نخستین کتاب های اخلاقی در زبان فارسی مجموعه ای از سفارش ها و نصایح هستند که به «پندنامه» موسوم بودند و بخش عظیمی از ادب تعلیمی را تشکیل می دادند. تا اواخر قرن پنجم اندرزنامه های پهلوی با موضوعات پاکدامنی، کارهای نیک، راستگویی و... رواج داشتند. اکثر این اندرزنامه ها منسوب به پادشاهان، روحانیان و بزرگان نگاشته می شد، همانند اندرزنامه «آذرباد مهرسپندان» که از موبدان دین زرتشت بوده است. این شیوه ...

دینکرد مهمترین و بزرگترین کتاب زردشتیان به خط و زبان پهلوی است؛ تحت اللفظ به معنای «تألیف دینی» است و مطالبش مبتنی بر اوستا و ترجمه های آن. به خاطر دربرداشتن مطالب گوناگون، دینکرد را به درستی «دانشنامه ی مزدَیَسنی» نام نهاده اند. دینکرد رساله ای نظام یافته نیست، بلکه مجموعه ای مدوّن از مطالب و اطّلاعات بازمانده از سنّت مزدیسنی است. دینکرد دارای نُه بخش یا نُه کتاب بوده است؛ کتاب یکم و دوم و بخشی از کت...

تمثیل در تشریح مفاهیم ثقیل برای مخاطبان عام نقشی اساسی دارد. از این­رو، در متون دینی و اخلاقی که عموم مردم را خطاب قرار می­دهند، منعکس شده است. در مقالۀ حاضر، با بهره­مندی از روش توصیفی و تکنیک تحلیل محتوا، تمثیل­های به­کاررفته در اندرزنامه­های پهلوی، بر اساس محتوا    دسته­بندی و نقش آن در بازنمایی اهمیت خودسازی در رشد معنوی آدمی بررسی و تحلیل شده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که مؤلفان اندرزنام...

چکیده ندارد.

آثاری که از زبان پهلوی برجای مانده اند از تنوع و گوناگونی قابل ملاحظه ای برخوردارند. یکی از گونه های ادب پهلوی "اندرز" است. اندرزنامه های پهلوی راباید یکی از مهم ترین گونه های ادبیات پهلوی به شمار آورد و مینوی خرد در این میان یکی از گران بهاترین آثاری است که اندرزهایی با ماهیتی گاه دینی و بیشتر تجربی با تکیه اصلی بر خرد و خردورزی ارائه می دهد. شاهنامه فردوسی به عنوان بزرگ ترین میراث دار ادب و ف...

مقوله ی آموزه ها و اندرزهای اخلاقی از جملـه مفاهیمی است که به زمان، مکان، و دین خاصی محدود نمی شود و در طول زمان و در ادیان مختلف به صورت های متنوّع و گوناگون بیان شده است. نگارنده در این مقاله می کوشد تا با بررسی بخش هایی از متن پهلوی پرسشنیها “pursišnīhā” که از متون ارزنده به زبان فارسی میانه است، به اهمّیت مسائل اخلاقی بپردازد. بیشتر مطالب به جای مانده از زبان فارسی میانه به ویژه اندرزنامه ها،...

بخت و کنش(تقدیر و کوشش) و جایگاه آن‌ها در زندگی دنیایی و مینوی انسان، مبحثی مهم در کتاب‌ها و اندرزنامه‌های پهلوی بویژه دینکرد ششم است. این پندنامه که ششمین کتاب از مجموعه نه جلدی دینکرد به شمار می‌آید، مفصل‌ترین اندرزنامه پهلوی است که احتمالا بخش‌هایی از آن به شکل مکتوب و بخش‌هایی هم به طور شفاهی در دسترس بوده و در قرن سوم هجری بازنویسی شده است. در شاهنامه فردوسی نیز که چکیده فرهنگ ایران باستان...

دینکرد ششم که موضوع این پژوهش است، یکی از نُه کتاب دینکرد و بزرگ ترین اندرزنامه زبان پهلوی است و از نظر محتوا جزء دانشنامه های دینی محسوب می شود که تألیف آن در سده های نخستین اسلامی صورت گرفته است.کل آن را گزیده ای از "برش نسک" اوستا می دانند که در برگیرنده ی تعالیم و اعتقادات زردشتی و آگاهی و دانش های قدیمی وکهن است. مطالب آن از منابع گوناگون استخراج شده است و نمی توان آن را به یک نویسنده ی مشخ...

حکمت قدیم ایرانیان که خود را بیشتر در «گاهان» زرتشت می نمایاند و بعدها حتی آثاری از آن در برخی اندرزنامه های پهلوی باقی مانده­است، ویژگی هایی کم و بیش منحصر به فرد دارد. از نظر مؤلف این پژوهش مهم ترین مؤلفه این حکمت، نوعی خردورزی است که در بعد عاطفی منجر به شادی و طلب زندگی شادمانه و آسوده در دو جهان می گردد. این ویژگی که در عمل انسان را به راستی، آبادانی جهان، نیکی و طلب نیکنامی سوق می دهد در ...