رضاشاه در شرایطی در ایران روی کار آمد که حکومت مرکزی دچار ضعف بود. فقدان دولت مقتدر مرکزیسبب خودسری برخی ایلات کشور شده بود. رضاشاه برای افزایش قدرت مرکزی به کاهش قدرت ایلپرداخت. دو اقدام عمده ای که در باب ایلات انجام داد، در ابتدا، خلع سلاح، و سپس، تخته قاپو یا اسکاناجباری عشایر بود. ایلات فارس نیز از اقدامات مذکور مستثنی نبودند. در دورة مورد بحث ،در فارس ایلاتمتعدد و متنوعی وجود داشت، اما نقش...

دو ایل بهمئی و بختیاری از نظر جمعیت، دامنه­ی کوچ و جابجایی، شهرهای محل اسکان و مشارکت در اقتصاد ملی از گروه­های قومی عمده­ی مستقر در مناطق جنوب غربی ایران­اند. اگر چه اجرای سیاست­های اسکان اجباری و تخته قاپو ایلات در دوران پهلوی اول و تغییرات اجتماعی و تحولات تاریخی متأثر از گسترش مدرنیزاسیون، سبک و شیوه­ی زندگی این عشایر را دگرگون کرده است؛ با این وجود می­توان فرایندهای اساسی اسکان، تغییر نظام...

طی دورة بیست ساله حکومت رضا شاه در ایران، اقداماتی برای نوسازی جامعه تحقق یافته بود که بر جامعه عشایر، به‌ویژه عشایر استان لرستان ، تغیرات بسیاری را تحمیل کرد. رضا شاه بدون در نظر گرفتن بنیان‌های اقتصادی، فرهنگی و نظامی حاکم بر جامعه سنتی عشایر، تصمیم به مقابله با این سنت‌ها گرفت. او ابتدا شورش‌های عشایری را سرکوب کرد؛ سپس با اعمال زور و خلع سلاح، عشایر را  به یکجانشینی واداشت و فرهنگ و سنن جام...

کهگیلویه به دلیل خصوصیات جغرافیایی منطقه ای عشایرنشین به حساب می آید. این منطقه در ادوار مختلف تاریخ ایران از دوره باستان تا دوره های مختلف بعد از اسلام، نقش مهمی در مسائل سیاسی و اجتماعی جامعه ایران داشته است. ساختار ایلیاتی کهگیلویه و نیاز به توجه ویژه به این منطقه ، باعث شد که دولت صفویه آن را از فارس مجزا و به عنوان ایالت کهگیلویه به صورت حاکم نشین مستقلی در آورد. موقعیت کهگیلویه به لحاظ نظ...

دو ایل بهمئی و بختیاری از نظر جمعیت، دامنه­ی کوچ و جابجایی، شهرهای محل اسکان و مشارکت در اقتصاد ملی از گروه­های قومی عمده­ی مستقر در مناطق جنوب غربی ایران­اند. اگر چه اجرای سیاست­های اسکان اجباری و تخته قاپو ایلات در دوران پهلوی اول و تغییرات اجتماعی و تحولات تاریخی متأثر از گسترش مدرنیزاسیون، سبک و شیوه­ی زندگی این عشایر را دگرگون کرده است؛ با این وجود می­توان فرایندهای اساسی اسکان، تغییر نظام...

سیاست عشایری رضاشاه که بر تحقق رؤیای ناپختة پیدایش دولت مدرن در ایران استوار شده بود، بر استبداد، سرکوب و حذف از صحنه اجتماع، بنیاد نهاده شده بود. عشایر، قشر مولدی بودند که بنا به ذات زندگی خویش، می­بایست کوچ رو باشند تا دام­های خود را پرورش دهند و با ییلاق و قشلاق مستمر و مشقت آمیز زیست خود را تضمین نمایند. رضاشاه و حامیان فکری و عملی حکومت وی – در داخل و خارج – نه تنها در اندیشة رفع مشکلات و ...

سیاست عشایری رضاشاه که بر تحقق رؤیای ناپختة پیدایش دولت مدرن در ایران استوار شده بود، بر استبداد، سرکوب و حذف از صحنه اجتماع، بنیاد نهاده شده بود. عشایر، قشر مولدی بودند که بنا به ذات زندگی خویش، می­بایست کوچ رو باشند تا دام­های خود را پرورش دهند و با ییلاق و قشلاق مستمر و مشقت آمیز زیست خود را تضمین نمایند. رضاشاه و حامیان فکری و عملی حکومت وی – در داخل و خارج – نه تنها در اندیشة رفع مشکلات و ...

کرمانشاه یکی از مناطق مهم ایران در غرب کشور است که به لحاظ برخورداری از موقعیت خاص جغرافیایی و واقع شدن در منتهی الیه غربی ایران و نیز دارا بودن ایلات بسیار و قدرتمند از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در دوره ی حکومت قاجارها، ایلات و عشایر کرمانشاه از جمله ایل سنجابی از قدرت و توان فراوانی برخوردار بودند که در اواخر دوره ی قاجارها و جنگ جهانی اوّل و نابسامانی ها و آشوب های پس از آن عملاً از تابعیت...

نخبگان سیاسی ایران اواخر قاجار، تخته‌قاپو کردن عشایر را در روند تجدد و دولت ـ ملت‌سازیِ نوین از اقدامات اجتناب‌ناپذیر اجتماعی تلقی می‌کردند. این مسئله در آذربایجان، که مهم‌ترین مسیر ورود اندیشه‌های نوین محسوب می‌شد، از اواخر دوره ناصری مورد توجه قرار گرفت. از جمله ایلات ارسباران (قره‌داغ) سوژة این نگرش شدند. این دسته از ایلات تا روی‌کارآمدن رضاشاه روندی از یکجانشینی را پیموده بودند. این مقاله به...

در نواحی ساحلی دریای خزر و منطقه ترکمن صحرا بهطور اعم، و گمیشان بهطور اخص، گونه هایی از معماری مسکونی درمیان اقوام ترکمن دیده می شود که نمونه ای ارزنده از دانش بومی در ساخت مسکن روستایی را نشان می دهد، چنانکه گونه ایهمسازی و همگونی بین معماری و شرایط زیست محیطی و در عین حال، اقتضای جغرافیایی و مکانی این مناطق را شکل می دهد . اینامر خاصه در گمیشان با به کارگیری مصالح بوم آورد و خلق تکنیک های ویژ...