در این مقاله، پس از ریشه شناسی و اصطلاح شناسی مفهوم تبیین، فلسفة علوم اجتماعی را در تلاقی با حوزة گسترده و پیچیدة تبیین، به دو رهیافت هستی شناسانه و معرفت شناسانه، طبقه بندی نموده ایم. در رویکرد هستی شناسانه، پنج نوع روش شناسی: فردگرایی، کل گرایی، جدل گرایی، نظام گرایی و واقع گرایی را به اجمال معرفی نموده ایم. در رویکرد معرفت شناسانه نیز دو مدل تبیینی: قیاسی ـ قانونی و استقرائی ـ احتمالی و با ه...

در این مقاله با استفاده از مبانی سه­گانۀ هستی­شناسی، جهان­شناسی و انسان­شناسی به تبیین مرگ از نظر ابن­سینا و ملاصدرا پرداخته شده است. ابن­سینا بر مبنای نگرش ماهوی، از مبانی انسان­شناختی همانند دو ساحتی بودن انسان، روحانیة­الحدوث و روحانیةالبقا بودن نفس در تبیین مرگ بهره می­گیرد. در جهان­شناسی ابن سینا مسألۀ مرگ، بدون حضور عالم مثال منفصل و با تأکید بر عالم عقل و نظریۀ افلاک تبیین می­شود. او با ...

این پژوهش با عنوان بررسی نظریه های جرم شناسی تبیین های بین فردی و موقعیّتی در تبیین جرایم خشن زندانیان مرد زندان اصفهان می باشد. مفروضه های اصلی نظریه های فوق در قالب یک پرسشنامه با آیتم های تاثیر خانواده، گروه دوستان، محیط و تاثیر نگرش و خطاهای شناختی زندانیان جرایم درگیری خیابانی، قتل، تجاوز، آدم رباییو سرقت مسلحانه مورد ارزیابی قرارگرفت. فرضیه های این پژوهش عبارتند از 1) بین عوامل تاثیر گذار ...

در موضوع استدلال‏های استقرایی، مسئلۀ توجیه و مسئلۀ توصیف از مسائل اساسی هستند. مسئلۀ توصیفِ استدلال‏های استقرایی (بر خلاف مسئلۀ توجیه)، کم‏تر بررسی شده است که البته پیتر لیپتون از فیلسوفان علم معاصر، مهم‏ترین دغدغۀ خود را حل این مسئلۀ مغفول قرار داده است. وی با بررسیِ الگوها یا دیدگاه‏هایی که دربارۀ مسئلۀ توصیف استقرا مطرح شده، آنها را ناقص قلمداد کرده، الگوی خاص خود را با عنوان «استنتاج بهترین ت...

ون فراسن از برجسته ترین فیلسوفان علم در عصر حاضر و بنیانگذار مکتب «تجربه گرایی سازنده» است. بررسی نظریه او در مسئله  تبیین، از این جهت اهمیت دارد که وی با نقد نظریه های صورت گرا شورید و تمرکز اصلی دیدگاهش را بر توجه به نقش امور غیرصوری، به ویژه بستر، قرار داد. نظریه او در تبیین، یکی از برجسته ترین نظریه های غیرصورت گرا تلقی می شود. نظریه های رایج تبیین را رابطه میان نظریه و واقع می دانند؛ ون فر...