نوشتار حاضر عهده‌دار بررسی تطبیقی بحث ذومراتب بودن آدمیان از دیدگاه امام خمینی و غزالی، به عنوان یکی از مبانی انسان‌شناسی اندیشة سیاسی این دو اندیشمند احیاگر است و مباحث آن در راستای مدلل نمودن این فرضیه‌اند که: «در حالی که اندیشة سیاسی غزالی در پارادایم اندیشة سیاسی سنتی تحلیل‌پذیر است، اما اندیشة امام خمینی از شاخصهای اندیشة سیاسی سنتی فراتر می رود».

تاریخ نویسی در ایران عصر صفوی، تحت تأثیر دگرگونیهای مذهبی و تحولات اندیشه ای و سیاسی این دوران، شاهد پیدایی و تکامل گونة نوینی از رویکرد به زمان و فنون نگارش تاریخ بود.چشمگیرترین ویژگی این تاریخ- نویسی،تداوم الگوها و قواعد پیشا صفوی از سویی و شکل گیری ساختار ویژة اندیشه و فنّ تاریخ نویسی صفوی از سوی دیگر بود.در این دوره، انواع تاریخ- نویسی ها همچنان انجام می-شدند و مورّخان بر بنیاد الگوهای پیشین ...

برخلاف شاعران عرفانی، که عموماً با تحولات اجتماعی و سیاسی بیگانه­اند، تاریخ سیاسی شیراز قرن هشتم در شعر حافظ بروز یافته است که می­توان جوهرة آن را اندیشة ایرانشهری دانست. در اواخر دورة ساسانی، مفاهیم متعددی در قالب فرهنگ و اندیشة ایرانیان شکل گرفته­بود که ریشه در چندین قرن تمدن و مواجهه با تمدن‌های دیگر داشت. اندیشة سیاسی ایران باستان یکی از مقولاتی ا­ست که در دوران اسلامی تداوم یافت و از آن به ...

فهم اندیشة هگل نیازمند بازشناسی مفاهیمی است که وی آن ها را صریحاً یا تلویحاً به کار می برد. در این میان دانش اقتصاد سیاسی، که هگل شاهد تولد و شکوفایی آن بود، یکی از حوزه هایی است که هگل هم از دستاوردهای آن بهره برده است و هم اندیشه های خود را در پرتو دستاوردهای این دانش بسط داده است. این مقاله بر آن است تا نشان دهد که چگونه می توان مطالعات تاریخی هگل و نیز مفهوم «مکر عقل» را با روش های علمای علم ...

ماهیت اندیشة سیاسی سده‌های میانه، همواره، موضوعی مورد بحث نزد پژوهشگران این حوزه بوده است. تبیین این مسئله می‌تواند امکان فهم دقیق‌تری از تحولات فکری در سپهر سیاست در سده‌های میانه را به‌دنبال داشته باشد. از منظر نوشتة حاضر، سیاست در سده‌های میانه را باید در نسبتی که با مفاهیم سیاسی در کتاب مقدس داشته است، فهم کرد. مدعای ما این است که کتاب مقدس گنجینه‌ای مهم است که هنگام ترجمة متون سیاسی در دور...

این مقاله به بررسی آراء عزیز نسفی (تولد احتمالی در 596‌ هـ .ق) یکی از عرفا و فلاسفة قرن هفتم هجری می پردازد که در تلفیق عرفان و فلسفه در ایران بسیار موثر بود. وی علاوه بر طرح ایدة مراتبی بودن معرفت، مفهوم حرکت جوهری را نیز مطرح کرد که بعدها در مکتب اصفهان تداوم یافت. این مقاله نشان می دهد که چگونه تفکر عزیز نسفی به تأسیس اندیشة سیاسی بر مبنای اندیشة عرفانی در ایران منجر شد. چنین می نماید که این...

چکیده در این مقاله پس از معرفی کتاب و ذکر نقاط قوت آن در سه محور به ارزیابی آن پرداخته شده است: 1. کاستی‌های روش‌شناختی: شامل تعریف‌نکردن مفردات موضوع، بی‌توجهی به سنت معصومان، و رعایت‌نکردن تعادل در بحث؛ 2. کاستی‌های محتوایی: شامل بی‌دقتی در به‌کارگیری اصطلاحات تخصصی، بی‌دقتی در معادل‌سازی اصطلاحات تخصصی، به ‌کاربردن اصطلاحات مبهم، استفادة کافی‌نکردن از منابع موجود، بی‌دقتی در ارجاعات و اسنادا...

مبانی اندیشة فردریش نیچه و اقبال لاهوری با تأکید بر انسان شناسی و فلسفة سیاسی   شجاع احمدوند* - محسن سلگی**   (تاریخ دریافت:8/2/93 – تاریخ پذیرش: 5/8/93 )   چکیده در این نوشتار، مقایسة اندیشة نیچه و اقبال لاهوری در چهار بُعد معرفت شناسی، هستی شناسی ، روش شناسی و انسان شناسی مقصود قرار گرفته است. درحالی که نیچه با هر سه مؤلفة نخست، سر ستیز دارد، اما لاجرم می توان از وجود هر چهار محور شناخت در اند...

این مقاله در چارچوب ره یافت جامعه شناسی تاریخی و به کمک مبانی نظری جامعه شناسی شناخت مانهایم درصدد شناسایی مبانی اجتماعی و فکری و نیز تحلیل کنش سیاسی شخصیت سید حسن تقی زاده در قامت یک روشن فکر و کنشگر سیاسی دوران مشروطیت است. ویژگی هایی مانند موقعیتمندی و عدم استقلال اندیشه از بستر اجتماعی (مؤلفه های این بستر نزد مانهایم گوناگون و گسترده است)، تاریخمندی اندیشه و تا حدی توجه به ذهنیت فرد نزد جام...

چیستی نسبت دین و تجدد به‌ویژه از اواخر سلطنت قاجار، همواره مورد تأمل اندیشمندان بوده و پاسخ به آن، رویکردهای مختلفی را شکل داده است. رویکرد روشنفکری در پی اصالت‌بخشی به تجدد و گذار از سنت است؛ در مقابل، رویکرد سنتی معتقد به تبعیت از سنت سلف و بی‌نیازی دین از دنیای مدرن است. رویکرد دیگری نیز در میان روحانیت حوزه با عنوان «نواندیشی حوزوی» وجود دارد که ضمن اعتباربخشی به مبانی سنتی حوزه، بر بازسازی...