امامت بر پایه باور شیعه از اصول دین و چگونگی آن به وحی الهی و نصّ است و مردمان در نصب آن اختیاری ندارند و بنا بر اعتقادات شیعه، آیات قرانی و احادیث بسیاری از سنت نبوی، بر این حقیقت دلالت دارد. مفسران نحله های اسلامی از دیرباز دراین باره به بحث و فحص پرداخته اند، عالمان شیعه آیاتی را برای اثبات مدعای خود با یاری روایات تفسیر کرده اند و عالمان اهل سنت کوشیده اند با نقدها و ایرادهای مختلف چگونگی اس...

دراین مقاله بعد از ترجمه ای تفسیرگونه به نثر و نظم از نگارنده، سابقه و سیر آیهء کریمه بسم الله الرحمن الرحیم در نزول آمده و اشاراتی دهگانه به عقائد محدثان و مفسران رفته است. سپس شرح و تفسیر با. و إسم و الله و معانی آنهادرکتابها و تفاسیر ادبی وکلامی شیعی و سنی، چون جامع البیان طبری و التبیان شیخ طوسی، و مجمع البیان طبرسی والکشاف زمخشری، والجامع لاحکام القرآن قرطبی و انوارالتنزیل قاضی بیضاوی و ال...

مفسران قرآن کریم در ضمن تفسیر به تفصیل یا اختصار به مطالبی مانند علوم قرآنی می پردازند. بنابراین ما در این پایان نامه، دو بحث از مباحث علوم قرآنی(نسخ و آیات مشتبهات) را در سه تفسیر با گرایش های متفاوت بررسی کردیم، که عبارتند از: «مفاتیح الغیب» فخررازی(606ه.ق) با گرایش کلامی- اشعری، «روض الجنان» ابوالفتوح رازی(قرن6ه.ق) با گرایش کلامی-روایی و «روح-المعانی » آلوسی(1270ه.ق) با گرایش اشاری- اشعری. ن...

این مقاله به بررسی، تحلیل و نقد دیدگاه سیّد محمود آلوسی، صاحب تفسیر روح المعانی، دربارةآیة تطهیر می پردازد. ایشان از یک سو، نظر مفسّران شیعه و بسیاری از مفسّران اهل سنّت را مبنی بر دلالت آیه تطهیر برعصمت آل عبارد کرده و حتّی نزول این آیه در مورد ایشان را نمی پذیرد. از سوی دیگر، دایرة مصادیق«اهل البیت» رافراتر وعام تر از اصحاب کساء در نظر گرفته و افراد دیگری از قبیل همسران پیامبر(ص) راداخل در این حکم...

اتباع سلفیه برای حجیّت­‌بخشی به ادعاهای خود برآنند تا علمای برجسته اسلامی اعصار مختلف را به مکتب خود منتسب کنند. در این نوشتار به بررسی تطبیقی صحت انتساب ابن­‌کثیر و آلوسی به جریان سلفیه پرداخته شده است؛ همچنین مسئله لوازم توحید به‌عنوان چالش‌برانگیزترین مسئله میان سلفیه و دیگر فرق کلامی، در خلال دو اثر گران‌سنگ تفسیر القرآن العظیم و روح المعانی مطمح نظر قرار گرفته است. در این ...

چکیده در تفسیر روح المعانی آلوسی درباره سبب نزول سوره والعادیات دو روایت متفاوت از امام علی علیه السلام و ابن عباس نقل شده است. حضرت علی علیه السلام سبب نزول و موضوع سوره­ را با فریضه­ حج مرتبط دانسته وآیات را مطابق با آن تفسیر کرده­اند؛ اما ابن عباس سبب نزول سوره را با فریضه­ جهاد مرتبط دانسته و تفسیری متفاوت بیان داشته است. هرچند ابن عباس پس از شنیدن کلام امام علی علیه السلام از نظر خود بر ...

معاد جسمانی و اعتقاد به آن از ملزومات و ضروریّات دین مبین اسلام می‌باشد، به‌طوری‌که عدم اعتقاد به آن از موجبات کُفر است. درباره‌ی کیفیّت معاد، اندیشمندان اسلامی نظریّات گوناگونی را ارائه کرده‌اند. متکلّمین از منظر کلامی و فلاسفه از منظر فلسفی و محدّثین از منظر روایات بدین‌ موضوع نگریسته‌اند. در این مقاله سعی شده است که دیدگاه‌های دو مفسّر بزرگ عالم تشیّع و تسنّن، یعنی علاّمه طباطبائی و آلوسی در روح‌المعا...

یکی از ویژگی های قرآن کریم و باورهای بنیادی مسلمانان، جامعیت کلام الهی است که همانند جهان شمولی و 606 ) صاحب جاودانگی قرآن مورد توجه مفسران و قرآن پژوهان از گذشته تاکنون بوده است. امام فخر رازی ( 544 از « روح المعانی فی تفسیر العظیم و السبع المثانی » 1270 )، مؤلف تفسیر - تفسیر مفاتیح الغیب و آلوسی ( 1217 جمله مفسرانی هستند که به موضوع جامعیت قرآن توجه کرده اند. با توجه به اینکه فخر رازی از مفسر...

چکیده مفسران در طول تاریخ تفسیر، با روش های گوناگون به تفسیر قرآن پرداخته و هر یک به مراد خداوند نزدیک و گاه از آن دور شده اند، از این رو شناخت روش هایی که مفسر را به کشف مراد حقیقی خداوند نزدیک می سازد دارای اهمیت است. از شاخصه های مهم در روش شناسی تفسیر، شناخت مبانی تفسیری است. سید عبدالقادر ملا حویش آل غازی ، از مفسران اهل سنّت، اما از نوادگان امام موسی کاظم(ع) بوده که در قرن چهاردهم ، تفسیر...