کلیله و دمنه از نمونه های برجستۀ نثر فنی فارسی است . کاربرد صنایع لفظی و معنوی و صور خیال از جمله تشبیه ، استعاره، مجاز و کنایه از ویژگی های سبکی این کتاب است . در این بین تشبیه به عنوان موثرترین ابزار تخیل نقش عمده ای در تصویر سازی های این کتاب دارد . در این مقاله تشبیه با انواع گوناگون آن در کلیله و دمنه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است . تشبیه در این کتاب به صورت فشرده و گسترده به کار رفته ...

نویسندگان این مقاله مدعی ظهور گونه­ی جدیدی از تشبیه به نام «تشبیه تاریک» در شعر منثور معاصر فارسی هستند که متأثر از ترجمه به وجود آمده است. در تشبیه تاریک تصور وجه شباهت برای دو سوی تشبیه یا یکی از طرفین، با توجه به اجزای کلام، قابل توجیه و درک نیست، از این رو فهم روشنی از تشبیه حاصل نمی­شود. ابتدا، موضوع تأثیرپذیری و جریان ترجمه­ی شعر به اختصار توضیح داده ­شده است. در بخش بحث و بررسی، پس از ار...

تشخیص (شخصیت بخشی) آرایه­ای نویافته و نوظهور نیست؛ به جرأت می توان پیشینه آن را به درازنای کلام بشر دانست که امروزه بلاغت­نگاران معاصر به جدّ به آن پرداخته­اند. این آرایه ادبی به سادگی همراه با دیگر آرایه ها از جمله تشبیه در کلام پدیدار می شود در این باره هر کدام از دو رکن اصلی تشبیه (مشبّه و مشبّه به) می­توانند دیگری را وارد حوزه تشخیص کنند و از اسباب نو شدن یک تشبیه شوند. در این جستار با نگاهی ب...

تشبیه مرکّب گونه‌ای از تشبیه است که در آن دو هیأت به یکدیگر مانند می‌شوند. مشبّهٌ به در این تشبیه، بیش از یک جزء و تصویر حاصل از تشبیه، مرکّب است. در تشبیه مرکّب، عناصر متعدّدی از مشبّهٌ به مورد نظر شاعر هستند که ضمن ترکیب با یکدیگر به صورت یک «کلّ واحد» به مشبّه پیوند می‌خورند. در خصوص تشبیه مرکّب گفته‌اند: تشبیهی است که می‌توان تصویر حاصل از آن را به صورت یک تابلو نقاشی درآورد. این تشبیه در روند تطوّر هن...

تشبیه به عنوان عنصر اصلی خیال، نقش بسزایی در خلق انواع تصاویر شاعرانه ایفا می کند. سیف فرغانی نیز شاعری تصویـر گراست که به مدد این عنصر، در عرصه ی تصویر آفرینی های بکر و خیال انگیز، گام بر می دارد. در این پژوهش تشبیهات قصاید سیف فرغانی از جنبه های مختلف، چون انواع تشبیه، مواد تشبیه، تشبیهات نوین، ابزار تشبیه و ایستایی و پویایی آن ها مورد بررسی قرار گرفته و در پایان تحلیل آماری نیز از آن ها ارائ...

تشبیه یکی از مهم‌ترین صورت‌های خیالی شاعرانه است و برجسته‌ترین جوهرة شعر است، در بررسی صور خیال شاعران تشبیه بالاترین کاربرد در شعر شاعران خود را نشان می‌دهد. در این مقاله سعی تمام داشته‌ایم به صورت اختصار برجستگی سخنوری و هنرآرایی در به کارگیری تشبیه در اشعار شهریار را نشان دهیم و همت گمارده‌ایم تشبیه‌های مختص و البته شهریار وار که به سبک شهریار در کلامش متجلی شده، بیاوریم. استفاده شهری...

در این مقاله نوعی تشبیه متمایز و نوآورانه در مباحث بلاغی با عنوان تشبیه سلب و ایجاب معرفی می‌شود که علمای بلاغت تاکنون بدان توجه نشان نداده‌اند؛ در حالی که این تشبیه در شکل‌گیری صور خیال بدیع نقشی بسزا داشته است. شاعر در تشبیه سلب و ایجاب، ابتدا همانندی مشبه را به کسی یا چیزی ردّ و بلافاصله در پی آن شباهتِ همان مشبه را به کسی یا چیزی درست در نقطه مقابل مشبهٌ‌به پیشین اثبات می‌کند. نگارنده با آ...

شهاب الدین محمد زیدری ­نسوی، صاحب کتاب نفثةالمصدور، به عنوان یکی ­از نویسندگان بزرگ و صاحب سبک نثر فنی و مصنوع، از آرایه های بدیعی و بیانی برای آرایش ­کلام خود بهرة زیادی برده است. وی به­ویژه به تشبیه به عنوان عنصر اساسی خیال انگیزی، رویکردی ­خاص برای ارائة مضامین و اندیشه ها و گاه انتقال عواطف و احساسات مورد نظرش داشته است. این پژوهش، این شگرد بیانی را در کتاب نفثةالمصدور، به ویژه از دیدگاه بل...

نویسندگان این مقاله مدعی ظهور گونه­ی جدیدی از تشبیه به نام «تشبیه تاریک» در شعر منثور معاصر فارسی هستند که متأثر از ترجمه به وجود آمده‌است. در تشبیه تاریک تصور وجه شباهت برای دو سوی تشبیه یا یکی از طرفین، با توجه به اجزای کلام، قابل توجیه و درک نیست، از این رو فهم روشنی از تشبیه حاصل نمی­شود. ابتدا، موضوع تأثیرپذیری و جریان ترجمه­ی شعر به اختصار توضیح داده ­شده‌است. در بخش بحث و بررسی، پس از ار...

از میان امکانات بلاغی، تشبیه بیشترین کارکرد را در تاریخ بیهقی دارد. تشبیه شگردی است که برای زنده بیان کردن تاریخ با نگرش نقادی در خدمت قلم بیهقی قرار می گیرد. در واقع، او برای بیان تفصیلی اندیشه های خود، تجسم بخشیدن و روشن کردن مسئله ای و مستندکردن و القای آن به مخاطب از تشبیه استفاده می کند. کارکرد تشبیه در تاریخ بیهقی، کارکردی دیالکتیکی است. با نگاهی به تشبیهات تاریخ بیهقی می توان به درونیات ...