هدف این مقاله نشان دادن تأثیر حکمت های خسروانی و اندیشه های ایرانشهری در ادب عربی است. با آنکه این سخن جدید نمی نماید، موضوع از زاویه جدیدی مطالعه شده که تا به حال به آن پرداخته نشده است. این مقاله مدعی است علاوه بر حضور گسترده حکمت های ایرانی در ادب عربی، بخش اعظم بیش از هزار مثل مُوَلََّدی (غیر عربی) که در منابع عربی وجود دارد، ایرانی است. لذا پس از ترسیم زمینه های تاریخی برای انتقال این اندرزها ب...

این پژوهش به بررسی و نقد موضوع سبک و ساختار ترجمة عبدالوهّاب عزّام و خدمات ترجمه ای او در زبان و ادب فارسی و عربی می پردازد و برای جامع و کامل تر بودن نقد و بررسی ها، آثار برگزیدة ترجمة عزّام مورد بررسی قرار گرفته است و نیز برای تبیین دقیق این موضوع، دیدگاه ها و سبک ترجمه ای عزّام، ترجمة قصاید شاعران نامور پارسی گوی همچون حافظ، مولوی، اقبال لاهوری، نظامی، عطّار نیشابوری از زبان فارسی به عربی و تألیف...

زندگی و شخصیت امام علی (ع)، همواره از جنبه های گوناگون، مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق سعی بر آن بوده که به ابعاد مختلف شخصیتی ایشان(ع)، از منظر شعر معاصر فارسی و عربی پرداخته شود. موضوعات ذکر شده در تمامی فصل های این پژوهش، در بر گیرنده ی یک ترتیب تاریخی منظّم به همراه مستندات قرآنی، حدیثی، و تاریخی موثّق هستند. موفّقیت شاعران فارسی زبان، در برخی از موارد مورد پژوهش همچون عنصر تعلیم و تر...

فخرالدّین عراقی همدانی، (688 ـ 610هـ )، شاعر و عارف عاشق قرن هفتم هجری است، که آثاری نغز به شعر و نثر از وی باقی مانده است. همان طور که شیوه رایج در بین شاعران و نویسندگان این دوره استفاده از زبان و ادب عربی و به کار بردن مفردات و عبارات و ترکیبات آن در ضمن آثار و اشعار بوده است ـ و حتّی برخی از نویسندگان متصنّع خالی بودن متن از این عبارات و ترکیبات را عیب و نقصی به شمار می آورده اند ـ عراقی نیز ه...

کتاب التطور النحوی للغه العربیه نوشته مستشرق آلمانی گوتهلف برگشتراسر (1886 - 1932) یکی از مهم ترین آثار نوشته شده در زمینه فقه اللغه و زبان شناسی عربی به شمار می آید. این کتاب در واقع مجموعه ای از سخنرانی های نویسنده به زبان عربی است که در سال تحصیلی 1929 - 1930 در دانشگاه قاهره ایراد شده است. برگشتراسر در این کتاب کوشیده با بررسی تطبیقی میان زبان عربی و دیگر زبان های سامی چون آرامی، عبری، اکدی...

جنگ و نزاع یکی از مهمترین مشخصه های زندگی اعراب قبل از اسلام بوده است تا آن جا که جنگ وکشتار را می توان یکی از سنت هایشان به شمار آورد. این جنگ ها به دلایل زیادی رخ می داد که به دلیل شرایط طبیعی شبه جزیره عربستان ، دلیل اقتصادی ، از مهمترین این دلایل بود . از آن جایی که ادبیات آینه ی تمام نمای جامعه است و می توان در چارچوب آن ، حوادث گوناگونی را که در اجتماع روی می دهد ، مشاهده کرد، بدون شک جنگ...

در گفتار حاضر، به شیوۀ سندکاوی، مرثیه سرایی و گونه های آن در ادب فارسی و عربی بررسی می شود؛ و اینکه در هر یک از ادب فارسی و عربی، روند و جریان مرثیه سرایی به چه صورت بوده و مرثیه سرایی در این دو ادب چه سیری را طی کرده است، نقطة آغاز آن کجا است و کدام کی از شاعران پارسی و تازی مرثیه سروده اند و هرکدام در چه مرتبه و جایگاهی قرار دارند. مبنای کار در این مقاله، مقایسۀ مرثیۀ خاقانی در مرگ فرزندش رشی...

در قرن های نخست دورة اسلامی زبان عربی با سرعت زیادی در ایران گسترش یافت و به مرور زمان به زبان سیاسی و علمی و ادبی ایران در حوزة تمدن اسلامی تبدیل شد. در این میان عدة زیادی از ایرانیان اهل ذوق و ادب به آفریدن آثار ادبی به زبان عربی پرداختند. به طوری که بازار شعر عربی در ایران به ویژه در قرن چهارم و پنجم رونقی تام و تمام گرفت. حملة مغولان به سرزمین ایران و بروز تحولات و نابسامانی های اجتماعی و س...

جوانمردی و عیاری که آن را «فتوت» نیز ترجمه کرده­اند، از پدیده­های بسیار مهم تاریخ اجتماعی ایران و سپس کشورهای اطراف آن بوده است و شیوه­ای از حیات روحی است که به نظر می­رسد ریشه های آن در ایران پیش از اسلام پایه گذاری شده است. آن ها به دسته های مختلفی تقسیم می شوند که در ادب فارسی «عیاران» و در ادب عربی «صعالیک» نامیده می شوند. عیاران، گروهی از جوانمردان بودند که اصول اخلاقی و مبارزاتی ویژه ای ر...

در این گفتار فزون بر شرح مختصری درباره خیام، زندگی، آثار و جایگاه علمی و ادبی او، از مسائلی چون جایگاه خیام در مغرب زمین، نقش اروپائیان؛ بویژه فیتز جرالد در بلند آوازه نمودن خیام و رباعیات او، سخن به میان می آید. همچنین از تأثیر پذیری خیام از شعر و ادب عربی و اثر گذاری رباعیات و اندیشه او بر شعر و ادب معاصر عرب، میزان و گستره شیوع رباعیات خیام در جهان عرب، جایگاه خیام در ادب معاصر عرب، ترجمه ها...