زبان لکی از جمله زبان­ های به جا مانده از زبان پهلوی است و بیشتر زبان­وران آن در لرستان، کرمانشاه، ایلام و همدان زندگی می­ کنند. با گذشت زمان معمولاً واژه­ ها دچار دگرگونی ­هایی در ساختار می ­شوند. زبان لکی نیز در انتقال از پهلوی تغییراتی در واج ­ها و واژه­ های آن به وجود آمده است. هدف این پژوهش، آن ­است تا فرایند تغییر واژه­ های پهلوی- لکی را از دیدگاه تغییر واج­ ها و جایگاه و شیوۀ  ادای واج­ ه...

مقالة حاضر می‌کوشد تا در چارچوب برنامة کمینه‌گرا (Chomsky, 1995, 2000, 2001a-b)، اختیاری‌بودن فرایندی را در فارسی تبیین نماید که به‌موجب آن، فعل در جملات پرسشی آری ‌ـ‌ نه، ضمن ابقا در جای اصلی خود، قادراست به جایگاه آغازین جمله نیز جابه‌جا شود تا تعبیر پرسشی جمله را فراهم سازد. در این راستا، نخست تصریح می‌شود که اختیاری ‌بودن پیش‌گذاری فعل در جملات پرسشی آری ‌ـ‌ نه در زبان فارسی متضمن نوعی تناق...

مقالة حاضر تلاش می­کند شیوة نوع‌بندی جملات امری را در گونة گفتاری فارسی در قالب برنامة کمینه‌گرا تبیین نماید. از این­رو، با الگوگیری از رویکرد هان و شواگر سازوکار حاکم بر جوازدهی جملات امری در فارسی بررسی می­گردد. چارچوب نظری این پژوهش، نظریة بازبینی مشخصه‌ها و فرضیة گروه متمم‌نمای انشقاقی ریتزی (1997) است. ابتدا استدلال می‌شود که در ساخت‌های امریِ بی‌نشان و نشان‌دار، حرکت آشکار فعل به هستة گروه...

هدف این تحقیق بررسی تغییرات واجی و صرفی وام­واژه­ها در زبان ترکی آذربایجانی می­باشد. سخن­گویان هر زبانی برای استفاده از وام واژه ها، آنها را در دستگاه صرفی و واجی بومی خود تغییر می­دهند. در این پژوهش ابتدا واژگانی که از زبانهای فارسی و عربی وارد این زبان شده مشخص گردیده سپس به بررسی تغییرات واجی مانند هماهنگی واکه­ای ،ابدال، درج، حذف، نرم­شدگی، همگونی و تغییرات صرفی از جمله ترکیب و اشتقاق پرداخ...

آگاهی واجی به دلیل ارتباط تنگاتنگی که با خواندن دارد، پژوهش های بسیاری را در دهه­های اخیر به خود جلب کرده است. این مقاله بر آن است که با نگاهی مبسوط به تعریف آگاهی واجی و رشد آن، به بررسی ارتباط آن با خواندن و نارساخوانی بپردازد. آگاهی واجی، به مفهوم آگاهی صریح فرد از واحدهای صدایی کلمه شفاهی و توانایی او در دستکاری این واحدهاست. آگاهی واجی دارای سه سطح آگاهی از هجا، آگاهی از واحدهای درون هجایی...

با توجه به اینکه تا کنون تحقیقی کامل درباره چگونگی تأثیر غیر یکنواختی مصالح بر ابعاد حفرة آبشستگی ایجادشده توسط جت‌های آزاد ریزشی انجام نشده است، در مقالة حاضر اثر این متغیر بررسی شده است. برای این هدف آزمایش‌هایی در آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. نتایج نشان داد که با استفاده از d90 به جای d50 به عنوان قطر مشخصة مصالح در عدد فرود مصالح، همبستگی مناسب‌تری بین عدد فرود مصالح و اب...

تماس زبانی یکی از عوامل مهم تغییر در زبان­ ها است. در تماس زبانی، دو یا چند زبان در مجاورت یکدیگر قرار می­ گیرند و با توجه به عوامل اجتماعی- زبانی بر هم اثر می­ گذارند. زبان فارسـی و دیگر زبان­ های ایرانی از همان آغاز گسترش در فلات ایران با زبان­ های غیر ایرانیِ بومی این سرزمین پهناور و نیز زبان­های اقوام مجاور در تماس بوده­ اند. زبان­ های سامی و در بین آن­ ها زبان عربی، از زمان ورود اسلام به ای...

هدف از مقالة حاضر بررسی و تبیین شیوة تولید خوانش منفی و پرسشی در آن دسته از جملات پرسشی بلی-خیر در فارسی است که در آنها فعل تحت فرایندی نقشی-کلامی پیش‌گذاری می‌شود و در حاشیة سمت چپ جمله در جایگاه قبل از فاعل قرار می‌گیرد. داده‌های مورد استناد در این پژوهش برگرفته از گونة گفتاری فارسی معیار و چارچوب نظری مورد استفاده، نظریة بازبینی مشخصه‌ها در برنامة کمینه‌گرای چامسکی (1995، 2000، 2001a و 2001b...

واج‌شناسی خودواحد، ادامۀ تحقیقات در چارچوب واج‌شناسی زایشی است که اولین بار «گلداسمیت» در سال 1976 آن را مطرح کرد. در واج‌شناسی خودواحد، بازنمایی واجی از حالت خطی بیرون آمده، به صورت شبکه‌ای و سلسله‌مراتبی تبیین می‌شود. بر اساس این، فضای بازنمایی واجی، شامل مشخصۀ مستقل (خودواحد) است. در واج‌شناسی خودواحد، کانون توجه بر تغییراتی قرار گرفته است که قوانین واجی می‌توانند بر سازمان‌بندی بازنمای‌های ...

    گروه­های زبانی در سیر تاریخی از فارسی باستان تا فارسی دری کنونی، تحوّل و تغییراتی یافته که در این میان تغییر و تطوّرات واجی یکی از مهم­ترین دگرگونی­های آن به شمار می­رود. در این مقال تلاش می­شود که نوع تطوّر «واجی» و «معنایی» در کتاب تاریخ­ بیهقی به عنوان یکی از اُمّهات نثر سبک خراسانی در قرن پنجم نشان داده­شود. به علت نزدیکیِ زمانی تاریخ بیهقی به فارسی میانه (پهلوی)، بسیاری از خصوصیّات آوایی زبان...