هر سخن گفتنی به شرط حضور سه عامل اصلیِ متکلم، مخاطب، پیام ایجاد می شود و ادامه پیدا می کند. در گذشته ارتباط متکلم و مخاطب به سبب محدودیت باسوادان و عدم امکان تکثیر متن، شنیداری بود. در دوران معاصر به سبب افزونی باسوادان و امکان تکثیر اثر، این ارتباط نوشتاری شده است. نویسنده، متن را در غیاب خوانندگانی که از اطلاعات و احوال آنان آگاهی ندارد، تولید می کند و خواننده در غیاب نویسنده و غالباً بدون اطلا...

بافت زمینه‏ای است که متن در آن آفریده و فهمیده می‏شود. این زمینه محیط، زمان و مکان (بافت موقعیت) یا واژه‏ها و عبارات اطراف هر واژه (بافت زبانی) را در بر می‏گیرد. دربارة بافت موقعیت، مسأله این است که  در متون کهن به ویژه متون ادبی که دریافت بی‌واسطة بافت موقعیت ممکن نیست، چگونه می‏توان بخش‌هایی از آن را بازسازی کرد. هلیدی و حسن (۱۹۸۵) بر این باورند که سه سازه در ساخت این موقعیت یا همان عوا...

بافت زمینه‏ای است که متن در آن آفریده و فهمیده می‏شود. این زمینه محیط، زمان و مکان (بافت موقعیت) یا واژه‏ها و عبارات اطراف هر واژه (بافت زبانی) را در بر می‏گیرد. دربارة بافت موقعیت، مسأله این است که  در متون کهن به ویژه متون ادبی که دریافت بی‌واسطة بافت موقعیت ممکن نیست، چگونه می‏توان بخش‌هایی از آن را بازسازی کرد. هلیدی و حسن (۱۹۸۵) بر این باورند که سه سازه در ساخت این موقعیت یا همان عوا...

زبان­شناسان قدیم مسلمان به مقولة بافت، اعم از زبانی و غیرزبانی توجه داشته­اند. با بررسی و جمع­بندی نگرش حازم قرطاجنی الگوی نسبتاً جامعی برای این مقوله می­توان ارائه داد. البته به طور کلی نگاه قدما در این خصوص یکدست و ثابت نیست و میان نگرش اجتماعی به زبان، یعنی توجه به مؤلفه­های غیرزبانی و محدود شدن به ساختار زبانی محض در نوسان است، از این­رو باید به زبان شناسی قدیم به عنوان یک کلیت واحد نگریست ت...

چکیده واژۀ علم در دوره های گوناگون تاریخی متناسب با شرایط فرهنگی و اجتماعی حاکم بر هر دوره تطور معنایی پیدا کرده و در معانی مختلفی به کار رفته است. بررسی معناشناختی این واژه، در تاریخ قبل و بعد از اسلام، نشان دهندۀ کاربرد آن در معانی متفاوت و حتی متضاد است. بدین معنا که در دورۀ جاهلیت، متناسب با فضای فکری و فرهنگی حاکم بر جامعه، معنایی که از علم دریافت می شد با معنای آن در دورۀ اسلامی متفاوت بو...

بافت تاریخی کرمان، مجموعه ارزشمندی از معماری و بافت شهری این مرزو بوم است که از جهت معماری و شهرسازی، خصوصیات قابل تاملی را دارد. از مسائل مطرح نشانه شناسی، چگونگی ارتباط لایه­های نشانه­شناختی معماری (متن/بافت) برپایداری و پویایی یا عدم پایداری سامانه ای معماری می باشد. دراین مقاله جهت تبیین این مسئله، ضمن تشریح مفاهیم  نشانه شناسی شمایل، نماد و نمایه، رمزگان­های نشانه شناختی، زیبایی شناسی و اج...

در این جُستار، کوشش خواهد شد تا پس از طرح اجمالیِ مبانی نظری بینامتنیت و معرفی زمینه های ایرانی (در ادبیات و تفسیر دینی) و اروپایی (میخائیل باختین، ژولیا کرستوا، ژرار ژنت و اومبرتو اکو)، روابط میان عناصر درون متن با بیرون از متن - خواه بافت و محیط فیزیکی، خواه جهان بیناذهنی جامعة زبانی یا فرهنگ و جهان ذهنی خواننده – و تأثیر آن ها در شکل گیری معنای کلی متن و در نتیجه، معنایی که فراتر از برآیند معن...

نقد بافتاری ترجمه­های کتاب شازده‏کوچولو   با تکیه بر زبان­شناسی متن     محمود‏رضا گشمردی [1]   المیرا رضا‏نواز [2]   تاریخ دریافت: 1/8/89   تاریخ تصویب: 10/2/91     چکیده   در پژوهش حاضر، با نقد و بررسی بخش­هایی از ترجمه­های فارسی کتاب شازده‏کوچولو، اثر آنتوان دو سنت اگزوپری، در‏پی پاسخ‏دادن به این پرسش بوده‏ایم که تا چه اندازه بافتار متن اصلی، در ترجمه مورد‏توجه قرار گرفته است. مقابله­ای که بد...

  نقد بافتاری ترجمه­های کتاب شازده‏کوچولو   با تکیه بر زبان­شناسی متن     محمود‏رضا گشمردی [1]   المیرا رضا‏نواز [2]   تاریخ دریافت: 1/8/89   تاریخ تصویب: 10/2/91     چکیده   در پژوهش حاضر، با نقد و بررسی بخش­هایی از ترجمه­های فارسی کتاب شازده‏کوچولو، اثر آنتوان دو سنت اگزوپری، در‏پی پاسخ‏دادن به این پرسش بوده‏ایم که تا چه اندازه بافتار متن اصلی، در ترجمه مورد‏توجه قرار گرفته است. مقابله­ای که ...

رویکرد گفتمانی برخلاف نگرش متن محور،همه عوامل مؤثر در شکل گیری معنا در متن را مورد توجه قرار می دهد و علاوه بر جنبه های زبانی متن، بافت موقعیتی و در کل فرازبان را نیز در نظر می گیرد و در نوع انتقادی آن به ایدئولوژی و روابط قدرت به عنوان عامل جهت دهنده به متن توجه می شود؛ چنین رویکردی بر خلاف نگرش جزئی نگر متن محور، شناختی همه جانبه از متن به مترجم می دهد. بر این اساس، نگارنده در مقاله حاضر برآن...