انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، دو رخداد اجتماعی و سیاسی مهم و تأثیرگذار در تاریخ معاصر ایران هستند که بر فرهنگ و ادبیات آن تأثیر مستَقیمی داشته اند. درشعر فارسی و ادبیات دفاع مقدس ایران، به جهت تأثیرات عمیق فرهنگیِ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، مفاهیم «حماسه وعرفان» – که دو مفهوم اصلی و جداگانه در شعر کلاسیک فارسی هستند – در قالب غزل با هم ترکیب شدند و نوع ادبی جدیدی به نام «غزل حماسی» را پدید آوردند. ن...

وجه در برابر گونه؛ بحثی در قلمروی نظریه انواع ادبی دکتر قدرت قاسمی پور عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز سابقه¬ی بحث در باب گونه¬های ادبی، برمی گردد به دستگاهِ ردگان¬شناسی و تقسیم¬بندی آثار ادبی از نظر ‏افلاطون و ارسطو که سه گونه¬ی اصلیِ حماسه، نمایش¬نامه و آثار غنایی را بر اساس «وجه» یا چگونگیِ ‏بازنماییِ سخن در کلامِ گوینده یا شاعر بررسی کرده¬اند. در نظریه¬ی انواعِ ادبیِ معاصر، از این اصطلاح بر...

تاکنون پیرامون شخیصت افراسیاب ـ سردار نام دار تورانی ـ که در آثار حماسی این سرزمین در جرگه پراهمیت ترین شخصیت های اهریمنی بشمار می رود، سخن بسیار رفته است. این پژوهش تلاش دارد تا ضمن بررسی آثار مذهبی کهن، متون میانه و متون دوره اسلامی براساس ترتیب تاریخی به ریشه یابی اسطوره ای این شخصیت دست یابد و حدس دانش مند فرانسوی benevenist را که گفته بود افراسیاب احتمالاً تالی دیو خشک سالی (اپه ئوشا) است، ...

در خوانِش­های دوباره و نوین از روایت­های تاریخی و اساطیری،  گاه با شباهت­های بنیادین و انکارناپذیری روبرو می­شویم که می­تواند همسانی برخی از کهن الگوها را در شکل­دهی به ساختارِ اندیشه­های انسانی، گوشزد کند؛ از جمله این داستان­ها، روایتِ ایرانی زندگی ایرج و روایت عبری یوسف (ع) است؛ اگرچه در روایات کهن، داستان ایرج نیز به عنوان متنی مذهبی و مقدّس قابل اعتنا بوده است؛ امروزه، از آن بیشتر به عنوان متنی...

شاهنامة فردوسی اثری گران‌سنگ در ادب حماسی ایران و مجموعه‌ای از فرهنگ‌ها و باورهای قوم ایرانی از دورترین زمان‌ها تا دورة فردوسی است. در شاهنامه همچنان‌که فردوسی به ظاهر روایت‌گر داستان شاهان و پهلوانان ایرانی از دوران اساطیری تا تاریخی است، با مجموعه‌ای از باورها، فرهنگ‌ها و آیین‌های مختلف نیز روبه‌رو هستیم که نقش‌آفرین آن‌ها، پهلوانان، شاهان، عناصر مختلف طبیعی و جانوران هستند....

بهره‌گیری از زبان نمادین یا رمزی همواره مورد توجّه شعرا، نویسندگان و هنرمندان بوده است. ظرفیت بالای عنصر زیبایی‌بخش رمز، به همة انواع ادب حماسی، غنایی، عرفانی، نمایشی و تعلیمی امکاناتی فراوان داده است تا شاعر، نویسنده و هنرمند بتواند اثری از هر نظر برجسته و متمایز بیافریند. ادبیات عرفانی جولانگاه و پهنة زبان نمادها است و عرفا برای بهره‌گیری بیشتر از مفاهیم واژگان و موضوع «غیرت عرفانی» و اینکه اف...

بهره گیری از زبان نمادین یا رمزی همواره مورد توجّه شعرا، نویسندگان و هنرمندان بوده است. ظرفیت بالای عنصر زیبایی بخش رمز، به همة انواع ادب حماسی، غنایی، عرفانی، نمایشی و تعلیمی امکاناتی فراوان داده است تا شاعر، نویسنده و هنرمند بتواند اثری از هر نظر برجسته و متمایز بیافریند. ادبیات عرفانی جولانگاه و پهنة زبان نمادها است و عرفا برای بهره گیری بیشتر از مفاهیم واژگان و موضوع «غیرت عرفانی» و اینکه اف...

تأثیر رساله اخلاق ارسطو در میراث اخلاقی و مدنی حکمای اسلامی دکتر سیدمحمدرضا احمدی طباطبائی چکیده: حکمت فلسفی، اخلاقی و سیاسی در ایران پس از اسلام و همچنین در جهان اسلام با حکمت یونانی خصوصاً آرای افلاطون و ارسطو، پیوند و تعامل نزدیک داشته است. بزرگ ترین و مهم ترین شارحان حکمای برجستة یونان خصوصاً ارسطو، فلاسفه اسلامی مانند فارابی و ابن رشد بوده اند تا جایی که به ارسطو معلم اول و به ابونصر...