مقاله ای را که پیش روی دارید در صدد اثبات حجیت علم قاضی در فیصله دادن به دعاوی است. اگر چه در برخی از روایات، اعتبار علم قاضی نفی شده است، اما عمده فقها در این مورد بر یکی از دو نظر ذیل اند:1. علم قاضی هم در حقوق الله و هم در حقوق الناس اعتبار دارد.2. علم قاضی تنها در حقوق الناس اعتبار دارد نه در حقوق الله.در این میان، دو قول: عدم اعتبار علم قاضی به طور مطلق و اعتبار آن در خصوص حقوق الله، از اق...

چکیده توبه در حقوق جزای اسلامی، به عنوان یکی از موارد اسقاط مجازات شناخته شده است. اهمیت تأسیس حقوقی فوق، به حدی است که با اجرای آن، گاه اصل حتمی بودن مجازات ها، نادیده گرفته می شود. با تأمل در آیات و روایات حقوقی و همچنین سخنان فقهای اسلامی استنباط می شود که توبه مشروط به تحقق ندامت حقیقی و عزم بر ترک همیشگی گناه است و به نظر می رسد به صرف اظهار ندامت، نتوان مجرم را عاری از مسئولیت کیفری دان...

علم قاضی یکی از ادله اثبات دعوا و طرق اثبات جرائم است و چه بسا نزد قائلین به آن بر سایر ادله مقدم باشد. در این مقاله، ادله قائلین به جواز عمل حاکم به علم خویش و محاجه قائلین به عدم جواز ارائه شده است. در نهایت، ادله قائلین به جواز تقویت شده و جانب ایشان را گرفته است، بدون این که تفصیلی بین حق الله و حق الناس قائل شود. عناوین استنادی نظر مختار عبارتند از: اجماع، اقوا بودن علم بر بینه، تحقق امر ب...

منظور از معیار تمییز حق الله و حق الناس این است که ملاکی ارایه شود تا طبق آن مصادیق آن دو از هم تمییز داده شود و احکام آنها به طور مشخص تبیین گردد و چون در فقه اسلامی مصادیق زیادی از حق الله و حق الناس وجود دارد و در روایات هم احکامی به این عنوان ذکر شده اند و از طرفی مسئله حق الناس یعنی حق انسان در مسایل بین الملی جایگاه تعیین کننده ای دارد لذا مشخص شدن معیار تمییز بین آن دو از اهمیت قابل توجه...

حق الله و حق الناس از جمله مفاهیمی هستند که به طور پراکنده، در مباحث گوناگون فقهی و حقوقی مطرح شده اند. تشخیص و تفکیک این دو مفهوم از یکدیگر، آثار و نتایج متفاوتی در مسائل مختلف، به ویژه در حوزه ی حقوق کیفری و جزایی به دنبال خواهد داشت. بیشترین کاربرد این دو مفهوم در مباحثی نظیر ادله ی اثبات دعوا، آیین دادرسی، اجرای مجازات و گذشت از مجازات مجرم می باشد. برای اثبات جرایم حق اللهی، سخت گیری بیشتر...

یکی از مسایل پیچیده ی حقوق کیفری، مساله ی جرایم قابل گذشت است، در حقوق اسلام واژه ی عفو در معنای گذشت استعمال شده، و این عفو، اعم از عفو عمومی،عفو خصوصی و عفو متضرر از جرم است. نگارنده برای دست یابی به ملاک ها و ضوابطی مشخص، جهت تفکیک جرایم قابل گذشت از غیر قابل گذشت، ملاک های شرعی و عرفی را مورد بررسی قرار داده است، و با توجه به آن ملاک ها، موارد جرایم قابل گذشت را با الهام از قانون مجازات اس...

عدالت و مصلحت دو موضوع از مهم ترین موضوعات فلسفه ی سیاسی است که ربط این دو با هم هم واره ذهن بسیاری از فیلسوفان سیاست را به خود مشغول داشته است. فلسفه ی سیاسی حکمت متعالیه یکی از مناسب ترین بسترهایی است که این موضوع می تواند در آن مورد بررسی قرار گیرد. امام خمینی رحمه الله از برجسته ترین متفکران این دستگاه فلسفی هستند که به نوعی با رهبری جمهوری اسلامی ایران، زمینه ی احیای هر دو مفهوم عدالت و مص...

«حق ‌الله» از مفاهیم کلیدی فقه اسلامی- مستقیم یا غیرمستقیم- و مبنای تمامی احکام فقهی است. این پژوهش ضمن اثبات این مدعا نشان داده که واژۀ حق در ترکیب یادشده با این واژه در ترکیب «حق‌ الناس» به یک معنا نیستند، بلکه یکی مجاز است و دیگری حقیقت. و این دو حتی مشترک لفظی هم نیستند؛ چون صاحبانشان با هم چنان دوگانگی‌ ماهوی و بنیادینی دارند که این دوگانگی‌ها ماهیت حقوقشان رابه نحو ریشه‌ای متحول می‌کند. ا...

مالکیت های فکری و حقوقی متعلق به آن از جمله مباحث مستحدثه فقهی و حقوقی است که در زمینه حقوقی بحث های قابل توجهی پیرامون آن صورت گرفته است اما از نظر فقهی بدان دلیل که در زمان شارع مقدس موضوعی به نام حقوق مولف و مصنف و به طور کلی پدید آورنده وجود نداشته است در نتیجه مباحث فقهی فقیری در این باب وجود دارد که آن هم در چند سال اخیر صورت گرفته است. از همین جاست که ضرورت و اهمیت این بحث آشکار میشود. ن...