سوال این پروژه عبارت است ازاین که معیار اصلی ابن اعثم در اعتبار دادن به گزاره های تاریخی چه بوده است و فرضیه آن نیز چنین است: معیار اصلی ابن اعثم تبیین ارزشی رویدادهاست. برای آزمودن این فرضیه در ابتدا بررسی هایی درباره شخصیت ابن اعثم در چند مرحله انجام گرفته و ابعاد شخصیتی وی مورد واکاوی قرار گرفته است. در ادامه در چارچوب نظری تحقیق با استفاده از نظرات هگل یک الگوی سیاسی/تاریخی شکل گرفته است. ا...

یکی از نکته ‏هایی که در بررسی تاریخ اندیشه فقها درباره حکومت و ولایت سیاسی فقیه باید مورد توجه قرار گیرد، تمایز بین اندیشه فقهی فقها درباره سیاست و حکومت و موضع‏گیری‏های عملی آنان است. گاهی برخی از نویسندگان مرتکب یک سوء تفاهم کوچک یعنی خلط دو مطلب شده ‏اند و موضع‏ گیری‏های عملی فقها در برابر حکام را استنباط فقهی آنان تلقی کرده‏اند. علت این امر آن است که موضع‏گیری ‏های عملی فقها یک مبنای فکری ...

علی‌رغم وجود برخی مفاهیم و آموزه‌های شیعی مندرج در «ولایت تکوینی» همچون معجزات، کرامات، علم غیب و دیگر شئون خاص امام در هستی، این اصطلاح در تاریخ و کلام شیعه نوظهور است. لذا برای یافتن جایگاه این آموزه در تفکر کلامی شیعه، بررسی تاریخ اندیشه ولایت تکوینی و سیر تطور آن ضروری است. از آنجا که مرحله نخست در مطالعات تاریخ اندیشه تعریف موضوع پژوهش است، در بررسی تاریخ اندیشه ولایت تکوینی نیز دست‌یابی ب...

اندیشه تاریخ نگاری علی بن حسین مسعودی به خاطر نقادی از سنت تاریخ نگاری پیش از خود و طرح مباحث نوینی در تاریخ نگاری اسلامی از زوایا و ابعاد مختلف قابل طرح و بررسی است. در این مقاله کوشش شده که اهتمام این مورخ بزرگ اسلامی در ایجاد پیوند میان تاریخ نگاری و نجوم و تقویم به عنوان یکی از شاخه های متعدد علوم عقلی مورد بررسی قرار گیرد, لذا ضمن اشاره به ویژگی اندیشه تاریخ نگاری مسعودی, به جایگاه نجوم, ت...

کتاب ارزشمند تاریخ بیهقی به این دلیل که بر نکات و اشارات فرهنگی و اجتماعی پراکنده در خلال روایاتش اشتمال دارد، از نظر مطالعات فرهنگی و جامعه شناسی اهمیت بسیار دارد. زیرا این نکات، بازتاب دهندۀ جزئیّات زندگی اجتماعی در ایران قرن پنجم هجری است. یکی از وجوه ارزشمند تاریخ بیهقی، تبیین و توصیف شیوۀ مدیریت و مملکت داری سلاطین غزنوی، خصوصاً سلطان مسعود، با نگرشی تحلیلی و نقّادانه است. این ویژگی از نظر مط...

هیدگر از دو وجه اهمیت دارد: نخست، نظر به پیدایش و بسط اندیشه تاریخی از قرن 18 و مخصوصاً اهمیتی که تاریخ در هگل پیدا می کند و بعد از آن رویکردهایی که به این مسأله می شود از جمله نگاه مارکس و پیروان وی و یا نگاه به تاریخ مانند دیگر پدیده های طبیعی به روش علوم طبیعی و به طور مثال ظهور الفاظی مثل فیزیک اجتماعی و از جنبه ی دیگر مخالفت امثال اشتراوس با بحث تاریخنگری، نگارنده لازم می داند تلقی هیدگر ر...