با بعثت رسول خدا9 و گسترش تدریجی اسلام به اطراف و اکناف جزیرةالعرب، ایرانیان نیز در پی فتوحات، با روندی نسبتاً پرشتاب به اسلام گرویدند. بدیهی است حرمین شریفین، از همان ابتدا به‌عنوان کانون‌های معنوی برای تمام مسلمانان، همواره مورد توجه تمام مسلمانان بوده و هست. از اماکنی که در ادوار مختلف اسلامی مورد اقبال بوده، زیارت قبرستان بقیع و آرزوی دفن‌شدن در آن است؛ زیرا این مکان شریف، افزون بر مدفن چهار...

تأمل و تحلیل جامعه­شناسی تاریخیِ شعائر دینی شیعه در سفرنامه­ حج دوره قاجار، از اهداف این پژوهش است. پژوهش پیش­رو، درصدد است با روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن توجه به ضرورت کاربرد رویکردهای جامعه‌‌شناختی در تحلیل پدیده‌های تاریخی و برپایه منابع کتابخانه‌ای، این پرسش­ را طرح کند که شعائر و نمادهای شیعیان در زیارت قبرستان بقیع در دوره قاجار کدام است؟ برای پاسخ­گویی به این پرسش، که هدف اصلی این پژوهش است،...

در ادامة مطالب پیشین، که در شماره 77  فصلنامه آوردیم و یازدهمین بخش از مباحث «خفتگان در بقیع» بود، به شرح حال پاکانی از دودمان پیامبر(صلی الله علیه و آله) و منسوبان آن حضرت پرداختیم. اکنون در این بخش (که دوازدهمینِ آن است) به سرگذشت اشخاصی دیگر از بنی‌هاشم و یا وابستگان به خاندان رسالت ـ که در خاک مطهر بقیع غنوده‌اند و تاریخی مملو از حماسه و حادثه‌های شکوه آفرین دارند ـ  می پردازیم:

از مباحث مهم پیرامون قبرستان بقیع، استحباب یا عدم استحباب زیارت آن است. پس از اثبات استحباب زیارت، سخن از چگونگی زیارت به میان می­آید. در این زمینه، بحث از دیدگاه علمای اهل سنت، موضوعی درخور دقت و توجه است. نگاهی به کتب علمای اهل سنت در این باب، حکایت از آن دارد که اهل سنت، به­تأسی از پیامبرخدا9  بر استحباب آن فتوا داده‌اند. در این میان، برهان الدین بن فرحون از علمای مذهب مالکی در قرن هشت...

نوشته حاضر، پژوهشی است پیرامون «کارنامه تکفیریان در تخریب آثار اسلامی»؛  به ویژه حرمین شریفین  با رهیافت اهمیت تاریخی و دینی، « لزوم پیشگیری از تخریب های جدید» و «وجوب تعظیم شعائر و مودّت ذی القربی با مطالبه بازسازی و احیای آثار اسلامی تخریب شده به دست تکفیریان»؛ به ویژه بقعه بقیع که از میراث های مشترک میان مذاهب مختلف اسلامی است و شخصیت های مورد احترام همه مسلمانان را در خود جای داده است، و در ...

حوضه آبریز ماروسک با مساحتی برابر87/131 کیلومتر مربع در شمال غرب شهرستان نیشابور قرار دارد. رودخانه بقیع به عنوان یکی از شاخه‌های اصلی این حوضه آبریز با طولی معادل 1/20 کیلومتر مورد مطالعه قرار گرفته است. جهت انجام مطالعات رسوب شناسی تعداد 32 نمونه رسوب از وسط کانال فعال رودخانه برداشت شده است که پس از خشک شدن توسط روش غربال خشک جهت دانه‌بندی مورد آزمایش قرار گرفته است. پس از دانه‌بندی نمونه‌ها...

در این مقاله ضمن معرفی اجمالی سید عبدالحسین بن یوسف از خاندان شرف‌الدین و ابعاد علمی و فرهنگی وی، به نقش‌آفرینی‌های مهم این مصلح اجتماعی شیعه در حرمین شریفین به‌تفصیل پرداخته می‌شود. نقش‌آفرینی‌های حرمینی شرف‌الدین در دو محورِ «سفر حج با پذیرایی شریف حسین در سال 1340 قمری» و «اعتراضات دامنه‌دار  و بین‌المللی او به تخریب بقاع بقیع و تلاش برای مقابله با آن» بازمی‌گردد. در سفر حج، وی ام...

مقصود از ارائه چنین طراحی، کاوش در حاشیه آن و نقدی بر تفکرات و هابیت عربستان، شناسایی مدفونین در قبرستان بقیع و اعتبارگذاری افراد براساس اصول عقاید اسلامی و نهایتا تصمیم گیری راجع به نتیجه تحقیقات خود و آن اینکه بالاخره طرح نهایی شامل چه عناصری است ؟ آیا دارای فضاهایی شبیه حرم پیامبر یا ائمه دیگر علیهم السلام است یا تنها عنصری بصری برای القاء بیانی خاص . پیرامون موضوع اول لازم است از دیدگاه جام...

تخریب بقعه های بقیع در مدینه به دست سعودیان، در  8  شوال 1344ق. = 31/1/1305، یکی از مهم‌ترین اقدامات آل سعود در ابتدای سیطرة دوم بر حجاز بود که بازتاب‌های زیادی در جوامع اسلامی داشت؛ هرچند بازتاب آن، به دلیل تخریب بقعه چهار امام شیعه، در بیان شیعیان، به مراتب بیشتر از اهل سنت بود. واحد اسناد پژوهشکدة حج و زیارت،‌ در راستای غنای هرچه بیشتر این مجموعه، اسناد مرتبط با بقیع را گردآوری کرده که...

حوضه آبریز ماروسک با مساحتی برابر87/131 کیلومتر مربع در شمال غرب شهرستان نیشابور قرار دارد. رودخانه بقیع به عنوان یکی از شاخه های اصلی این حوضه آبریز با طولی معادل 1/20 کیلومتر مورد مطالعه قرار گرفته است. جهت انجام مطالعات رسوب شناسی تعداد 32 نمونه رسوب از وسط کانال فعال رودخانه برداشت شده است که پس از خشک شدن توسط روش غربال خشک جهت دانه بندی مورد آزمایش قرار گرفته است. پس از دانه بندی نمونه ها...