منتقدان و پژوهشگران ادبی در تحلیل عرفانی آثار ادبی معاصر بیشتر به بررسی اشعار فارسی پرداخته اند؛ در حالی‏که نثر داستانی به ویژه داستان کوتاه، در دهه های اخیر در بازتاب دادن باورها، رفتارها، و آموزه های عرفانی نقش بسزایی داشته است؛ داستان کوتاه دلاویزتر از سبز نوشته علی مؤذنی ازجمله این داستان ها است. هدف ما در این مقاله این است که این داستان را با روش توصیفی تحلیل کنیم و با بررسی آن در سه سطح د...

چکیده اثر هنری اغلب محصول شرایط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، دینی و فرهنگی جامعة عصر خویش است، بر این اساس ارتباط اثر هنری با جامعه و بستر شکل‌گیری خویش از مباحث مطالعة آثار هنری به‌ویژه در روش‌ها و رویکردهای جامعه‌شناختی چون رویکرد بازتاب ‌است. بنابر این رویکرد، اثر هنری همواره چیزی دربارة جامعه می‌گوید. مطالعة آثار هنری دورة قاجار نیز بنا به تحولات گسترده در حوزه‌های مختلف و ارتباط مؤثر با آفرینش...

ساختار جامعه و رسوم و عادات رایج در آن، همواره در ادب هر سرزمینی بازتاب دارد، تا حدی که می‌توان مضامین ادبی مکرّر (لایت موتیف) را به نوعی بازتاب فرهنگ رایج هر اجتماع در قالب ادبی دانست. مضامین ادبی مکرّر در میان اقوام مختلف، گاه به سبب ریشه داشتن در آبشخورهای همگون یا یکسان و بعضاً از حیث توازی سنن، شباهت‌های چشمگیری به یکدیگر دارند که می‌توان با جستجو در کهن‌ترین منابع و دنبال کردن سیر تکثیر یک د...

یکی از برجسته‌ترین نمادهای شیعی، واقعة کربلاست. بازتاب این واقعه در جوامع شیعی، در طول تاریخ به گونه‌های مختلف رخ نموده است. مردم گیلان به منظور پاسداشت حماسة عاشورا، مضامین این واقعة عظیم را بر دیوارهای بقاع نقش می‌زدند. شیعیان منطقه، مصایب کربلا را متعلق به خود می‌دانستند و در پیوندی عمیق با آن، در به‌تصویر کشیدن مجالس آن همت می‌گماشتند. نقش زدن بر در و دیوار بقعه، نوعی حرمت‌گذاری و ارادت به...

در گستره هنر جهان معاصر، موسیقی زیرزمینی بستری برای بیان اندیشه های خوانندگان این سبک از موسیقی است. این گفتمان، انواع متفاوتی از اجتماعی - اعتراضی تا عاشقانه و تنفرآمیز را در بر می گیرد. متن موسیقی ها برآمده از افکار و اندیشه های خوانندگان آن است که از پایگاه و زمینۀ اجتماعی شان شکل گرفته است. هدف اصلی این مطالعه بازتاب معضلات اجتماعی جامعه در متن آهنگ های یاس؛ رپر اجتماعی معروف فارسی است. مفر...

هنر دوره قاجار در دوشاخه هنر درباری و عامیانه قابل بررسی است. هنر عامیانه، دارای مضامین مذهبی و ملی است و هنرمندانی که از دل چنین گفتمانی برخاستند، اشخاص مکتب ندیده‌ای بودند که با ذوقی خودجوش به آفرینش باورهای طبقه خویش با شیوه‌ای متفاوت دست زدند. پرسش این است که چگونه می‌توان بازتاب این اعتقادات و باورها را در هنر عامیانه مورد مطالعه قرارداد. برای بررسی این مسئله به مطالعه موردی نقاشی‌های بقاع...

قیصر امین­پور یکی از پرچم­داران ادب پایداری، در شعر معاصر ایران است و محمد الماغوط را می­توان نماینده شعر پایداری عرب دانست. نقد و بررسی ادبیات پایداری یکی از شاخه­های شعر معاصر است که در بطن خود، به بازتاب جلوه­های مقاومت می­پردازد. این نوشتار در پی آن است تا دیدگاه­های دو شاعر از دو فرهنگ متفاوت را، نسبت به مقولة "مضامین پایداری" مورد بررسی و مقایسه قرار بدهد. قیصر امین­پور و محمدالماغوط در ش...

چکیده معروف بن عبدالغنی محمود رصافی از شاعران کلاسیک وانقلابی دوران معاصراست.او در سال 1875م. در محله ی رصافه ی بغداد به دنیا آمد.علوم زبان شناختی وادبیات و علوم دینی را در نزد استادانی همچون محمود آلوسی فرا گرفت.رصافی به شهرهای زیادی مسافرت کرد و بر تجارب خود افزود و آثار بسیاری در زمینه های نقد و ادبیات و تاریخ به جای نهاد. در زمان حیات شاعر حوادث بسیاری به وقوع پیوست از جمله: اعلام قانون ا...

از آن¬جا که ادبیّات آینۀ تمام نمای باورها و اندیشه¬های یک ملّت است، بنابراین آثار شاعران و نویسندگان، بستری آماده و مدخلی مطمئن برای طرح نظرگاه¬های گوناگون می¬باشد، لذا طبیعی است که بخشی از مفاهیم، باورها و اصطلاحات و مفاهیم علمی، به آثار بزرگان ادب راه یافته باشد. یکی از دانش¬هایی که در متون ادبی فارسی انعکاس زیادی داشته، طب است. این بازتاب البتّه در همه متون به یک اندازه نیست. در بعضی از دیوان...

ششتری از جمله شاعران نامدار سدۀ هفتم هجری در اندلس است که شعر او افزون بر درون‏مایه‏های عرفانی، از زبان و ساختاری متفاوت با سروده‏های سایر عرفا برخوردار است. او مضامین عرفانی و معانی صوفیانه را در قالب زجل و موشّح که ساختاری متفاوت با قصاید کلاسیک عربی دارد و زبان آن عامیانه و مورد اقبال مردم است، بیان نمود و از این رهگذر، شعر عرفانی را نه برای طبقۀ صوفیه که برای عامۀ مردم سرود. هدف از پژوهش پیش...