ابن‌سینا نفس را «روحانیة الحدوث و البقاء» و ملاصدرا آن را «جسمانیة الحدوث و روحانیة البقاء» می‌داند. ملا محمّدصادق اردستانی در الحکمة الصادقیة، معتقد است که حدوث نفس نه با تجرّد آن سازگار است و نه با بقای آن. وی قائل به قدم و وحدت نفس شده است. از دیدگاه ابن‌سینا و حکمای دیگر، قول به «قدم و وحدت نفس» با دو محذور اساسی مواجه است: 1- اگر نفس بعد از تعلّق به بدن متکثّر نشده باشد، می‌بایست همۀ انسان‌ها ...

برهان تضایف یکی از مهم ترین براهینی است که ملاصدرا برای اثبات اتحاد میان عاقل و معقول اقامه کرده است. این برهان پس از ملاصدرا مورد مناقشة فراوانی قرار گرفت؛ برخی از حکما آن را پذیرفتند و برخی دیگر به چالش کشیدند. مرحوم علامه طباطبایی از آن دسته حکمایی است که برهان مذکور را تام ندانسته و بر آن اشکالات متعددی وارد کرده است و خود در بدایة الحکمة و نیز نهایة الحکمة برای اثبات اتحاد عاقل و معقول راه...

کان هناک فی العصر الجاهلی حکماء مشهورون من الناثرین و الشعراء ؛ بعضهم مَن نظر فی الحیاة و تأمّل فی مصیر الناس و غایة الحیاة و اعتبر بالماضی و قد لجأ أخیراً إلی ا... سبحانه و تعالی و بعضهم من انصرف إلی الحیاة ینظر فی یومه بل فی ساعته یتمتّع بالملذّات ما یحلو له و یلهو بالمتع الدنیویة ما یتناسب مع مزاجه. فکان للحکمة فی العصر الجاهلی جوانب مختلفة. حاولنا أن نستعرض جانباً من الحکمة الجاهلیة عن طریق الشاع...

ینصح الإمام علی (ع) بتجنب الکریم الجائع واللئیم الشبعان فی الحکمة ٤۹ من نهج‌البلاغة للوهلة الأولى، تحیط بسبب هذا التحذیر، وخاصة بالنسبة للفرد الکریم، هالة من الغموض. لأن فضائل الکریم تتطلب منا أن نتوقع عکس ذلک فی مثل هذا الموقف. وفی حالة الشخص اللئیم، وعلى الرغم من أنه أقل غموضًا، فإنه بحاجة للتبریر. بشکل عام، هناک استخدامان، حقیقی وافتراضی لجوع الشخص الکریم. وخلال هذه الدراسة، واستنادًا إلى الأس...