سپهری از شاعران بنام معاصر است. درباره شعر و اندیشه های عرفانی او دیدگاه های فراوانی مطرح شده است. برخی مبانی شعر او را برگرفته از عرفان ایرانی اسلامی و یا عرفان هندی و شرقی دانسته اند و البته برخی نیز شعر او را تهی از عرفان می دانند. تاکنون پژوهشی به مقایسه کاربرد مفاهیم و اصطلاحات عرفانی در شعر سپهری و گفتار عارفان مسلمان نپرداخته است. گزینش واژگان، مدخلی بر طرز تفکر شاعران است؛ به همین سبب پ...

با نگاهی به جهان امروز و گسترش عرفان های نوظهور و گاه غیراخلاقی، و گروش هر چه بیش تر انسان ها به آن ها، گفته می شود که ما در عصر بازگشتِ بشر به معنویت، یا بازگشتِ معنویت به زندگی بشر، به سر می بریم. در این جاست که ذخیره ها و میراث های فرهنگی جامعه، به مثابه قوای دفاعی بدن آدمی در دوران هجوم بیماری، به کار می آید.   رسوم و آداب مربوط به مسلک «فتوت» و «جوانمردی»، از جملۀ این ذخایر معنوی و فرهنگی ای...

از آن جا که شناخت آثار یک نویسنده، مقدمّه و لازمه ی شناخت بهتر صاحب اثر است؛ ما در این پایان نامه تلاش کرده ایم تا بتوانیم از طریق شناخت اصطلاحات عرفانی آثار شیخ احمدجام، با مشرب عرفانی این عارف جلیل القدر بیشتر و بهتر آشنا شویم و دقایق و ظرایفِ نظرّیات و عقاید این عارف شهیر را دقیق تر بشکافیم. این جستجو و تفحّص در چهار اثر شیخ بزرگوار شامل مفتاح النجات، انس التّائبین، روضه المذنبین و سراج السّائرین ...

چکیده: از جنبه های بسیار مهم تاریخ اجتماعی ایران، رواج آیین جوانمردی و تشکیل جمعیّت های جوانمردان یا فتیان است. فتوّت یا جوانمردی جریانی است که ریشه در باور های کهن مذهبی و منش اخلاقی ایرانیان دارد. به نظر می رسد که اصل این جریان را بتوان در اندیشه های باستانی ایران و آیین زرتشتی جستجو کرد. جوانمردان یا فتیان، طبقه ای خاص از عامّه در ایران و سایر بلاد اسلامی بوده اند، که بخشندگی و کارسازی و دستگی...

فتوت به عنوان یک خصلت ارزشمند و آیینی کهن با آداب و اصول اخلاقی خاص خود از جمله ذخائر معنوی و فرهنگی جامعه کهن ما و یکی از جنبه های درخور توجّه تاریخ اجتماعی ایران است که ظاهراً سرچشمه های آن را در ادیان و آیینهای ایران باستان باید جست. فتوت به عنوان یک موضوع و پدیده مهم، در ادبیات ملی و دینی ما شهرت و جایگاه ویژه ای دارد. در عرصه شعر و نثر فارسی با فتوت و جوانمردی و مروت به عنوان صفات اخلاقی برج...

رؤیاهای عارفان آینۀ اندیشه‌ها، آراء و عقاید و به‌ویژه آرزوهای متعالی این گروه است. رؤیت خداوند یکی از این آرزوهاست که نمود فراوانی در تجارب روحانی نقل‌شده از عارفان دارد. در این دسته از رؤیاها، رؤیابین مدّعی است که خداوند را دیده یا صدای او را شنیده است. از نظر روان‌شناسان، صورت موردمشاهده در رؤیا، یکی از جنبه‌های خیالی و نمادین ناخودآگاه رؤیابین است که از طریق رؤیا به بخش خودآگاه رسیده است. اما...

 « خطبۀالبیان »نام یکی از خطبه های منسوب به مولا علی (ع) است که درباره صحت انتساب آن به امام در طول تاریخ دیدگاه های مختلفی وجود داشته است . در این خطبه کلماتآغاز می شود و به شرح حال ایشان به « اَنَا » مسجعی بر زبان حضرت جاری شده که با ضمیرعنوان ولی و انسان کامل در حالت فنای فی الله اشاره دارد . از این رو، این خطبه بهشطحیات اهل تصوف شباهت دارد و همواره از یک سو مورد توجه صوفیان و فرقه هایشیعه و ب...

فتوت وجوانمردی به معنای آن است که انسان کمالات نفسانی را دروجود خویش محقق کند ورذایل را ازبین ببرد. فضایل خاصی ازقبیل: بذل ، گذشت، دلاوری، ادب، دستگیری از ضعفا وستاندن حق مظلومان در فتوت بسیار مورد توجه است وبا توجه به رو به افول بودن مفاهیم یاد شده در جامعه واز سوئی دینی بودن جامعه ی ما، ضرورت پرداختن به موضوع فتوت از منظردینی که رساندن انسان به کمالات اخلاقی را مهمترین هدف خود معرفی می کند،...

به نظر می­رسد مردی و مردانگی­یی که در آثار حماسی مورد نظر شاعران حماسه­سرا بوده است، با اندک تفاوتی به آثار عرفانی راه­یافته­است. در واقع مجموعه صفاتی که مردان صحنۀ جنگ و جنگاوری در عرصه و میدان جنگ دارند در عرصه ومیدان مبارزۀ عرفانی با حال و هوای خاص این حوزه رخ می­نماید. عارفان راستین، در آثارشان، خود را همواره با نام­های ویژه­ای، معرّفی کرده و با اوصاف و القاب خاصی نام برده­اند. دقت در ابعاد ...