اهمیت اعجاز و اعجاز تشریعی قرآن از میزان حضور و تأثیرگذاری قرآن در جامعه بشری قابل ارزیابی است و با توجه به توسعه روزافزون علوم، بررسی و تبیین اعجاز تشریعی قرآن امری ضروری است. البته پژوهش در مسئله اعجاز قرآن دارای سابقه ای دیرینه است اما اعجاز تشریعی قرآن مورد توجه شایان نبوده، در حالی که قرآن کریم این مسئله را مورد تأکید قرار داده است.با عنایت به اینکه این موضوع مسئله ای میان رشته ای و دارای ...

مسئله اعجاز ارتباط نزدیکی با اثبات نبوت انبیا دارد و نیز از بحث‌های کلامی مهم در زمینه علوم قرآن است. در طول تاریخ نیز علما و اندیشمندان بسیاری درباره آن قلم‌فرسایی کرده‌اند و وجوه اعجازی مختلفی برای قرآن برشمرده‌اند؛ از جمله: اعجاز بیانی، اخبار غیبی، و اعجاز علمی. در تعریف اعجاز همه اتفاق نظر دارند که مفهوم عجز و ناتوانی در آن نهفته است. اما نکته‌ای که در این میان مغفول مانده، عامل عجز است که ...

طیف کثیری از مفسران و متکلمان در مسئله اعجاز قرآن، تنها اعجاز بیانی، بلاغت و فصاحت قرآن را پررنگ کرده و در این باره کتاب ها نوشته و رساله ها تألیف کرده اند. این تکرار و تأکید بر این مطالب موجب شده که ظاهر الفاظ اهمیت بیشتری پیدا کرده و این تلقی به وجود آید که فضیلت و برتری قرآن از سایر کتاب ها در فصاحت و بلاغت و به طور کلی در نظم الفاظ آن است. در این نوشتار با ارائه گزارشی، تاریخچه این دیدگاه ب...

اثبات اعجاز قرآن، در پیراستگی از اختلاف، مشروط به فقدان اختلاف در قرآن و پاسخ یابی آیات موهم اختلاف است. صرف نظر از انگیزة مدعیانِ اختلاف در آیات قرآن، علّت توهّم اختلاف، در نظر نگرفتن مبانی و قواعد صحیح در تفسیر آیات است. در زمینة آیات موهم اختلاف، دسته بندی های مختلفی صورت گرفته است که به نظر نویسنده، تقسیم بر اساس سبب و علّت توهّم اختلاف، روش صائب در این زمینه است تا هم مخاطب با علّت به وجود آمدن ...

در انجام این پروژه بر کتاب دایره المعارف قرآن جین دمن مک اولیف (لیدن) تمرکز شده و به طور خاص مقاله «کتاب مقدّس و قرآن» نوشته ی آقای پروفسور ویلیام آلبرت گراهام رئیس دانشکده الهیات هاروارد مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. از نکاتی که در این پژوهش به آن ها پرداخته می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد: 1.ارزیابی و تحلیل محورهای مورد بحث در مقاله مذکور که در خصوص اعجاز قرآن بیان شده است. 2. انطباق...

چکیده یکی از ابعاد اعجاز قرآن کریم «اعجاز تشریعی» است؛ بدین معنا که احکام شرعی قرآن در ابعاد فردی و اجتماعی ویژگی هایی دارد که هیچ بشری قادر به عرضۀ هماوَردی برای آن نیست. هماهنگی قرآن با عقل و فطرت، توجه به تمام جنبه های زندگی فردی و اجتماعی انسان ها، مبرا بودن قرآن از هر گونه تناقض، ارائۀ آن توسط فردی درس نخوانده، توافق قوانین قرآن با علم و ... زمینه ساز اعجاز تشریعی شده است. مفسران همواره به...

آغاز پیدایش بحث اعجاز به طور دقیق مشخص نیست؛ اما دیدگاه­های دانشمندان قرن دوم و سوم هجری پیرامون مسائل ادبی قرآن کریم، منجر به افزایش گستره­ی این بحث و تألیف کتاب­های مستقلی درباره­ی اعجاز در قرن­های بعد گردید. از جمله­ی این دانشمندان می­توان به ابوعبیده معمر بن مثنّی، یحیی بن زیاد فراء، جاحظ و ابن قتیبه اشاره کرد. ابوعبیده با تألیف کتاب «مجاز القرآن» و فراء با تألیف کتاب «معانی القرآن» در قرن د...

پدیده اعجاز یکی از مباحث مطرح در فرهنگ اسلامی است که همواره مورد بحث و بررسی  اندیشمندان علوم قرآنی و به ویژه متکلّمان بوده است. واکاوی این موضوع از دیدگاه اندیشمندان اسلامی، خاصّه متفکّری چون علامه طباطبایی(ره) به سرانجام رسانندۀ بسیاری از بحث­های تئوریک در زمینه شناخت اعجاز و حل و فصل کنندۀ آن­هاست. با بازخوانی تأملات این متفکّر اسلامی بر فلسفۀ اعجاز، درمی­یابیم که از نظر علامه اگر چه به لحاظ تار...

از قرون اولیه اسلامی، مفسّران و دانشمندان مسلمان به تحقیق در وجه اعجاز قرآن کریم همت گمارده و وجوه مختلفی را با مصادیق و شواهد قرآنی ذکر کرده‏اند. بعضی از این وجوه بر جنبه‏های لفظی و بلاغی و بعضی دیگر به جنبه‏های معنوی تأکید دارد. در این پژوهش با رویکردی تطبیقی وجوه اعجاز قرآن در دو تفسیر المیزان و المنیر مورد بررسی قرار گرفت. پژوهش حاضر با بهره گیری از شیوه تحلیل محتوای متن و روش کتابخانه ای ...

برخی اندیشمندان میان «اعجاز» قرآن در اصطلاح متکلمان و «الهی بودن» این کتاب فرق نهاده، در همسویی اندیشۀ اعجاز قرآن با‌ آیات قرآن تشکیک کرده‌اند. از سوی دیگر بعضی دانشمندان برای دفاع از اعجاز ذاتی قرآن در برابر اندیشۀ «صرفه»، دلالت آیات موسوم به تحدّی را کافی ندانسته و بر اجماع امّت تکیه دارند. گویا نقش قرآن به عنوان سرچشمۀ اندیشۀ کلامی اعجاز قرآن چندان شناخته نیست. در این پژوهش با استناد به بیان‌ه...