در تصویری که ابن سینا از مبادی فعل اختیاری انسان بدست می دهد، آدمی لذیذ (مفید/خیر) یا مؤلم (مضر/شر) بودن چیزی را ادراک می کند. آن گاه به آن میل و شوق پیدا می کند، سپس اراده پدید می آید و در نتیجه، اعصاب یا قوای فاعله ای که در عضلات قرار دارند، عضلات را به حرکت در می آورند و فعل انجام می شود. این تصویری کلی است که از نقاط مختلف آثار ابن سینا می توان اجزای آن را گرد هم آورد، اما همگی این اجزا در ...

اخلاق ابن سینا در «رسائل مشرقی»[1] به میزان کسب معرفت از عالم بالا بستگی دارد؛ یعنی هر قدر معرفت افراد به عالم فرشتگان و عقول بیش تر باشد، آن ها انسان های اخلاقی تری خواهند بود. وی در این رسائل، افراد را از لحاظ توانایی در کسب این نوع معرفت، به دو دستۀ برادران حقیقت و غیر آنان تقسیم می کند. در قسمت اول این مقاله، با تأکید بر این نکته، نشان می دهیم که عامل ممیز میان این افراد، معرفت شناسانه و در...

هدف این پژوهش، سنجش هوش سازمانی کارکنان کتابخانه‌های دانشگاه بوعلی سینا و اداره ارشاد اسلامی همدان است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی است. روش پیمایشی ـ تطبیقی بین جامعه‌ای مشتمل بر 106 نفر (47 نفر از کتابداران کتابخانه اداره ارشاد اسلامی و 59 نفر از کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه بوعلی سینا) در سال 1388 انجام شد. ابزار پژوهش پرسشنامه‌ای براساس هفت مهارت «کارل آلبرخت» بوده است. فرضیة اصلی پژوهش بر...

برهان جهان شناختی از جمله براهین اثبات وجود خداست که از زمان افلاطون تا کنون مورد توجّه فلاسفه بوده است. در این مقاله تقریرات جدید علّامه طباطبایی از این براهین، به ویژه از برهان علّت و معلول و برهان حرکت و محرّک مورد بررسی قرار گرفته و آراء ایشان در این زمینه با آراء ابن سینا مقایسه شده است. به این منظور، براهینی که ابن سینا در این باب مطرح نموده است از آثارش اخذ و گزارش شده است و سپس در بررسی مقا...

ذهن به معنی قوای ادراکی انسان که مرتبط با مغز و اندام حسی است به شیوه‎های گوناگون عالم خارج را تحت تأثیر قرار می‎دهد. این مقاله در پی بررسی تأثیرات بی‏واسطه ذهن بر عالم خارج شامل جهان طبیعت، بدن انسان و اذهان دیگران در آثار ابن‏ سینا است. بر اساس بررسی و تحلیل آثار ابن‏ سینا در این خصوص حیطه ادراکی نفس با قوای حس، خیال، متخیله و واهمه در اموری چون دعا، سحر، عشق، حالات بدن و ... تأثیر می‏ گذارد....

در این رساله ،موانع فقهی و حقوقی خروج قهری اراضی از مالکیت خصوصی اشخاص و راهکارهای آن موردبرسی قرارگرفته است ؛تاسیس تملک عبارتند از: عقدی معوض و تشریفاتی که به حکم قانون تحقق می یابد و واجد آثار عقود مدنی می شود .در همین راستا سعی گردیده علاوه بر تحلیل و تفسیر قوانین و مقررات مربوط به تملک توسط دولت وشهرداریها وشرایط و تشریفات قانونی تملک ،که عبارتند از شرایط اراضی و املاک،شرایط قانونی تملک ،...

موضوع معاد از اهم مباحث دینی، فلسفی و کلامی است. ابن سینا فیلسوف مسلمان و توماس آکوئینی، فیلسوف و متکلم مسیحی، دو اندیشمند برجسته اند که در این زمینه دارای نظرهای خاصی هستند. ابن سینا در همه موارد (بجز قبول معاد جسمانی) روشی کاملاً فلسفی دارد؛ در حالی که توماس، روشی فلسفی- کلامی اتخاذ می کند. دربارۀ نفس، هر دو اتفاق نظر دارند که جوهری غیرمادی است و لذا با مرگ بدن، از بین نمی رود. همچنین، هر دو ق...

فرفوریوس در ایساگوگه تعریف‌هایی دوری از جنس و نوع به‌دست می‌دهد و در توجیه کار خود، به پیروی از ارسطو، بر متضایف‌بودن این دو مفهوم و ضرورت دوری‌بودن تعریف متضایفان تکیه می‌کند. ابن‌ سینا، اما، سخن ارسطو را به‌گونۀ دیگری تفسیر می‌کند و در چندین ‌جا از نوشته‌هایش تعریف‌های فرفوریوس را به‌سختی وامی‌زند. این در ‌حالی است که جاناتان بارنز، از برجسته‌ترین متخصصان فلسفۀ باستان، گزارش و سنجشی مغایر با ...

در طول تاریخ فلسفه، ابن‏ سینا نخستین فیلسوفی است که بحث از موضوع و تعریف علم مابعدالطبیعه را به عنوان یک مسئله مهم متافیزیکی مطرح کرده و آن ‏را مطلع الهیات شفاء قرار داده است. دیدگاه ابن‏ سینا در باب موضوع و تعریف مابعدالطبیعه بسیار متأثر از اثر ماندگار حکیم ابونصر فارابی با عنوان رساله اغراض مابعدالطبیعه است. تأمل در عبارات فارابی در این رساله، نشان دهنده میزان تأثیر دیدگاه فارابی در مورد مابع...