌های جدیدی در آن شکل‌گیرد. مقاله حاضر به بررسی خاستگاه و ریشه‌های ظهور و گس...

پژوهش حاضر با هدف بررسی نسبت اندیشه سیاسی مکتب تفکیک و امام خمینی(ره) به انجام رسید. این پژوهش با روش مقایسه‏ای، به بررسی اندیشه و سیره عملی اندیشمندان مبرز مکتب تفکیک و در صدر آنها استاد محمدرضا حکیمی در مقام مقایسه با امام خمینی(ره) می‏پردازد. یافته‏های تحقیق نشان می‏دهد که با وجود اختلاف در مباحث فرعی اندیشه سیاسی نظیر نحوه حکومت داری در عصر غیبت، نقش مردم و حقوق حاکمیت، این دو مشرب فکری در...

با ورود مغولان به قلمرو ایران و تشکیل دولت ایلخانی، تحوّلی مهم در زمینة مبانی مشروعیت حکومت ها درایران رخ داد. حاکمان ایلخانی، از مبانی جدید مشروعیتی که در میان مغولان پذیرفته شده بود پیروی می کردند.از زمان غازان خان و رسمیت یافتن اسلام در حکومت ایلخانی تلاش شد تا از مشروعیت دینی نیز بهره گرفتهشود؛ اما مشروعیت چنگیزی همچنان بیشترین اهمیت را داشت. با برافتادن حکومت ایلخانی و در نبود فردیبرخوردار ...

نظام های سیاسی همواره برای مشروع جلوه دادن سلطه و حکمرانی خود به دلایل و ابزارهای متفاوتی متوسل می شوند تا از یک سو سلطه موجود را موجه نشان داده و از سویی دیگر با آگاه نمودن مردمان از جنین وجاهتی موجبات اطاعت سیاسی آنان را فراهم نمایند.اینکه حکومت با چه خاستگاه و منشای مشروعیت سیاسی می یابد و می تواند به عنوان سازمان و نهادی که حق استفاده از قدرت و اقتدار را دارد، بحث اصلی این پژوهش است.