مهدویت بیشتر به عنوان آموزه ای شیعی در فرهنگ اسلامی ـ ایرانی، نقش و جایگاه مهمی دارد. در این مقاله، پس از مروری گذرا بر مفهوم موعودگرایی در ادیان ابراهیمی، جایگاه مهدویت در تصوف سده های نخستین (قرون دوم تا پنجم) را بررسی کرده ایم. در ادامه، مهدویت در سده های ششم و هفتم (نیمه اول) تاریخ تصوف (دوره ظهور مهدویت در تصوف) و آن گاه در قرون هفتم (نیمه دوم)، هشتم و نهم (آغاز جریان نزدیکی بیشتر تصوف و ت...

عادلشاهیان، به عنوان یکی از حکومت های شیعه مذهب، به مدت دو قرن (895-1097ق / 1489-1986م) بر بیجاپور (منطقه ای از دکن) حکومت کردند. یوسف عادلخان، نخستین حاکم عادلشاهی، مذهب تشیع را در قلمرو خود به رسمیت شناخت. این امر هم زمان با شکل گیری حکومت شیعه مذهب صفوی در ایران بود. با این همه، برخی از جانشینان وی درصدد احیای مذهب تسنن برآمدند. این نوشتار درصدد است جایگاه و موقعیت تشیع در دربار عادلشاهیان ر...

عادلشاهیان، به‌عنوان یکی از حکومت‌های شیعه‌مذهب، به‌مدت دو قرن (895-1097ق / 1489-1986م) بر بیجاپور (منطقه‌ای از دکن) حکومت کردند. یوسف عادلخان، نخستین حاکم عادلشاهی، مذهب تشیع را در قلمرو خود به‌رسمیت شناخت. این امر هم‌زمان با شکل‌گیری حکومت شیعه‌مذهب صفوی در ایران بود. با این همه، برخی از جانشینان وی درصدد احیای مذهب تسنن برآمدند. این نوشتار درصدد است جایگاه و موقعیت تشیع در دربار عادلشاهیان ر...

در منابع مختلف شیعه معادل اصطلاحات و مفاهیم متعددی بکار رفته است که هریک نیازمند توضیح و تشریح تخصصی است. صرف نظر از این تنوع می‌توان این مفاهیم را در چند گروه اصلی دسته‌بندی کرد: شیعه محب، شیعه جلد و رافضی( اعم از مقیت، خبیث و غالی) این اصطلاحات، از سده‌های میانه به بعد، دچار تغییر مفهومی‌شدند؛ بطوری که، اصطلاح شیعه، به طور مطلق، به کسانی گفته شد که در گذشته، رافضی غالی نامیده می‌شدند. در سده‌...

به رغم آن­که تشیع، به واسطة نگاهِ متفاوت به حاکمیت جامعه اسلامی، همواره با مخالفت دستگاه خلافت مواجه بود و برخی از معتقدان بدان مذهب نیز زیر آزار و شکنجه و تعقیب قرار داشتند، در طول سده‌های نخستین اسلامی، تفکر شیعی در نقاط متعددی از قلمرو اسلامی از جمله ماوراءالنهر گسترش یافت. این مقاله ضمن بازکاوی زمینه‌ها و عوامل، چرایی و چگونگی نفوذ تشیع در ماوراءالنهر در عهد سامانیان را بررسی می‌کند. این مقا...

کتاب نقد کتاب تفاسیر شیعی و تحولات تاریخی ایران، بخشی از برنامه تحقیقاتی  خانم دکتر فروغ پارسا، نگارنده کتاب است. مولف سعی داشته در این پژوهش تأثیرپذیری مفسران شیعی از تحولات فرهنگی و سیاسی سده دهم و یازدهم را نشان دهد. به زعم نگارنده سده دهم و پیدایش صفویان برای تاریخ تشیع بسیار با اهمیت بوده است. نخستین بار در این دوره است که شیعه به عنوان دین رسمی در یک امپراتوری قدرتمند اعلام می شود.

بررسی فعالیت ها و اقدامات دولت ها و حکومت ها در گسترش یک دین یا مذهب و یا ایجاد و گسترش فرهنگ و تمدن، اهمیت فراوانی دارد. در این میان اهمیت دولت سربداران، از نخستین دولت های شیعی امامی در ایران، به لحاظ نوع دین و مذهب، مکان جغرافیایی، آرمان ها و انگیزه های شروع قیام، دو چندان می باشد، تا جایی که می توان ادعا نمود تشکیل دولت صفویه و تغییر مذهب در ایران، ریشه در دگرگونی های مذهبی و فرهنگی داشت که...

گسترش اندیشه تشیع در خارج از شبه جزیره عربستان و عراق معلولعوامل چندی از جمله مهاجرت شیعیان به سرزمین های دیگر بود وتقابل آنها با خلفای اموی و عباسی این روند مهاجرت را تسریع کرد.در خصوص ورود تشیع به ایران، میتوان گفت که اندیشه شیعینخست مناطق همجوار با سرزمین عراق را تحتتأثیر قرار داد. اگرچهگذرگاه های طبیعی غرب فلات ایران یکی از مجاری اصلی ورودتشیع به ایران بود، اما ولایات خوزستان به قدری اهمیت ...

چکیده ندارد.

بررسی فعالیت‌ها و اقدامات دولت‌ها و حکومت‌ها در گسترش یک دین یا مذهب و یا ایجاد و گسترش فرهنگ و تمدن، اهمیت فراوانی دارد. در این میان اهمیت دولت سربداران، از نخستین دولت‌های شیعی امامی در ایران، به‌لحاظ نوع دین و مذهب، مکان جغرافیایی، آرمان‌ها و انگیزه‌های شروع قیام، دو چندان می‌باشد، تا جایی که می‌توان ادعا نمود تشکیل دولت صفویه و تغییر مذهب در ایران، ریشه در دگرگونی‌های مذهبی و فرهنگی داشت که...