ابوالطیب متنبی یکی از بزرگترین شعرای تازیان است و شاید هم بزرگترین آنان است. یکی از ویژگیهای سبکی شعر متنبی، ساختارهای پارادوکسی است. در این مقاله نگارنده پس از تعریف و توضیح پارادوکس در مقدمه، سخنی درباره پیچیدگی شعر متنبی آو رده است، آنگاه به بررسی نمرنه هایی از ابیات حاوی پارادوکس در دیوان او پراخته است، ضمن آن که هر بیت ترجمه و شرح کرده است تا درک معنی و مفهوم بیت عربی برای مفهوم خوانندگان،...

جاحظ مانند ولتر، نویسند? سرشناس فرانسوی، ادیبِ فیلسوف است، یعنی بعد ادبی وی بر بعد فلسفی‌اش غالب است. او مانند سایر ادیبان و نویسندگان بزرگ جهان به هم? علوم و معارف عصرش اعمّ از فلسفه و کلام و سیاست و اقسام و الوان آداب و ادیان و مذاهب اشراف داشته و در برخی از آنها ماهر و حاذق بوده وکتاب و رساله نوشته است. بزرگترین امتیاز جاحظ در میان نویسندگان عهد قدیم در این است که او مانند نویسندگان معروف عه...

عرفایی که سکوت را یگانه راه ­«گفتن» از خدا می­دانند، بیشترین سخن عرفانی را گفته­اند. مولانا از «پرگفتارترین خموشان» در پاسخ به چرایی این عملکرد، کثرت آفرینش را ثمرۀ «گفتن» از بحر معنا می­داند. بحری که شرط ورودش خموشی است و پس از وصل هم، مقایسۀ فهم بسیط و پیشامفهومی بحر در مقابل برونداد نارسای زبانی، باعث حیرت و ادامۀ سکوت است؛ اما «ماهیان» بحر­ به «ناطقِ ­اَخرس» موصوف اند. گادامر با متافیزیک­زدای...

یکی از مباحث روز ادبیات، کاربردی شدن آنست. از میان شاخه های هنر شاخه ای که با ادبیات ارتباط تنگاتنگی دارد، موسیقی است. یکی از وجه های مشترک موسیقی و ادبیات عروض است که امروزه تا حدودی مغفول مانده است. عروض در شعر کلاسیک فارسی نقش محوری داشت، اما امروز اقبال به عروض دیگر همچون گذشته نیست و حتی در شعر امروز، عروض را معیار اصلی نمی دانند، در حالی که در پیشینه شعر فارسی با گستره ای از کاربرد وزن عر...

تفسیر ارزشمند بحر المحیط را عالم فرزانه ابو حیان اندلسی در اوایل قرن هشتم هجری قمری (710 ه.ق)نوشته است ودر این تفسیر ابتدا به بیان آیات ومعانی واژه های آن توجه داشته.ابو حیان در توضیح پاره ای از مسائل مهم لغوی ،صرفی ونحوی و گاها بلاغی به ابیاتی از شاعران بزرگ استشهاد کرده است ودر ادامه شان نزول آیه را ذکرکرده، ولی آنچه را که بر ارزش این تفسیرافزوده ،ذکر ابیاتی از شاعران عرب بعنوان شاهد برای ت...

چکیده پژوهش حاضر به بررسی جنبه های چهارگانه موسیقی شعر غالب دهلوی پرداخته وتجزیه وتحلیل لازم را پیرامون اطلاعات بدست آمده، ارائه می دهد. به منظور رسیدن به این هدف مطالب مورد نیاز در پنج بخش تنظیم می گردد. در بخش اول، تحت عنوان کلیات، تعاریف وزن و شعر ذکر می گردد ودر کنار آن تاریخچه ای از اوضاع زمانی شاعر وشرح حال وی بیان می شود در این خصوص از آراء وعقاید صاحب نظران از دیدگاههای مختلف بهره گی...

چکیده موسیقیِ آوازیِ ایران از منظر متر یک به دو گونه ی: موسیقی دارای متر آزاد 1 و موسیقی دارای متر مشخص2 طبقه بندی می شود؛ در این پژوهش به مطالعه ی کیی از گونه های فراموش شد ه ی  ترانه در موسیقی آوازیِ دارای متر مشخصِ ایران، موسوم به بحر طویل 3 پرداخته شده است. بخش نخست این پژوهش به روش کتابخانه ای به بررسی جایگاه بحر طویل در شعر فارسی پرداخته و در بخش دوم با نگاه پژوهش کمّی، سه گونه بحر طویل از حوز...

عروض علمی است که شعر صحیح از ناصحیح به وسیله آن شناخته می شود. موضوع علم عروض تفاعیل عروضی می باشد که معیاری است برای شناخت بحور شعری و تشخیص اوزان شعر و عوارضی که بر آنها وارد می شود. واضع علم عروض خلیل بن احمد فراهیدی است که پانزده بحرکشف کرد. پس از او اخفش اوسط یک بحر بر آنها افزود. این شانزده بحر تاکنون برای سنجش اشعار عرب به قؤت خود باقی است. تغییراتی که بر تفعیله های عروضی وارد می شود بر...

چکیده این پژوهش با موضوع بررسی سند و روایات موجود در تفسیر کنزالدقائق و بحر الغرائب، به هدف آشنایی هرچه بیش‎تر با این تفسیر گران‎قدر به عنوان یکی از مهم‎ترین تفاسیر اثری قرن دوازدهم، و نیز بررسی روایات تفسیری و اعتبارسنجی سند و محتوای آن‎ها در محدوده سوره حجرات می‎باشد. منابع مورد استفاده در این پژوهش، عمدتا در دو دسته منابع اصلی رجالی شیعه و منابع روایی و تفسیری، جای می‎گیرند. بررسی اسناد و ...