تز سنجش ناپذیرى علمى از زمان ارائه ى آن توسط کوهن و فایرابند، تزى ضدواقع گرایانه انگاشته شده است. در این مقاله استدلال مى گردد که این تز از زمان ارائه ى آن تا به حال دست خوش تحولاتى بوده است و تنسیق آخرى که کوهن از آن ارائه مى نماید منافاتى با واقع گرایى علمى ندارد. این که چگونه مرجع یک واژه ى علمى مشخص مى گردد محل مناقشه ى فلاسفه بوده است. در این مقاله از نظریه اى براى ارجاع دفاع مى گردد که مت...

شهر مدرن مملو از ناامنى و آسیب هاى اجتماعى است. تأمین امنیت شهرى که در فضاى باز و گسترده در ابعاد ده ها کیلومتر گسترش بى‏ قواره و بى‏ حد و مرز پیدا کرده است، اگر امرى محال نباشد اما مشکل به نظر مى‏ رسد. به همین دلیل شهرهاى بزرگ که ابعاد انسانى را پشت سر گذاشته‏ اند و دچار انواع تزاحمات و بى‏ قاعده‏ گى شده‏اند موجب بروز و ظهور آسیب­ هاى همه جانبه ‏اى گشته‏ اند، به نحوى که در هیچ یک از عرصه‏ هاى ...

این مقاله بعد از مرورى کوتاه به زندگى ایمره لاکاتوش، به طرح و معرفى نظریه ى معقولیت وى مى پردازد. لاکاتوش روش شناسى را به مثابه یک نظریه ى معقولیت مى داند. بنابراین روش شناسىِ معرفت علمىِ وى، نظریه اى براى معقولیت معرفت علمى محسوب مى شود. بعد از بررسى اجمالى مفهوم معقولیت، مرورى تاریخى به زمینه ها و چگونگى نهادینه شدن «معقولیت معرفت علمى» و نقش روش هاى علم  در تحقق این امر داشته و سپس به اختصار ب...

 بررسى خرافه باورى و خرافه گرایى با تأکید بر آیات قرآن است. نویسنده، پس از تعریف »خرافه« از نظر لغوى و اصطلاحى به پیشینه و گستره آن در میان کشورها و اقشار تحصیل کرده و بى‌سواد اشاره کرده و نظریات گوناگون دانشمندان غربى درباره خاستگاه خرافات را گزارش کرده است. سپس با استناد به آیات قرآن، دیدگاه قرآن درباره منشأ خرافات مطرح گردیده است. آن گاه نمونه‌هاى خرافات از قبیل: طیره، شانس، طالع بینى مورد ب...

نظریه هاى علمى بر بستر پیشفرضهاى دانشمند مى رویند. اجزاى مختلف نظریه ها همچون مفاهیم و مدلها به نحوى با پیشفرضها متناسب و سازگارند. در مقاله حاضر، پیشفرض «انسان به منزله عامل» که بر اساس منابع اسلامى مى توان آن را مبناى تحقیق در روانشناسى قرار داد، مورد بررسى تطبیقى با نظریه عاملى اسکینر قرار گرفته است. کوشیده ایم این نکته را به اثبات برسانیم که عمل در نظریه اسکینر، مبتنى بر پیشفرضهاى معینى است...

این مقاله یکى از جالب ترین براهین مکتب ادینبورا براى نسبى گرایى را بازسازى و سپس مورد ارزیابى نقّادانه قرار داده است. این مکتب براى این منظور نظریه معقولیت طبیعى را طرح مى کند; نظریه اى که همه عقاید و دعاوى معرفتى را به طور طبیعى معقول مى شناسد. در صورت توفیق در این کار، تبیین درجه دوّم ما از چگونگى و چرایى اخذ و رفض آن عقاید و دعاوى معرفتى هیچ نیازى به مقولات معقول و نامعقول نخواهد داشت; زیرا مط...