گذار از دورۀ صنعت یا تولید ـ ماده به دورۀ دانش یا تولید ـ دانش و در آستانۀ سدۀ بیست و یکم تغییراتی چون جهانی شدن، مطرح شدن بحث اقتصاد دانش، شکل گیری جوامع شبکه ای، و پیشرفت فناوری های اطلاعات و ارتباطاتْ فرایند توسعۀ فضایی و برنامه ریزی شهری در جهان را به شدت متأثرکرده و به نیاز به شکل گیری الگوارۀ نوین توسعۀ شهری، یعنی توسعۀ شهری دانش ـ پایه انجامیده که خواستار قانونمندی ها و ترتیبات فضایی نوین...

رویکرد برنامه ریزی طراحی محور به عنوان رویکردی نوین در تهیه طرح های توسعه شهری در آستانه قرن 21 وارد ادبیات شهرسازی دنیا گردیده است. این رویکرد سعی در برقراری تعامل میان نظام های برنامه ریزی شهری و طراحی شهری دارد و الگوی ارتباط خطی و منفک میان این دو را نقد می کند. مقاله حاضر پس از مرور ادبیات شهرسازی که عمدتا مبتنی بر جستجوی خاستگاه و چرایی پدید آمدن این رویکرد می باشد، به بسط و تبیین اصول و ...

زمینه و هدف: برنامه ریزی کاربری زمین از موضوعات بسیار مهم در مدیریت شهری است. برنامه ریزی کاربری زمین بر مبنای خطرپذیری می تواند به طور قابل ملاحظه ای خطرپذیری شهرها در برابر بحران های طبیعی را کاهش دهد و فرایند توسعه پایدار در شهرها را تسهیل نماید. بررسی وضعیت موجود شهرها و قرارگیری آنها در مناطق پرخطر و توسعه نامتوازن سبب در معرض قرارگیری آنها در برابر بحران های طبیعی شده و به آسیب پذیری آنها...

چکیده ندارد.

یکی از ابعاد تأثیرگذار در حوزه برنامه ریزی شهری، ابعاد اجتماعی است که البته در برنامه ریزی شهری ایران اکثراً مورد غفلت قرار می گیرد. از علل اصلی این عدم توجه، روشن نبودن نحوه تأثیر این ابعاد در برنامه ریزی شهری است. در این پژوهش برای تبیین بهتر نحوه تأثیر ابعاد اجتماعی بر برنامه ریزی شهری، ارتباط این ابعاد را در قالب مفهوم "سرمایه اجتماعی" با مفهوم تأثیرگذار دیگر حوزه برنامه ریزی شهری یعنی "کیفی...

افزایش مشکلات شهری و هرچه گسترده تر و پیچید تر شدن ماهیت مشکلات شهری در سکونتگاه های جوامع مختلف شهری در جهان، اهمیت پرداختن به چگونگی یافتن و چگونگی گشودن آن مشکلات را در تدوین فرایند برنامه ریزی شهری روشن می سازد. در این میان به کارگیری "تفکر خلاق "، ابزاری نیرومند برای برنامه ریزان شهری در جهت مقابل? مثبت با تغییرات سریع و پیچید? مشکلات شهری فراهم آورده است که ضرورت بهره گیری از شیوه های جد...

علی رغم گذشت بیش از دو دهه از تصویب مصوبه ی مجموعه های شهری و تهیه ی طرح ها و پژوهش های متعدد دانشگاهی، نهادهای مسئول برنامه ریزی کلان کشور از دستیابی به یک الگوی برنامه ریزی و مدیریتی مطلوب برای مجموعه های شهری ناکام مانده اند. مهمترین علل این ناکامی را می توان عدم توجه پژوهش ها به واقعیت های فضایی، سازمانی وساختار تصمیم گیری در ایران، فقدان بررسی های موشکافانه ی سازوکارهای اجرایی و کم توجهی ب...

مشکلات کنونی شهرسازی و معماری، ناشی از عدم شناخت دقیق آینده شهرها و معماری مربوط به آن است. اگر وضعیت امروز جامعه نتیجه آینده‌نگری زمان گذشته بوده پس اشکالات عدیده‌ای در شیوه برنامه ریزی و نحوه شناخت ما از آینده در گذشته برای شهرسازان و معماران آن زمان وجود داشته است. این موضوع نشان می دهد که آینده پژوهی در فرایند برنامه ریزی شهری و معماری جایگاه ویژه ای دارد که ضرورت تدوین چشم اندازهای آینده م...

در دهه های اخیر در کشور ایران شاهد رشد سریع و روز افزون جمعیت شهرها و افزایش سریعشهرنشینی بوده ایم. یکی از مشهورترین عوارض توسعه سریع شهرنشینی در کشوری مثل ایران، پیدایشپدیده کمبود زمین و مبارزه برای تصاحب زمین در شهرها می باشد و برجسته ترین اقدام سیاسی توده هایشهری در بسیاری از شهرها تصاحب و تصرف غیرقانونی زمین در خارج از محدوده شهرها است که به رشد وتوسعه بدون برنامه و بد قواره شهرها دامن زده ...

کاربری زمین شهری، جزو مفاهیم پایه و اصلی دانش شهرسازی و در واقع شالوده شکل گیری آن است و به اندازه ای اهمیّت دارد که برخی از برنامه ریزان شهری در کشورهای پیشرفته آن را مساوی با برنامه ریزی شهری می دانند. نوشتار حاضر کاربری های شهر ایلام بر مبنای وضعیّت موجود و پیشنهادی طرح جامع وتفصیلی شهر، همچنین وضعیّت موجود شهر در دوره ی جدید را مورد بررسی قرار می دهد. روش اصلی این پژوهش مطالعه ی تطبیقی سرانه ه...