بررسی انجام شده با عنوان "جریان شناسی نقد تصوف در دو سده اخیر درایران" پژوهشی است پیرامون نقدهای وارد از جانب صوفیه،فقها و روشنفکران.آنچه بیش از همه از جانب صوفیه مورد نقد واقع شده است،نفوذ فوق العاده قطب در میان مریدان و سوءاستفاده از این موقعیت می باشد.بخش دیگری از پژوهش به انتقادات فقها می پردازد که در هر دو حوزه اعتقادات نظری و احکام عملی به رد آموزه های صوفیان پرداخته اند و ردیه های قابل م...

عرفا و صوفیه به تأویل و باطن قرآن توجهبسیار کرده اند. از این رهگذر، برداشت های ویژه ای از آیات قرآن دارند و مبانی نظری و سیروسلوک عرفانی خود را با آن سنجیده‏اند. ازجمله، نظّام نیشابوری -ادیب و عارف سدۀ هشتم یا نهم قمری- در غرائب القرآن و رغائب الفرقان آیاتی از قرآن را، پس از تفسیر، تأویل کرده است؛ گرچه در این کتاب، او از مبانی اعتقادی و روش «تأویلات نجمیه» اثر پذیرفته که نجم‏الدین رازی نگاشته اس...

پرداختن به زبان زیبا و گیرای آثار صوفیانه مستلزم آگاهی از سیر تکوینی این آثار و روند به قال درآمدن احوال آنهاست. به این معنی که آنها از چه زمانی مسائل و احوال عمیق عاطفی و روحانی خود را بیان کرده و آن را به عرصة ذوق، شعر، خیال و سرانجام به کتابت درآورده اند. به بیان بهتر، در بررسی ادبیات تصوف ابتدا با تأثرات حالی از اشعار غیرعرفانی، ساده و قابل حفظ روبه روییم که بیشتر در مجالس سماع صوفیه روی می...

در قرن سیزدهم میلادی، برخی از اصحاب کلیسا نظریه ای را به پیروان لاتینی ابن رشد دربارة «رابطة میان آموزه های دینی و فلسفی» نسبت دادند که امروزه، به نظریة «حقیقت دوگانه» (مضاعف) معروف شده است. با نگاهی به سخنان ابن رشد و ابن رشدیان و با تحلیل مفهوم دوگانگی حقیقت و با بهره گیری از سخنان کسانی که به بررسی نظریة یاد شده پرداخته اند، می توان دربارة مقصود از این دوگانگی، احتمالات هفت گانه ای را مطرح س...

صوفیان و اسماعیلیان، دو خیزش اجتماعی در تاریخ ایران و اسلام، ویژگی فکری مشترکی دارند و آن نگرش تأویلی و درک باطنی آن هاست. با نگاهی به تأویلات این دو گروه، می توان هم در عرصة نظر و هم در عرصة روش به تفاوت هایی دست یافت. در حوزة نظر، بنیان های اندیشة اسماعیلیه مبتنی بر درک عقلی است، درحالی که، بینش صوفیان و عارفان بر درک شهودی استوار است. همچنین، اسماعیلیه تأویلاتشان براساس تعلیم امام است، اما ت...

دو اصطلاح حال و مقام از مباحث پر مناقشه نزد صوفیان است و جوانب آن بدرستی آشکار نیست. مؤلّفان کتب آموزشی صوفیه کوشیده اند تا با ذکر نظریات گوناگون درباره تعریف این دو اصطلاح، تعریفی دقیق از آنها ارائه نمایند. اهمیت مسأله چنان بوده که در بسیاری از کتب آموزشی صوفیه فصلی به این مباحث اختصاص یافته است.در اللمع ابونصر سرّاج تعریفی واضح از دو اصطلاح حال و مقام و مصداق های آن ارائه شده است و همین تعریف م...

صوفیه همانند سایر آموزه­هایشان که مبتنی بر وجود جهانی ورای جهان ظاهر است، برای دین نیز ظاهر و باطن قائل­اند. از دید آنان ظاهر دین بدون باطن آن( معرفت شهودی) تنها پوسته­ای بی­ارزش است که صاحبش را به مقصد و مقصود نمی­رساند. در کلام دینی ایشان همواره ظاهر و باطن، اصول و احکام و نظر و عمل به هم آمیخته است. آنها معنای حقیقی دین را یقین شهودی و خدمت به خلق می­دانند و مخصوصا بر این جنبه­ی دوم( خلق) بی...

صفوه الصفای ابن بزاز اردبیلی یکی از مهمترین اسناد تاریخ عرفان ایرانی و سرشار از اطلاعات ارزشمند درباره ی حیات عرفانی شمال غرب ایران است. این اثر مشتمل بر شرح حال زندگی شیخ صفی الدین اردبیلی، جد اعلای سلاطین صفوی است. با توجه به جایگاه و اهمیَت صفوه الصفا در معرفی و شناخت شیخ صفی الدین اردبیلی، این پژوهش در صدد است به بررسی محتوایی این کتاب، از جنبه های عرفان، کارکرد قرآن و حدیث و ابیات عرفانی...

هدف اصلی این تحقیق شناسایی گنبدهای نمکی موجود در تنگه هرمز با استفاده از داده های تحت الارضی می باشد. در این مطالعه ساختار، مکانیسم تشکیل، موقعیت مکانی، نقش و تأثیر متقابل این گنبدها با تکتونیک حاکم بر منطقه مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند. در این راستا، مدل سازی ساختارها و استفاده از نشانگرهای لرزه ای و تلفیق آن با زمین شناسی و تکتونیک منطقه که متاثر از کوهزایی عمان و زاگرس هستند به کار گرفته ...

با توجه به پراکنده بودن مباحث تفسیری سیدمرتضی (ره) در این رساله فهرستی از آیات مورد بحث این دانشمند از کتب مختلف او فراهم آمده و تحقیق لازم درباره آنها انجام گرفته و سعی شده ابیاتی که دانشمند یاد شده بدانها استشهاد نموده ترجمه و گویندگان این اشعار شناسائی شوند و منشاء آراء او معلوم گردد و عبارات و اصطلاحات مشکل حل گردد و اعلام و اشخاصی در متن کتاب آمده معرفی گردد این رساله در مقدمه دارای ترجمه ...