مسئله­ی آفرینش به­ویژه چگونگی پیدایش موجودات فراوان از علت واحد و بسیط، یکی از مسائل مهم و همیشگی فیلسوفان اسلامی است. فیلسوفان مشائی اسلامی در چارچوب مبانی فلسفی خویش و با اعتقاد به منشأ اثر بودن تعقل(علم فعلی) و ترکیب هر یک از عقول از وجود و ماهیت(و در نتیجه، تعقلات دو/سه‌گانه­ی آن‌ها) به تفسیر و تبیین ماجرای آفرینش و پیدایش کثرت از وحدت می‌پرداختند. اما شیخ اشراق با عدول از فلسفه­ی مشائی در ...

موضوع مورد پژوهش،بررسی کنش کلامی و دگردیسی در یکی از آثار ارزشمند قرن شش یعنی کلیله و دمنه و انوار سهیلی است که در قرن نهم بر اساس کار نصر الله منشی توسط واعظ کاشفی نوشته شده است. نثر انوار سهیلی، وجود تلاش در ساده تر کردن کلیله و دمنه، با اطناب و زیاده گویی همراه است که یکی از اصلی ترین عوامل تمایزش با کلیله و دمنه محسوب می شود. در ضمن پژوهش حاضر سه نکته اساسی مطرح می شود: 1. علاوه بر دگردی...

فرشته شناسی یا علم به مجردات قدسی از جمله معارفی است که هرچند به دلیل در پرده ی غیب واقع شدن موضوعش مبنایی وحیانی دارد، همّت عقل در رسیدن به آن هرگز کوتاهی ندارد، تا آن جا که فلاسفه ی متدین همواره درصدد ارائه ی شناختی عقلانی از ماهیت و اوصاف این موجودات شریف برآمده، و ضرورت وجودشان را توجیه کرده اند. پایان نامه ی حاضر که بررسی تطبیقی فرشته شناسی از دیدگاه سهروردی حکیم برجسته ی مسلمان و توماس فی...

تحلیل محتوا، تعاریف متفاوتی دارد. در ادبیات، تحلیل محتوا به معنی بررسی احساسات و معانی و اندیشه های نویسنده است که در اثرش بازتاب یافته است. امروزه، تحلیل محتوا یکی از مهم ترین روش های پژوهش ادبی محسوب می شود. تحلیل محتوایی دیوان قاسم انوار، موضوعی است که برای این رساله انتخاب شده است. این رساله در دو فصل نوشته شده؛ فصل اول، کلیات است که خود شامل سه گفتار است. در گفتار اول اوضاع سیاسی- اجتماعی ...

پروردگار دانا و توانا را سپاس که نگارنده را توفیق عطا فرمود تا این مقالت را نیز چون سه مقاله گذشته به شرح و تبیین اسم الله بیاراید و با عباراتی زیبا از تفسیر شیوا و دلربای کشف الاسرار و عدة الابرار سخن را آغاز و با راز نیوشان نوای راز ساز کند و درّهای معانی را از دریای اسرار‘ با غواصی نظم پارسی و تازی به جلوه گاه معرفت ریزد به عقد ثمین انگیزد و بر گردن عروس سخن آویزد. سپس عقاید نحویان بصره و کو...

بحث نور و تجلیات آن در نظام هستی از عناصر اصلی حکمت اشراق سهروردی است. شیخ اشراق هنگامی که به عرصه حکمت اشراق وارد می شود و از افق اشراقی به نظام هستی می نگرد، هستی و نور در این نگرش وحدت می یابند. از سوی دیگر استفاده از تعبیر نور در آیات و روایات دامنه بسیار گسترده ای دارد. برای بسیاری از حقایق عالیه و ذوات مقدس و ملکوتی تعبیر نور بکار برده شده است. برخی از آرا و نظرات سهروردی در این زمینه با ...

هدف مقالة حاضر بررسی شیوه‌های طرح و بیان معنا در انوار سهیلی است. با در نظر گرفتن این نکته که نویسندگان نثر فنی از شیوه‌ها و ابزار مختلفی برای طرح و بیان معنا استفاده کرده‌اند، با بهره‌گیری از شیوة توصیفی‌تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای شیوه‌های طرح و بیان معنا در انوار سهیلی در سه بخش ساختاری (حکایت، گفت‌و‌گو و تقسیم‌بندی)، توضیحی (استدلال، تعریف و تفسیر، ‌توصیف، بررسی ...

ابن سینا ملاک نیازمندی معلول به علت را امکان ماهوی آن می‌داند، ولی ملاصدرا با نقد امکان ماهوی، امکان فقری را بر جای آن نشانده، عین ربط بودن موجودات به باری تعالی را نتیجه می‌گیرد. اما آیا سهروردی نیز همانند ابن سینا، ملاک نیازمندی معلول به علت را امکان ماهوی ماهیات می‌انگارد یا قبل از ملاصدرا و همانند او ، فقر فی‌نفسهِ انوار را ملاک نیازشان به علت می‌داند. در این مقاله، ثابت شده است که سهروردی د...

مطلع انوار موسوعه ای ارزشمند در موضوعات مختلف مذهب جعفری است که حاصل عمر شریف علامه تهرانی و فراهم آمده از یادداشت ها و دستنویس های آن علامه بزرگوار است. مجلد هفتم از این مجموعه 14جلدی مشتمل بر یادداشت های آن بزرگوار در حوزه فقه و اصول است. این موسوعه با همت فرزند آن علامه تدوین شده و با یک طبقه بندی و تبویب اصولی منتشر شده است تا به صورت موضوعی عقاید آن علامه در اختیار محققان این حوزه قرار گیر...

عبدالله بیضاوی از دانشمندان نامدار فارس، از خود آثاری بر جای نهاده که از بین آنها کتاب «انوار التنزیل» ایشان بیشترین توجه دانشمندان گوناگون اعم از متکلم، محدث، مفسر و فقیه را به خود جلب نموده است. در این میان توجه فقهای مذاهب اسلامی به کتاب مزبور به شکل حاشیه، شرح و تعلیق به علل گوناگون از جمله تاریخ فقه حائز اهمیت است. از بررسی فقهایی که تفسیر بیضاوی را مورد توجه قرار داده­ اند، برمی­ آید که ب...