از دیدگاه فخر رازی مسئله ماهیت‏داشتن خداوند مبتنی بر بحث اشتراک لفظی یا معنوی وجود است. بر این اساس او دیدگاه اشعری در مورد تفاوت ماهوی و وجودی واجب و ممکن را با براهین اشتراک معنوی وجود ابطال می‏کند؛ چراکه این دیدگاه مبتنی بر اشتراک لفظی وجود است. انتقادات فخر رازی به برهان ماهیت‏نداشتن خداوند و استدلال‏های او در اثبات ماهیت‏داشتن واجب‎الوجود، ناشی از مغالطه میان احکام ماهیت با وجود، ذهن با خا...

قرآن مهمترین منبع دینی و متنی مقدس است که در آیات متعددی، به عناوین و اوصاف مختلفی نامبردار گشته و چهار عنوان (قرآن،کتاب، فرقان و ذکر) از جمله عناوین مشهور و مورد اتفّاق نظر اکثریت قرآن پژوهان می باشد. چون هر کدام از عناوین مذکور در آیاتی، مفهومی وصفی داشته اند از این رو در شمار نام های منقول مورد بررسی قرار می گیرند. در کنار عناوین گوناگون، قرآن به اوصاف متعدد و مختلفی نیز در قرآن معرفی شده که ...

چکیده در باب معناشناسی صفات خداوند، نظریات مختلفی ارائه شده است که رسالت این رساله، به بررسی و تحقیق دربار? آنها، و یافتن نظر برتر، اختصاص یافته است. شکی نیست که در دور? نزول وحی، هم? اعراب، از مسلمان و غیر مسلمان، متوجه فهم مفاهیم قرآن می شدند، مخصوصا درک و فهم صفات الهی، چنان برای آنها ملموس و قابل درک بود که زمین? پرسش جدی از آنها، برای شنوندگان پیش نیامد. اما بعد از طی این دوره، با نفوذ ا...

در علمِ منطق اشتراک لفظی و اشتراک معنوی بر اساسِ وضعِ اعتباری اهلِ زبان تعریف شده است، اما ملاصدرا با اشاره به این‌که فیلسوف اهمیتی برای معانیِ لغوی و عرفی قائل نیست، این دو اصطلاح را دربارة حقایق اشیا و ارتباط لفظِ واحد با آن‌ها تبیین کرده است. بنابر «وحدت تشکیکی وجود» مفهوم وجود مشترک معنوی است، زیرا حاکی از حقیقت واحدی است که در همة موجودات مشترک است، اما بنابر «وحدت شخصی وجود» که ابن‌‌عربی با کشف...

اشتراک لفظی در کنار ترادف و اضداد، از جمله مباحث معناشناسی است که زبان‌شناسان پیشین بدان پرداخته­اند و تعریف­هایی نیز از آن ارائه داده­اند. زبان­شناسان معاصر بر این باورند که در بررسی اشتراک لفظی، باید میان دو اصطلاح «چند معنایی» (Polysemy) و «اشتراک لفظی» (Homonymy) تفاوت گذاشت. در اشتراک لفظی، دو واژه از روی تصادف، ساختار صرفی واحدی پیدا می­کنند و هر یک با حفظ معنای خود، هم­آوا و هم نویس می‌ش...

چکیده انسان آنگاه که از خداوند سخن می گوید اوصاف دربارهٔ او را بر زبان جاری می کند. از این رو، برای فهم معنای درست گزاره های ناظر به اوصاف الاهی، ناگزیر از تحلیل معناشناختی در این باره هستیم. اسماء و صفات الاهی همگی نشانه ای هستند که خود خداوند آنها را برای خواندن بندگانش به نحو اشتراک لفظی، و نه معنوی، وضع کرده است. در تمامی این اسماء و صفات، هدف، وصف حق تعالی به این صفات نیست، بلکه این است که ...

چکیده: نوشتار حاضر جهت تبیین موضع قاضی سعید قمی در برابر مبانی فلسفی ملاصدرا می باشد. و به سه موضوع ، اصالت وجود ،اشتراک معنوی وجود و حرکت جوهری می پردازد. در هر مساله ابتدا دیدگاه و دلائل هر اندیشمند بیان شده و سپس به نقد و بررسی آن پرداخته شده است،در بحث اصالت وجود قاضی سعید بیش از آن که به دلایل مستحکم فلسفی استناد کند بر مبنای الفاظ و لغات دلایل خود را ابتنا می کند. در مساله ی اشتراک...

چکیده اشتراک لفظی در کنار ترادف و اضداد، از جمله مباحث معناشناسی است که زبان‌شناسان پیشین بدان پرداخته­اند و تعریف­هایی نیز از آن ارائه داده­اند. زبان­شناسان معاصر بر این باورند که در بررسی اشتراک لفظی باید میان دو اصطلاح «چند معنایی» و «اشتراک لفظی» تفاوت گذاشت. در اشتراک لفظی، دو واژه­ قاموسی از روی تصادف، ساختار صرفی واحدی پیدا می­کنند و هر یک با حفظ معنای خود، هم­آوا و هم نویس می‌شوند و در...

امکان از مفاهیم کلیدی فلسفه اسلامی است و پژوهش در باب آن به هر میزانی که باشد، به گسترش معرفت فلسفی یاری می‌رساند. با التفات به این نکته، نوشتار کنونی بر آن است که درباره یکی از مباحث مهم امکان که در واقع اصلا به آن پرداخته نشده است، تحقیق کند. مساله ما «اشتراک لفظی یا معنوی» امکان است. مراد از این که متفکران ما اساساً به آن نپرداخته‌اند، این است که در لوازم و توابع مساله، غور نکرده‌اند و به این...