پس از انقراض سلسه ی ساسانیان، ایرانیان به کیش اسلام درآمدند. آنان دلخوش بودند که با قبول دین اسلام، با اعراب فاتح مساوی و برابر می شوند و برابر موازین اسلامی، کسی بر دیگری فضیلت و برتری ندارد. مگر از نظر پرهیزکاری و پارسایی. اسلام تمام امتیازات نفاق انگیز و طبقه بندی های خانمان سوز را برانداخت و عموم مسلمانان را به مساوات و برادری دعوت کرد. در عصر خلفای راشدین تا حدودی اصول و موازین اسلامی به ...

مورخان بسیاری, پی درپی به موضوع شورش عباسیان به عنوان یکی از برجسته ترین ماجراهای تاریخ صدر اسلام پرداخته اند.(2) با این همه, هنوز پاسخ های قانع کننده ای به بسیاری از پرسش های مربوط به این موضوع داده نشده است و هم چنان برگه های ناگشوده از این تاریخ پرحادثه, پیش روی محققان و پژوهشگران قرار دارد. در این مقاله, با معرفی یکی از بزرگ ترین مبلغان این نهضت, بکیربن ماهان, سعی شده است نقش رهبری وی در هد...

تاریخ نگاری اسلامی به شکل رسمی از زمانی آغاز شد که فرهنگ و تمدنی ترکیبی با الهام از آموزه‌های دینی و با بهره گیری از تجربیات ملل و تمدن‌های دیگر، در سرزمین‌های اسلامی و با رهبری خلفای عرب، ایجاد شد. تألیف تاریخ عمومی جهان و به‌ویژه تاریخ اسلام، از سویی با گسترش نهضت شعوبیگری همراه بود و از سوی دیگر با تأثیر فراوان فرهنگ و تمدن ایران پیش از اسلام در همه شؤون زندگی سیاسی و اجتماعی مسلمانان. از ای...

نهضت آزادی که در شکل نهضت مقاومت ملی بر ضد دولت کودتا بسیار فعال بودند، بنیان فکری خود را بر اندیشه ی اسلامی نهادند. نهضت آزادی اندیشه ی اسلامی را وارد مبارزات سیاسی در ایران کرد. این گروه سیاسی نفوذ زیادی در میان نیروهای جوان مبارز در آغازین سال های دهه ی 1340ش داشت. برخی از وابستگان به آن از فعالان اصلی جنبش دانشجویی در آن سال ها بودند. نهضت آزادی ارتباطی تنگاتنگ با جنبش روحانیت داشت آنها از ...

فمینیسم به عنوان جنبش اجتماعی در دهه 1840 در ایالات متحده آغاز شد و هنوز نیز یکی از مهمترین جنبش های اجتماعی جهان محسوب می شود. این جنبش تا کنون سه موج را پشت سر گذاشته است . مرحله یا موج نخست در سال 1848 در آغاز شد و در سال 1920 پایان پذیرفت . اگر چه این موج از جنبش در مرحله نخست به دنبال بازساختاردهی کلی روابط اجتماعی بود، اما در مرحله دوم به یک جنبش حق رای تبدیل شد. زنان در سال 1920 به حق را...

فاصله گرفتن از تاریخ و پرسش از آن یا به‌عبارتی، معرفت سوژه به سوژه را می‌توان، ویژگی برجستۀ مورخان عصر جدید دانست و سرچشمۀ این تحول را آگاهی از فردیت و التفات به شأن تاریخیت انسان قلمداد کرد. انتقال شمه‌ای از این تحول فکری به ایران، برای نخستین بار در دورۀ ناصری ذیل نهضت ترجمه صورت گرفت و باعث آشنایی با آثار فلسفی و علمی دانشمندان و فلاسفه اروپایی شد. تحول تفکر و اندیشه و تحول ذهنی و عقلی در می...

از آنجا که منابع مهم تاریخی جهان اسلام به صورت قابل ملاحظه ای به روایات هشام کلبی و نقل آنها توجه نشان داده اند، می توان او را یکی از نویسندگان و محققین مهم، متقدم و اثرگذار در پیشرفت تاریخ نگاری اسلامی به شمار آورد. شواهد حاکی از آن است که تنوع و گستردگی آثار هشام حجم بالایی از روایات مختلف را در اختیار پژوهشگران تاریخی نهاده است. معالم و نشانه های به جای مانده از نگاشته های هشام در منابع پس ا...

چکیده تاریخ نگاری علم به سبک ویگ، با معیار قرار دادن دستاوردهای علوم جدید، دربارة اهمیت بخش های مختلف تاریخ علوم قضاوت می کند. مورخان ویگیست تاریخ را به صحنة مواجهة دو گروه دانشمندان عاقل و دانا و متحجران نادان تبدیل می کنند. ایشان تنها قسمت هایی را از تاریخ علوم برای مطالعه و بررسی، با ارزش می دانند که به علوم جدید ربط پیدا کند. در این مقاله، ضمن معرفی هربرت باترفیلد، ناقد این جریان در تاریخ ن...

انقلاب مشروطیت برزگترین واقعه ای است که در تاریخ معاصر ایران روی داده و بالاترین تحول را در شئون سیاسی و اجتماعی و فرهنگی ایران بوجود آورده است. نهضت مشروطیت حکومت استبدادی را که برای قرنها در ایران فرمانفرمایی می کرد واژگون کرد و حکومت ملی را که پایه اش در فلسفه نوین و رشد فکر و تعقل و آزادی و عدالت است برقرار نمود. جامعه ایرانی همزمان با شکل گیری نهضت مشروطیت جامعه ای سنتی بود که در آن همیش...

توجه به تاریخ نگاری زنان و پرداختن به ریشه های تاریخ نگاری و تاریخ نگری مورخان زن، یکی از مباحث مهم معرفت شناختی در حوزه ی پژوهش های تاریخی به شمار می رود و در این منصوره اتحادیه بانوی مورخی است که در معرفی کتاب ها و شناسایی و نشر اسناد تاریخی ایران در دوره ی قاجار نقش مؤثری ایفا کرده است.در این پژوهش می کوشیم با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و از طریق مراجعه به آثار متعدد وی به بیان و بررسی ر...