اصطلاح شناسی به عنوان یک شاخۀ زیرساختی علمی در میان همۀ علوم مطرح است و متصدی شناسایی و تعریف اصطلاحات علوم به صورت روشمند و قاعده مند می باشد. دانش تفسیر نیز بسان دیگر علوم، اصطلاحات و واژگان اختصاصی دارد که تعریف آنها، ضروری ترین اقدام پیش از به کارگیری آنها می باشد. در این میان، اصطلاح «مبانی تفسیر» چندگاهی است که در میان علوم اسلامی و به ویژه دانش تفسیر مطرح است و مفسران و قرآن پژوهان از من...

بحث روش تفسیر قرآن در قرن اخیر از بحث های مطرح در حوزه دینی می باشد. نظرات و آراء فراوانی در این زمینه از سوی قرآن پژوهان و مفسران ارائه شده است که هر کدام برای نظر خود به دلائلی استناد کرده اند. ائمه (ع) به عنوان رهبران دینی ما که خود قرآن ناطق می باشند، طلایه داران تفسیر قرآن بودند. در این پایان نامه به روش و سبک تفسیری حضرت فاطمه زهرا (س) پرداخته شده است که در فصل اول جایگاه تفسیر در عصر ای...

تفسیر گرانسنگ تسنیم، محصول تحقیق، تنظیم و تدوین درس تفسیر قرآن کریم حضرت آیت الله جوادی آملی است. از مهم ترین شاخصه های ساختاری و محتوایی تسنیم، روشمندی آن است. در این تفسیر، ذوق و سلیقهٴ شخصی، استحسانات عقلی و عرفی و پیش فرض های علوم گوناگون بر قرآن تحمیل نشده، دخالتی در تفسیر آیات ندارند. در نوشتار حاضر اصول و مبانی کلی حاکم بر شناخت و تفسیر قرآن بر اساس این کتاب قیم بررسی شده است.

نوشته حاضر در ضمن تمرکز بر مقوله معنای متن، ابتدا به طبقه بندی مباحث مربوط به معناپژوهی پرداخته و عرصه های گوناگون معناپژوهی را در چند محور بررسی کرده است که عبارت اند از: ماهیت و چیستی معنا، جایگاه معنا، روش صحیح وصول به معنا، انواع معنا و اقسام دلالت آن، شرایط پیدایش و تکوین متن (زمینه معنایی)، علل تکثر قرائتها و تفسیرهای مختلف یک متن و درنهایت، معیار سنجش اعتبار یک معنا. سپس جایگاه معناپژوهی...

چکیده از دیر باز تفسیر قرآن کریم نیازمند اصول و مقدماتی ضروری بوده که بی¬مدد آن مراد واقعی آیات حاصل نمی¬شود. لذا نیاز به تبویب، تنظیم، اتقان و استقصاء گزاره¬ها مربوط به اصول و قواعد تفسیری در مجموعه¬های مستقل، برای سامان دادن به فعالیت¬های تفسیری و به نظم کشیدن دستاوردهای چند رشته¬ای سده¬های گذشته در قالب ساختاری یکپارچه و هماهنگ، احساس شد. تا قبل از استقلال تألیفات در زمینه¬ی اصول و قواعد تف...

از جمله تفاسیر معاصر که در راستای تبیین مقاصد آیات قرآن کریم انجام گرفته، تفسیر «الواضح» تألیف شیخ محمد محمود حجازی از عالمان اهل سنت می باشد، که به زبان عربی و در بردارنده ی تمامی آیات قرآن است. او در تفسیرش به روش عقلی اجتهادی به تفسیر آیات پرداخته وبه مطالب تربیتی و هدایتی قرآن بسیار اهمیت داده است، از این رو، تفسیرش مورد استقبال عمومی واقع شده است ,ضمن آن که تفسیر مذکور از نثری روان و سبکی ...

«درآمدی بر تفسیر قرآن اصول و مقدمات»، اثری تخصصی در حوزه تبیین برخی مبانی، قواعد و اقسام تفسیر قرآن نظیر تفسیر موضوعی و ترتیبی است که مباحث آن در 16 سر فصل آموزشی تدوین شده اند.

بحث سیاق از مباحث کلیدی و زیربنایی در حوزه علوم قرآنی و اصول تفسیری است. این نقش کلیدی در حوزه های معارفی دیگر هم چون فقه و اصول نیز مطرح است. دانشمندان علوم قرآن و تفسیر، از سیاق بسیار یاد کرده‏اند و آن را مورد استناد قرار داده‏اند، ولی تعریف دقیقی از سیاق ارائه نکرده اند و هم چنین در تحقق سیاق، دو شرط ارتباط صدوری و ارتباط موضوعی را بیان کرده اند، که به نظر می رسد این دو شرط باید مورد واکاوی ...

بررسی ساختار هندسی آیات قرآن کریم بر پایه اهداف سور، رویکرد جدید عصر حاضر است که از آن با عنوان تفسیر ساختاری یاد می شود. غرض اصلی مفسران در این شیوه، تبیین هدف کلی سوره و کشف اهداف جزئی است که بر پایه سیاق در بندهایی مجزا اما مکمل چینش شده و با نظمی منطقی انسجام یافته است، چنان که مبنای تفسیر المیزان بر این اساس پی ریزی شده است. ساختار مقاله حاضر بر اساس ساختاربندی تفسیر المیزان بوده و مطالب آ...

ارائه تفسیر صحیح از آیات قرآن کریم، مستلزم اعتقاد به مبانی صحیح تفسیر قرآن و کاربرد ابزار تفسیری متناسب با آن مبانی است. از این رو سیدمرتضی علم الهدی (م 456 ه.ق) و شیخ طوسی (م 460 ه.ق)، از مفسران نامی شیعه، با مدّ نظر قرار دادن این موضوع، به تبیین و تفسیر مراد آیات قرآن پرداخته اند. مبانی تفسیری که مورد توجه آنها بوده است عبارتند از: 1- جواز تفسیر به روایت که شامل روایات معصومین (ع) و روایات تفس...