در این مقاله سازگاری قول به استحاله تناسخ و اعتقاد به مسخ در حکمت متعالیه مورد بررسی قرار گرفته است به این منظور ضمن تعریف و ذکر اقسام تناسخ، محذوراتی که موجب شده است فلاسفه حکمت متعالیه تناسخ را محال بدانند، جمع آوری شده است و سپس با توجه به آراء این حکما در مورد حقیقت و واقعیت مسخ، مشخص شده است که هیچ یک از آن محذورات در مسخ وجود ندارد و در نتیجه قول به استحاله تناسخ با اعتقاد به مسخ کاملا سا...

یکی از اشکال اعتقاد به حیات پس از مرگ تناسخ است ؛ تناسخ به این معناست که روح از بدن انسانی به بدن انسان دیگری که کاملاً متفاوت از بدن اولی است ، انتقال یابد . تناسخ دارای اقسام گوناگونی است که از بین این اقسام به تناسخ مطلق ، محدود ، نزولی و صعودی می توان اشاره نمود . همه حکمای اسلامی از جمله حکمای مشاء و متعالیه ، تناسخ را مورد رد و انکار قرار داده اند و با براهینی متعدد به ابطال آن پرداخته ...

امروزه اندیشمندان در مواجهۀ با مسئلۀ تناسخ، رویکرد بسیار متفاوتی نسبت به گذشته پیدا کرده‌اند، شاید تا یک‌صد سال پیش، بسیاری از مسائل از جمله تناسخ با رویکردی کاملاً عقلی و استدلالی بحث و بررسی می‌شد؛ ولی انسان امروزی در رویارویی با این مسئله رویکرد تجربی و پسینی را پیشۀ خود کرده است. یکی از این موارد «تجربۀ نزدیک به مرگ» یا «Near death experience» است که به اختصار NDE خوانده می‌شود. گروهی مدعی آ...

نظریه تناسخ مصطلح به عنوان یکی از آموزه های محوری ادیان هندی و بودایی، از دیرباز محل مجادلات کلامی، فلسفی و عرفانی در میان مسلمانان بوده که غالباً با دلایل متعدد و متقن به ابطال آن رأی داده اند. در این میان برخی گروه ها و فرق غیر رسمی مسلمانان، نظریه تناسخ را پذیرفته یا منتسب به پذیرش آن شده اند. همین امر دامنه مباحث تخصصی در مورد این نظریه را به حوزه های مختلف معرفتی و تا دوره معاصرسرایت داده ا...

رجعت در اصطلاح به معنای بازگشت برخی از اموات به دنیا، بعد از ظهور حضرت مهدی# و قبل از قیامت است. تناسخ نیز به معنای انتقال نفس از بدنی به بدنی دیگر در همین دنیا است که در فلسفه اسلامی ابطال شده است. مهم ترین وجه تشابه این دو عقیده، بازگشت به دنیا و ادامه زندگی در آن است. تشابه ظاهریِ رجعت و تناسخ، باعث یکسان انگاری این دو نزد عدّه ای شده است. این تحقیق با دو رویکرد برون دینی یا تحلیل عقلانی و فلس...

این نوشتار مشتمل بر سه فصل است. در فصل ابتدایی، پس از معرفی طرح پژوهشی و پرداختن به ایضاح مفاهیم کلیدی، پیشینه آموزه تناسخ و تاریخچه اعتقاد به آن در ادیان شرقی، یونان باستان و ادیان ابراهیمی بررسی شده است. در فصل دوم، ابتدا به معرفی ادیان هندو و بودا و آثار مکتوب و پنداشت های آنان و نیز به بررسی آموزه تناسخ و کارما در این ادیان پرداخته و سپس آیین پال توئیچل، اکنکار، را مورد بررسی قرار داده ایم...

«تناسخ ملکوتی» در اصطلاح، انتقال نفس از بدن دنیوی به بدن اخروی مناسب با اوصاف و ملکات اخلاقی و ظهور آن در آخرت است. صدرالمتألهین شیرازی بر اساس مبانی حکمت متعالیه از جمله اصالت وجود، حرکت جوهری، تشکیک وجود، اتحاد عاقل و معقول و مبنای انسان شناسیِ خویش به تناسخ ملکوتی استدلال کرده است. وی با استناد به دلایل عقلی و آیات و روایات اثبات کرده است که باورها و اعمال اختیاری سبب تحول نفس و ایجاد صورت نو...

چکیده در این نوشتار که به نقد و بررسی نظریه ی تناسخ از منظر عقل و نقل پرداخته شده است در ابتدا و در فصل اول بحث با تعریف لغوی و اصطلاحی آموزه ی تناسخ آغاز شده است و با ذکر انواع تناسخ، پیشینه ی تاریخی آن و معتقدان به آن پایان یافته است. فصل دوم در باب دلایل معتقدین به تناسخ و بررسی و نقد آنهاست. در ادامه به بیان دیدگاه ها و ادله ی عقلی منکرین تناسخ، فیلسوفان و عالمان مسلمان از جمله، ابن سینا...

تناسخ آموزه ای اساسی در مورد سرنوشت روح وزندگی پس از مرگ در ادیان هندی و بودایی است و به معنای خروج نفس از بدن و رجوع وتعلق دوباره آن به بدن دیگر ،اعم از انسان ،حیوان، نبات وجماد در همین دنیا است. با توجه به منسوب شدن برخی از فرق اسلامی چون غلاه و باطنیه (اسماعیلیه) به باور به تناسخ ،در مراجعه به آثار اصیل و معتبر ایشان،شواهد بسیاری مبتنی بر اعتقاد غلاه به تناسخ و انکار معاد دیده می شود.این در ...

رجعت و تناسخ از جمله واژگان متداول در زبان مفسّران، متکلّمان و فلاسفه اسلامی است. جای آن دارد که اوّلاً در باب این دو موضوع تنقیح مناط صورت گیرد و معلوم شود که چه تفاوت اساسی میان رجعت و تناسخ در کار است. ثانیاً کدام یک مورد قبول علمای نامدار اسلامی می‌باشد و کدام یک از نظر عالمان تفسیر، کلام و فلسفه مردود است. این مقاله در پی آن است که این دو موضوع را واکاوی نماید و دیدگاه علمای این فن را بیان کند....