مناره ها ی سلجوقی ایران از عناصر مهم معماری اسلامی از نظر حکمی، فرم معماری، سازه و تزئینات هستند که در این چهار حوزه، نیاز به بررسی و تحقیق دارند. احداث مناره در ایران، به عنوان راهنما و هدایت معنوی و مادی، از دورۀ پیش از اسلام، آغاز و در عصر سلجوقی به اوج تکامل خود رسید. آن ها ابتدا به صورت منفرد در دشت ها، در کنار راه های مهم و مسیر کاروان ها و سپس در نزدیکی مساجد و مدارس، به عنوان یک عنصر مه...

معماری نظامی عهد قاجاری یکی از مباحثی است که در تاریخ معماری ایران کمتر بدان توجه کارشناسی شده است. ارک علی‌شاه تبریز یکی از آثار معماری نظامی عهد قاجاری و از اسناد عینی و مدارک مادی بر جای مانده از جنگ‌های ایران و روس است که در تمامی گزارش‌های تاریخی عهد قاجاریه از آن با عنوان ارک شهر و قلعة تبریز یاد شده است. کاوش‌های باستان‌شناختی سال 1350 ه. ش در محوطة ارک علی‌شاه تبریز، با سرپرستی و هدایت ...

با نگاه زیباشناسانه به یک اثر هنری، علاوه بر ظاهر به باطن و پیش زمینه شکل گیری اثر نیز پی می بریم. زیبایی شناسی با مطالعه ماده و عینیت یک پدیده به علل وجودی و چرایی آن می رسد. در مواجهه با بناهای مذهبی به طور خاص کلیسا، در دو کشور ارمنستان و گرجستان، دو رویکرد متفاوت در برخورد با تزئینات در دوران معاصر مشاهده شد. با مقایسه تزئینات کلیسا در این دو منطقه، با توجه به سابقه تاریخی نسبتاً مشابه، در ر...

مدارک تصویری ازجمله مهم‌ترین مدارک در مطالعۀ تاریخ و به‌خصوص تاریخ معماری ایران است. مدارک تصویری انواع مختلفی دارد که نقاشی نوعی مهم در میان آن‌هاست که ظرفیت‌های آن، چندان شناخته‌شده نیست و کمتر در تحقیقات معماری مورداستفاده قرارگرفته است. جای خالی این مطالعات، در خصوص مکتب نگارگری هرات که می‌توان آن را بازنمایی واقعی فضاهای معماری دوره تیموری قلمداد نمود بیشتر رخ می‌نماید. بر همین اساس جهت با...

براساس مطالعات میدانی و بررسی های مقدّماتی آزمایشگاهی بر روی آثار تزئینی گچی در ایران دوران اسلامی، مشخص گردید که کمینه 12 گونة مختلف از تزئینات، گچی وجود دارند که در هرگونه، جزئیات فنی به کار گرفته شده در اجرا، بسته به مواد متشکله و روش عمل آوری، شیوة شکل دهی، و میزان برجستگی تزئینات متفاوت است. برخلاف دو نوع طبقه بندی رایج پیشین که بر اساس شیوة شکل دهی و میزان برجستگی انجام می گرفت، این نوع طب...

یکی از جذاب ترین و متنوع ترین تزئینات معماری بناهای دوره صفوی، کتیبه های نستعلیق هستند که به شیوه های مختلف در بناهایی با کاربری های متنوع اجرا شده اند. این کتیبه ها حاوی اطلاعات ارزشمندی مانند توصیف بنا، بانیان و هنرمندان نیز هستند که شناسایی و معرفی آنها به روشن شدن زوایای پنهان تاریخ هنر معماری و خوشنویسی ایران منجر می شود. علاوه بر این، جنبه های زیبایی شناسانه این آثار نیز قابل بررسی است. ا...

دوره قاجاریه یک بخش تاثیرگذار و مهم در تاریخ ایران محسوب می شود آثار معماری و هنری این دوره با تکیه بر سنت گذشتگان و ملهم از وقایع علمی- صنعتی- فرهنگی و اجتماعی عصر خود شکل گرفته ولی کمتر مورد پژوهش واقع شده است. کاشی سازی یکی از گرایشات تزیین در معماری ایرانی است و نقوش جزء جدا نشدنی از کاشی سازی ایرانی، دفتری بزرگ از باورها، روایتها و فرهنگ، ریشه در تاریخ کهن این سرزمین دارد. از آثار کاشی کار...

براساس مطالعات میدانی و بررسی‌های مقدّماتی آزمایشگاهی بر روی آثار تزئینی گچی در ایران دوران اسلامی، مشخص گردید که کمینه 12 گونة مختلف از تزئینات، گچی وجود دارند که در هرگونه، جزئیات فنی به‌کار گرفته شده در اجرا، بسته به مواد متشکله و روش عمل‌آوری، شیوة شکل‌دهی، و میزان برجستگی تزئینات متفاوت است. برخلاف دو نوع طبقه‌بندی رایج پیشین که بر اساس شیوة شکل‌دهی و میزان برجستگی انجام می‌گرفت، این نوع طب...

  در شکل‌گیری معماری هر دوره از ادوار تاریخی ایران، علاوه بر عواملی همچون وضعیت جغرافیایی، اقلیم، فرهنگ، آموزه‌ها و احکام دینی نیز به نوبۀ خود در سبک‌ها و ویژگی‌های آن تأثیری مستقیم دارد. این تأثیرات در بناهای مذهبی، خصوصاً در معماری بناهای آرامگاهی خود را بیشتر نشان می‌دهد و باید گفت که دو مقولۀ مذهب و معماری با یکدیگر ارتباط کامل دارند و آن‌ها را می‌توان امری جدایی‌ناپذیر از یکدیگر به‌شما...

بسیاری از نگارگران به طور معمول، از فضاهای واقعی و عینی برای طراحی آثار خود استفاده کرده اند و متناسب با موضوع اثر، از فضاها و تزئینات معماری بهره برده اند . با توجه به تعداد زیاد این گونه نگاره ها ، در این مقاله سعی شده تا به بررسی و مطالعه برخی از نگاره های کمال الدین بهزاد در مکتب هرات و صفوی ، که در آنها تزئینات معماری اسلامی وجود دارد ، پرداخته شود. آیا بهزاد با دیدن آثار معماری معاصرش ، ف...