چکیده این مقاله با بررسی منشأ و ماهیت، غایت و اوصاف سامان سیاسی مطلوب در حکمت عملی ابن‎رشد، به گونه‎شناسی وی از انواع مدن، کارکردها و وظایف دولت و مدینه، حدود آزادی فرد و قدرت دولت، رابطۀ دولت و مردم پرداخته و نشان‎داده‎است که از نظر او، «حکمت» ملاک اصلی و تعیین کنندۀ میزان مطلوبیت دولت و حکومت است. ابن رشد مهم‎ترین کارکردهای دولت را در محورهای عدالت اقتصادی، امنیت و وحدت و نیز فرهنگ و آموزش عم...

یکی از مؤلفه های شاخص و بنیادینِ اندیشۀ سیاسی، مفهوم «فضیلت مدنی» است که تحققِ غایت سیاست وابسته به بسط و گسترش و تعمیق آن در میان انسان هاست. در این نوشتار ضمن واکاوی آثار مهم عارف بزرگ ایرانی، جلال الدین محمد بلخی مشهور به مولوی، ظرفیت و امکانات سیاسی اندیشۀ وی در چارچوب نظری اسپریگنز و نظریۀ دلالتی– پارادایمی بررسی و تحلیل شده است. مدعای مقاله این است که با توجه به دلالت های معرفتی، تبیینی و ه...

چکیده در پس روساخت زیبایی‎شناختی آثار ادبی، فرآیند پویایی فرهنگی در جریان است. بخش اعظمی از نظام‎های فکری و سنت‎های فرهنگی دیرین، در طی این فرآیند، حفظ، ارزش‎گذاری و منتقل می‎گردند. مطالعات میان‎رشته‎ای، از جمله رویکردهای مردم‎شناختی به ادبیات، امکان شناخت بهتر و عمیق‎تر این نظام‎ها را فراهم‎می‎آورد. به همین منظور، مقالۀ حاضر، جلوه‎های نمایش قدرت سیاسی و اهداف آن و همچنین نظام اندیشۀ سیاسی ایرا...

هدف پژوهش حاضر فهم اندیشۀ سیاسی امام خمینی در چارچوبی معرفت‌شناختی بود. یافته‌های پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، نشان داد که میان اندیشۀ سیاسی امام خمینی و مبنای معرفتی ایشان، نسبت ابتنایی(مطابقت) وجود داشته و این ابتناء به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم برقرار بوده است. دو ابزار عقل و وحی، بیشترین تأثیر را بر اندیشۀ سیاسی امام خمینی داشته‌اند. اندیشۀ سیاسی امام خمینی، علی‌رغم همۀ تأکید ب...

نام ضیاءالدین برنی (۱۳۵۷-۱۲۸۵م)، مورخ و متفکر مهم سیاسی مسلمان فارسی زبان هندوستانی چندان برای پژوهشگران اندیشۀ سیاسی در اسلام به ویژه پژوهشگران ایرانی شناخته شده نیست و کتاب فتاوای جهانداری او به عنوان یک اثر مهم سیاسی که در زمان سلاطین دهلی نگاشته شده، چندان مورد بحث قرار نگرفته است. در این پژوهش محقق می کوشد به دو پرسش پاسخ دهد: الف- مهمترین مؤلفه های اندیشۀ سیاسی ضیاءالدین برنی چیستند و آیا...

معنا و مقام مصحلت در اندیشۀ سیاسی ایرانی دکتر اصغر افتخاری چکیده: این واقعیت که سیاست عملی تابعی از مفاهیم و نظریه هاست، تحلیلگران را بدان وامی دارد که در مقام شناخت و تجویز الگوهای مدیریتی، نسبت به درک معانی و ملاحظات اجرایی ناشی از ماهیت مفاهیم، اهتمام ویژه ای داشته باشند؛ از جملۀ این مفاهیم بنیادین که در حوزۀ فلسفۀ سیاسی معاصر بدان توجهی خاص شده است، می توان به «مصلحت» اشاره داشت. ...

مقالۀ حاضر با توجه به سه رهیافت فلسفی، تاریخی، و فلسفی- تاریخی، ضمن توجه اساسی به روش شناسی لاک، سعی دارد با پیوند میان فلسفۀ سیاسی لاک و تاریخ زمان وی، نشان دهد که چرا و چگونه فهم منطق درونی دو رسالۀ حکومت و لیبرالیسم لاک که اغلب از طریق دو رهیافت نخست موضوع پژوهش قرار گرفته، ناممکن و بلکه بدون دلالت های کاربردی لازم برای بازخوانی و بازسازی اندیشۀ سیاسی مختار است. زیرا در یکی تجارب تاریخی لاک ...

    اندیشۀ ­سیاسی تجدد آمرانه پس از سقوط محمدعلی شاه تا روی کار آمدن رضاشاه به گفتار سیاسی غالب در ایران تبدیل شد. مقاله‌های سیاسی و اجتماعی نامۀ فرنگستان مهم‌ترین نقش را در ترویج این اندیشۀ ­سیاسی بر عهده داشته است. در این پژوهش با در نظر گرفتن مقاله­های سیاسی و اجتماعی نامۀ فرنگستان به‌عنوان یک کنش گفتاری در مورد زمینۀ فکری و سیاسی دورۀ انتشار آن، نشان داده شده اندیشۀ سیاسی تجدد آمرانه پاسخی ...

با ظهور مطالعات نظری دربارۀ امنیت ملی، امکان طرح امنیت در چارچوب های اندیشۀ سیاسی نیز فراهم شد. یکی از محور های برجستۀ اندیشۀ سیاسی امام خمینی(ره) جایگاه و اهمیت نظام سیاسی است که در مجموع می توان از آن با نام جایگاه نظام سیاسی تعبیر کرد. در این مقاله از این مضمون با نام امنیت سیاسی نام می بریم. پرسش اصلی مقاله این است که معنا و مرجع امنیت سیاسی در نزد امام خمینی(ره) چیست؟ فرضیۀ مقاله با این عب...

بازسازی اندیشۀ دینی و تأثیر آن بر گفتمان سیاسی شیعه در ایران معاصر (با تأکید بر دیدگاه شهید مطهری(ره)) دکتر جلال درخشه چکیده: بازسازی اندیشۀ دینی یکی از مؤلفه‎های اساسی گفتمان دینی- سیاسی ایران معاصر به شمار می‎آید که در جهت تجدید حیات دینی و کارآمدتر کردن دین صورت پذیرفته است. این بازسازی متضمن اهدافی چون تعمیم اندیشۀ دینی برای ایفای نقش برتر سیاسی و اجتماعی، همانند کردن آن با مقتضیات زمان و ...